Ewoud Sanders Jood, de vergeten geschiedenis van een beladen woord
De huidige opkomst van het antisemitisme in Nederland vraagt om meer historische context. Die vind je onder meer in onze taal. Van oudsher telt het Nederlands namelijk vele honderden woorden en uitdrukkingen waarin joden figureren. Denk aan uitdrukkingen als ‘twee joden weten wat een bril kost’, ‘iemand afschepen met een jodenfooi’, en ‘aan de joden overgeleverd zijn’. Over geen enkele minderheid bestaan er zo veel. In dit boek onderzoekt Ewoud Sanders hun herkomst. Hij laat zien hoezeer die woorden en uitdrukkingen doordrenkt zijn van vooroordelen. Stereotype- ringen die soms – tot schrik van velen - blijken voort te leven tot op de dag van vandaag.
De auteur
Ewoud Sanders (1958) is historicus en journalist. Hij is bekend van de taalrubriek WoordHoek (twintig jaar lang in NRC) en promoveerde op een onderzoek naar jeugdverhalen over jodenbekering. Eerder verschenen van zijn hand Lachen om Levie, komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930), Met de paplepel, beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden. In 2023 won hij de Taalboekenprijs met Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip. Recent verscheen Van appeljood tot zuurjood. Veertig portretten van Joodse straatventers.
Jongeren als thermometer
Jongeren werden gevraagd in het kader van 'leer je buren kennen' waaraan zij denken bij het woord jood. De antwoorden waren onthutsend: rijk, gierig, Hitler, gaskamers, pakken land af en als klap op de vuurpijl: de joden hebben de media in handen. Nog wat. Sommige jongeren beweren dat joden het bloed drinken van Palestijnse baby's. Dit bloedsprookje is werkelijk bizar.
Een lange voorgeschiedenis
Wat jongeren beweren komt niet uit de lucht vallen. Dat wordt in dit boek helder aangetoond. Een spreekwoord zegt: zoals de ouden zongen zo piepen de jongen. Het bloedsprookje is namelijk al erg oud en stamt volgens Ewoud Sanders minstens uit 1144. Dat de joden de media in handen hebben beweerde dr. A Kuyper al. Dit deed hij niet terloops. Nee, hij nam het zelfs op in het programma van de Anti- Revolutionaire Partij, de eerste politieke partij van Nederland.
De denkwereld achter de woorden
Sanders doet een boekje open over antisemitische taalgebruik in onze taal. Het zijn maar worden zullen sommige mensen denken. Maar achter die woorden gaat een gevaarlijke denkwereld schuil. Joden worden namelijk door christenen al eeuwenlang gezien als de moordenaars van Jezus. Om die reden zijn het Godloochenaars. Joden werden om die reden door christenen gezien als tweederangsburgers e zo werden ze dan ook behandeld. Zo mochten joden in de Middeleeuwen geen eervol beroep uitvoeren. Wat overbleef was de geldhandel (een christen mocht geen rente vragen) en de gewone handel. In die positie deden zij het goed. Maar dat leverde hen weer negatieve benamingen op: ze zijn gierig, het zijn uitbuiters, het zijn sjacheraars etc.
Voorbeelden van woord
Jodenfooi, joden lijm etc...
Kuyper Tuinman
Revius en de Bijbel.
Het boek is bestelbaar bij:
https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464564839/jood-de-vergeten-geschiedenis-van-een-beladen-woord
Ewoud Sanders Jood, de vergeten geschiedenis van een beladen woord
De huidige opkomst van het antisemitisme in Nederland vraagt om meer historische context. Die vind je onder meer in onze taal. Van oudsher telt het Nederlands namelijk vele honderden woorden en uitdrukkingen waarin joden figureren. Denk aan uitdrukkingen als ‘twee joden weten wat een bril kost’, ‘iemand afschepen met een jodenfooi’, en ‘aan de joden overgeleverd zijn’. Over geen enkele minderheid bestaan er zo veel. In dit boek onderzoekt Ewoud Sanders hun herkomst. Hij laat zien hoezeer die woorden en uitdrukkingen doordrenkt zijn van vooroordelen. Stereotype- ringen die soms – tot schrik van velen - blijken voort te leven tot op de dag van vandaag.
De auteur
Ewoud Sanders (1958) is historicus en journalist. Hij is bekend van de taalrubriek WoordHoek (twintig jaar lang in NRC) en promoveerde op een onderzoek naar jeugdverhalen over jodenbekering. Eerder verschenen van zijn hand Lachen om Levie, komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930), Met de paplepel, beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden. In 2023 won hij de Taalboekenprijs met Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip. Recent verscheen Van appeljood tot zuurjood. Veertig portretten van Joodse straatventers.
Jongeren als thermometer
Jongeren werden gevraagd in het kader van 'leer je buren kennen' waaraan zij denken bij het woord jood. De antwoorden waren onthutsend: rijk, gierig, Hitler, gaskamers, pakken land af en als klap op de vuurpijl: de joden hebben de media in handen. Nog wat. Sommige jongeren beweren dat joden het bloed drinken van Palestijnse baby's. Dit bloedsprookje is werkelijk bizar.
Een lange voorgeschiedenis
Wat jongeren beweren komt niet uit de lucht vallen. Dat wordt in dit boek helder aangetoond. Een spreekwoord zegt: zoals de ouden zongen zo piepen de jongen. Het bloedsprookje is namelijk al erg oud en stamt volgens Ewoud Sanders minstens uit 1144. Dat de joden de media in handen hebben beweerde dr. A Kuyper al. Dit deed hij niet terloops. Nee, hij nam het zelfs op in het programma van de Anti- Revolutionaire Partij, de eerste politieke partij van Nederland.
De denkwereld achter de woorden
Sanders doet een boekje open over antisemitische taalgebruik in onze taal. Het zijn maar worden zullen sommige mensen denken. Maar achter die woorden gaat een gevaarlijke denkwereld schuil. Joden worden namelijk door christenen al eeuwenlang gezien als de moordenaars van Jezus. Om die reden zijn het Godloochenaars. Joden werden om die reden door christenen gezien als tweederangsburgers e zo werden ze dan ook behandeld. Zo mochten joden in de Middeleeuwen geen eervol beroep uitvoeren. Wat overbleef was de geldhandel (een christen mocht geen rente vragen) en de gewone handel. In die positie deden zij het goed. Maar dat leverde hen weer negatieve benamingen op: ze zijn gierig, het zijn uitbuiters, het zijn sjacheraars etc.
Voorbeelden van woord
Jodenfooi, joden lijm etc...
Kuyper Tuinman
Revius en de Bijbel.
Het boek is bestelbaar bij:
https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464564839/jood-de-vergeten-geschiedenis-van-een-beladen-woord
