500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Foto

De dode zeerollen          
De kloostergemeenschap
​Van 1947 tot 1956 zijn er in de grotten van Qumran diverse oude rollen gevonden die voornamelijk in het Hebreeuws geschreven zijn. Qumran ligt aan de noordkant van de dode zee in de buurt van Jeruzalem. Ten tijde van de Heere Jezus bevond zich daar een Esseense gemeenschap in de woestijn. Zij zagen zichzelf als de stem uit Jesaja 40:3 roepende in de woestijn om zo de weg van de Heere te banen.
Het was  een soort kloostergemeenschap. Zij stamden vermoedelijk af van de priesters (Zadok) en zagen de priesters van Jeruzalem als afvallige priesters. In grot 11 is de tempelrol gevonden waarin de ideale tempel wordt beschreven. Bovendien verwachtten zij een grote oorlog, zoals blijkt uit de zogenaamde gevonden oorlogsrol. De zonen van het licht, dat waren zij, zouden die oorlog overleven en de zonen van de duisternis zouden sterven. Ze hadden een gemeenschapsrol waarin vermeld stond hoe stipt en nauwgezet ze moesten leven. Het ging hen als afstammelingen van de priesters vooral om het stipt naleven van de reinigingswetten en het wassen van het lichaam. Dus zeg maar om fysieke reinheid. Veel minder ging het hen om morele reinheid.  

​De gevonden Jesaja rol 1QJes-a
​In het eerste grot vond men de zogenaamde rol van Jesaja geheel compleet. Door het droge klimaat was deze nog goed gebleven. Deze rol was 7 meter lang. Vergelijkbaar met een behangrol maar wel smaller. Er zijn 11 grotten ontdekt met tekstfragmenten van de diverse boeken van het Oude Testament maar geen zo compleet als de rol van Jesaja. De vondsten worden ook vernoemd naar de grotten. Zo heet de Jesajatekst uit grot 1: 1QJes-a(1QIsa-a) . Er is bijvoorbeeld ook nog een Jesaja b en die is gevonden in grot 4. Deze heet 4QJes-b (4QIsa-b).    


Kleine verschillen
​Toen deze rollen nog maar net gevonden waren, werd er druk gespeculeerd over de verschillen die er zouden zijn met de tekst van de Masoreten (Joodse overleveraars) wat de christenen het Oude Testament noemen. Deze verschillen zijn echter maar klein. Over het algemeen genomen gaat het om spellingsverschillen en wat kleine veranderingen. De rol van Jesaja die ook van belang is voor het christendom (hier staan veel voorzeggingen in over Jezus en is dus de hoeksteen) wijkt nauwelijks af van de tekst van de Masoreten. (De teksten van de dode zeerollen vertonen ook weer heel kleine onderlinge verschillen  (bijv. 1QJes-a versus 4QJes-b) en sommige tekstvarianten stemmen overeen met de Septuaginta).   
​

Leesmoeders duiden vermoedelijk op jongere tekst
Wel is het opvallend dat de rollen van Qumran de letters aleph en he vaker inzetten als leesmoeders. Dit kan er op duiden dat de tekst van de Masoreten teruggaat op een oudere tekstoverlevering. Leesmoeders zijn hulpjes die men inzet om de tekst leesbaar te houden voor de komende generaties. Hulpjes worden daardoor vaak later ingezet als het verstaan dreigt weg te ebben. De Masoreten echter hebben veelal klinkers ingezet (een eigen klinkersysteem) om de tekst die slechts uit medeklinkers bestaat, leesbaar te houden. Daardoor zou hun medeklinkertekst dichter bij de oorspronkelijke tekst  kunnen staan dan die van de dode zeerollen.              
(De
orthografie van de Hebreeuwse rollen van Qumran vertoont  een volledige schrijfwijze (scriptio plena) Vooral in korte woorden wordt gebruik gemaakt van matres lectionis : het Bijbels-Hebreeuwse לא 'nee, niet' wordt meestal geschreven als לוא, het woord כי 'want, omdat' wordt meestal geschreven als כיא. Het APV (suffix) voor de tweede persoon mannelijk enkelvoud heeft vaak de vorm כה-, in plaats van ך-, zoals in het Bijbels Hebreeuws).

Gods woord houdt stand
Feitelijk gaat het overigens veelal om spellingsverschillen, de juiste schrijfwijze (orthografie). Jesaja als hoeksteen van het christendom wankelt dus niet. En... als we toch nog denken dat Gods woord onbetrouwbaar is, tikt Luther met zijn lofzang op de betrouwbaarheid van de Schrift ons op onze vingers. 'Gods Woord houdt stand in eeuwigheid en zal geen duimbreed wijken', zong hij ons voor... Dit werd het motto van de Lutherse reformatie. Men sprak zelfs van VDMA wat een korte weergave is van de Latijnse zin: verbum Domini manet in aeternum en als volgt dient vertaald te worden: het woord van de Heere houdt stand tot in eeuwigheid.  

​
Emanuel Tov en A.S. van der Woude
De rollen zijn inmiddels in handen van het Joodse museum in Jeruzalem. De hebraïst Emanuel Tov (hij is inmiddels met pensioen en doceerde aan de universiteit van Jeruzalem) heeft veel onderzoek gedaan naar de dode zeerollen. Hij is een groot kenner van deze rollen. Hij geeft overigens nog steeds gastcolleges, bijvoorbeeld aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, over de dode zeerollen. In ons land heeft A.S. van der Woude, die inmiddels overleden is, van de universiteit van Groningen veel onderzoek gedaan naar deze rollen en hij promoveerde op de 'Gemeenschapsrol' (rol van de Essenen zelf). Uit deze rol blijkt dat men twee Messiassen verwachtte. Een uit de stam van Aaron, die priester zou worden en een uit de stam van Juda, die koning zou worden. Mijns inziens zijn dit de twee gestalten van Jezus die eerst en vooral Priester werd en straks veel meer als Koning zal heersen (vrederijk). De tekst van het Oude Testament laat zich alleen met deze twee gestalten van de Messias verstaan (De Joden verbinden veelal de Messias met het concrete koningschap over geheel de aarde en de christenen met het priesterschap. Zij vergeestelijken het koningschap. Te samen is het beeld mijns inziens compleet).   

Jezus, Johannes de Doper en de Essenen
​Behalve dat er speculaties zijn geweest over het afwijken van de rollen van Qumran en de tekst van de Masoreten meent men dat Johannes de Doper en Jezus ook verwantschap zouden hebben met de Essenen. Dit wordt door andere wetenschappers weer ontkend. Johannes de Doper en Jezus legden namelijk meer de nadruk op morele reinheid (vruchten van geloof) dan op fysieke reinheid (wassingen). Allebei trokken ze zich wel terug in de woestijn maar dat was maar voor korte tijd. Nergens lezen we dat ze omgang hadden met de Essenen die ook in de woestijn leefden bij de dode zee. Bovendien namen Johannes de Doper en Jezus volop deel aan de Joodse maatschappij in die dagen. Zij waren niet wereldvreemd maar traden met hun boodschap op in het volle leven net als de Opperste Wijsheid uit Spreuken 9. Zij wilden namelijk met hun boodschap van eeuwige redding en heil zoveel mogelijk mensen bereiken. Dit in tegenstelling tot de Essenen die zichzelf zagen als de zonen van het licht. De rest van de wereld en de Joden waren de zonen van de duisternis blijkens de oorlogsrol.  

Foto
Foto
Powered by Create your own unique website with customizable templates.