De verkiezing bij Beza
Beza versus Bolsec
Dr C. van Sliedregt die promoveerde op Beza heeft enige kritiek op Beza in zijn proefschrift 'Calvijns opvolger Theodorus Beza. Zijn verkiezingsleer en zijn belijdenis van de Drieenige God'. Beza bestreed Jerome Bolsec die de verkiezing en verwerping van eeuwigheid ter discussie stelde ten tijde van Calvijn. Bolsec werd weliswaar verdreven uit Geneve maar vestigde zich in Bern. In zijn Tabula heeft Beza als reactie op Bolsec een systematisch overzicht gegeven van de leer van de verkiezing en verwerping die verder ging dan Calvijn (p. 102-103). In een voetnoot wijst Van Sliedregt erop dat ook Perkins zo'n tabel heeft uitgegeven (de gouden ketting of golden chain). Dit soort overzichtelijke voorstellingen staan in de Middeleeuwse (scholastische) traditie volgens van Sliedregt (p. 103).
Bullinger
Toch was Bullinger niet zo gelukkig met dit geschrift vanwege het feit dat God actief zou verwerpen maar accepteerde het uiteindelijk wel. Bullinger legde meer de nadruk op het verbond dan Beza en stelde met grote nadruk dat de verworpenen door eigen schuld verloren gaan (p. 103). Tegelijkertijd vermeldt Van Sliedregt dat Beza het aanbod aan alle hoorders in zijn preken intact hield en dat hij de positieve kanten van de verkiezing in de prediking handhaafde en de verwerping sporadisch naar voren bracht. Wel spreekt Beza niet veel over Gods beloften en als hij dat doet blijken deze alleen voor de gelovigen bestemd te zijn (p. 244-248).
Beza en de scholastiek
Beza zou volgens Van Sliedregt in zijn Tabula gebruik hebben gemaakt van het causaliteitsbeginsel van Aristoteles. Dit was ook weer niet uitzonderlijk. Ook de tegenstanders van Beza maakten gebruikt van dit causaliteitsbeginsel. Mannen als T. Brienen en Graafland zagen echter bij Beza een begin van de gereformeerde scholastiek die later zou verzanden in een starre orthodoxie (p. 310).
De correctie van Rouwendal op visie ten aanzien van de theologen van Geneve
Rouwendal heeft er in zijn proefschrift 'Predestination and preaching in Genevan theology from Calvin to Pictet' over de theologen van Geneve van Calvijn tot diens opvolgers er op gewezen dat de verkiezing geen alles beslissende rol ging spelen bij de opvolgers van Calvijn. Bij de theologen van Geneve zelf vond dus geen verstarring plaats. Eerder meer een souplesse ten aanzien van de leer van de verkiezing. In Geneve zelf werd het niet van kwaad tot erger. Men hield de maat van de Schrift aan. Al leek Beza daar een beetje van af te wijken...
De correctie van C. van Sliedregt zelf ten aanzien van Beza
Volgens Van Sliedregt zou Beza er goed aan hebben gedaan om naar Bullinger te luisteren omdat bij hem de verkiezingsleer helemaal is afgestemd op het door genade gewerkte persoonlijk geloven in Jezus. Bullinger zei: 'wanneer u gelooft en in Christus bent, bent u verkoren' (p. 333). We moeten dit proefschrift zien als een kleine correctie richting Beza. Van Sliedregt zelf lijkt vooral bang te zijn voor de latere uitwassen waarbij sprake is volgens hem van een dubbele tragiek. Hij noemt Steenblok die de verkiezing een te groot accent gaf (waar ook Golverdingen en Rouwendal op gewezen hebben) en H. Berkhof die de verkiezing juist weer verzweeg ten gunste van het verbond. Van Sliedregt zelf wil allereerst het evangelie van Jezus centraal stellen en komen tot een Bijbelse verkiezingsleer (p. 328-335). Ik ben van mening dat op dat punt Dordt ons goede diensten kan bewijzen.
Beza versus Bolsec
Dr C. van Sliedregt die promoveerde op Beza heeft enige kritiek op Beza in zijn proefschrift 'Calvijns opvolger Theodorus Beza. Zijn verkiezingsleer en zijn belijdenis van de Drieenige God'. Beza bestreed Jerome Bolsec die de verkiezing en verwerping van eeuwigheid ter discussie stelde ten tijde van Calvijn. Bolsec werd weliswaar verdreven uit Geneve maar vestigde zich in Bern. In zijn Tabula heeft Beza als reactie op Bolsec een systematisch overzicht gegeven van de leer van de verkiezing en verwerping die verder ging dan Calvijn (p. 102-103). In een voetnoot wijst Van Sliedregt erop dat ook Perkins zo'n tabel heeft uitgegeven (de gouden ketting of golden chain). Dit soort overzichtelijke voorstellingen staan in de Middeleeuwse (scholastische) traditie volgens van Sliedregt (p. 103).
Bullinger
Toch was Bullinger niet zo gelukkig met dit geschrift vanwege het feit dat God actief zou verwerpen maar accepteerde het uiteindelijk wel. Bullinger legde meer de nadruk op het verbond dan Beza en stelde met grote nadruk dat de verworpenen door eigen schuld verloren gaan (p. 103). Tegelijkertijd vermeldt Van Sliedregt dat Beza het aanbod aan alle hoorders in zijn preken intact hield en dat hij de positieve kanten van de verkiezing in de prediking handhaafde en de verwerping sporadisch naar voren bracht. Wel spreekt Beza niet veel over Gods beloften en als hij dat doet blijken deze alleen voor de gelovigen bestemd te zijn (p. 244-248).
Beza en de scholastiek
Beza zou volgens Van Sliedregt in zijn Tabula gebruik hebben gemaakt van het causaliteitsbeginsel van Aristoteles. Dit was ook weer niet uitzonderlijk. Ook de tegenstanders van Beza maakten gebruikt van dit causaliteitsbeginsel. Mannen als T. Brienen en Graafland zagen echter bij Beza een begin van de gereformeerde scholastiek die later zou verzanden in een starre orthodoxie (p. 310).
De correctie van Rouwendal op visie ten aanzien van de theologen van Geneve
Rouwendal heeft er in zijn proefschrift 'Predestination and preaching in Genevan theology from Calvin to Pictet' over de theologen van Geneve van Calvijn tot diens opvolgers er op gewezen dat de verkiezing geen alles beslissende rol ging spelen bij de opvolgers van Calvijn. Bij de theologen van Geneve zelf vond dus geen verstarring plaats. Eerder meer een souplesse ten aanzien van de leer van de verkiezing. In Geneve zelf werd het niet van kwaad tot erger. Men hield de maat van de Schrift aan. Al leek Beza daar een beetje van af te wijken...
De correctie van C. van Sliedregt zelf ten aanzien van Beza
Volgens Van Sliedregt zou Beza er goed aan hebben gedaan om naar Bullinger te luisteren omdat bij hem de verkiezingsleer helemaal is afgestemd op het door genade gewerkte persoonlijk geloven in Jezus. Bullinger zei: 'wanneer u gelooft en in Christus bent, bent u verkoren' (p. 333). We moeten dit proefschrift zien als een kleine correctie richting Beza. Van Sliedregt zelf lijkt vooral bang te zijn voor de latere uitwassen waarbij sprake is volgens hem van een dubbele tragiek. Hij noemt Steenblok die de verkiezing een te groot accent gaf (waar ook Golverdingen en Rouwendal op gewezen hebben) en H. Berkhof die de verkiezing juist weer verzweeg ten gunste van het verbond. Van Sliedregt zelf wil allereerst het evangelie van Jezus centraal stellen en komen tot een Bijbelse verkiezingsleer (p. 328-335). Ik ben van mening dat op dat punt Dordt ons goede diensten kan bewijzen.