500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
De (theo)logische visie tijdens en na Dordt

1.1 De theologische visie van de Dordtse vaderen
 (1618-1619)
'Deze dood van de Zoon van God is de enige en volmaakte offerande en genoegdoening voor de zonden; van oneindige kracht en waardigheid, overvloedig genoegzaam tot verzoening van de zonden van de hele wereld' (DL 2 art. 3).
De Dordtse vaderen hebben zoals hierboven geschreven staat in hun leerregels de Schrift na gesproken. Ze hebben de algenoegzaamheid van het Offer van Christus benadrukt. Het Offer van Christus is voldoende voor de redding van heel de wereld, stelden ze. Daarom kan en mag aan elke hoorder het evangelie worden verkondigd dat wie in de Gekruisigde Christus gelooft, zalig zal worden. Dat de Dordtse vaderen de Schrift na spraken, blijkt als we hun visie vergelijken met de brief van Johannes waar we lezen (2:1-2): 'Mijn kinderkens, ik schrijf u deze dingen, opdat gij niet zondigt. En indien iemand gezondigd heeft, wij hebben een Voorspraak bij de Vader, Jezus Christus, de Rechtvaardige; En Hij is een verzoening voor onze zonden; en niet alleen voor de onze, maar ook voor de zonden van de gehele wereld'. Hier staat niet dat Christus de hele wereld verzoend heeft maar dat Hij een verzoening is voor heel de wereld. Kortom er is genoeg kracht in het bloed van Jezus. Iedereen kan zalig worden. Aan het bloed ligt het niet. Dat is voldoende aanwezig...  De Dordtse vaderen spraken dus de Schrift na en deden aan theologie(woord van God). Zij hielden er een theologische visie op na toen ze stelden dat het Offer van Jezus  'van oneindige kracht en waardigheid, overvloedig genoegzaam tot verzoening van de zonden van de hele wereld' (DL 2 art. 3). 

​1.2 De logische visie van Johannes Maccovius (1588-1644)
Maccovius echter leerde de beperkte verzoening en deed aan logica. Hij sprak Aristoteles na. Het zoenbloed is alleen voor de uitverkorenen en dus niet genoegzaam voor heel de wereld. Dat achtte Maccovius onlogisch. God verspilt zijn genade niet. Lubbertus leerde in de lijn van de meerderheid van de Dordtse vaderen dat de verzoening genoegzaam (sufficiënt) is voor heel de wereld maar doelmatig (effectief) is voor de uitverkorenen. Om die reden is het evangelie ernstig en welmenend richting alle hoorders. Lubbertus stelde dat daarom niemand  te verontschuldigen is omdat er genoeg zoenbloed is. Christus is een verzoening voor de zonde van heel de wereld. God is dus absoluut geen auteur van de ondergang van de goddelozen. Hun verderf is terecht als zij het zoenbloed terzijde stellen. Lubbertus klaagde Maccovius aan tijdens de synode vanwege diens logische visie op de reikwijdte van het zoenbloed van Christus. 

​1.3 In de minne geschikt
Op het punt van de zonde had de scholastische Maccovius ook een stevige visie. Hij stelde dat God de zonde gewild heeft. Daarbij leek het er verdacht veel op dat God de auteur was van de zonde. Dit leverde hem een berisping op van de Dordtse synode. Amesius stond toen nog achter Maccovius. Later keerde ook Amesius, die les gaf aan de universiteit van Franeker, zich tegen Maccovius. Vooral toen Maccovius stelde dat de levendmaking logisch voorafgaat aan het geloof. Vanwege dit punt en zijn goddeloze levenswandel keerde Amesius zich tegen Maccovius (zie ook het artikel over Johannes Maccovius). De Dordtse vaderen hebben de zaak tijdens de synode in de minne geschikt maar ze hadden er volgens sommigen beter aangedaan om Maccovius harder aan te pakken en af te zetten als docent aan de universiteit van Franeker. Vanuit de latere ontwikkelingen is dat niet geheel onterecht. Maccovius leidde een liederlijk leven en gaf alleen voeding aan de hersens van de studenten. Hij bereikte niet hun hart.

1.4 De doordachte Voetius
In de commissie die tijdens de synode de zaak Maccovius beoordeelde en Maccovius berispte,  zat ook Voetius. Voetius was mild richting Maccovius. Voetius maakte zelf ook gebruik van de logica van Aristoteles zij het in gekuiste versie. Bij Voetius ging namelijk het geloof in de Schrift voorop en volgde de logische redenering. Voetius stelde dat ook in de Schrift zelf logische conclusies worden getrokken. Zo concludeert Paulus dat als er geen opstanding zou zijn ook ons geloof ijdel zou zijn (2 Korinthe15 vers 13 en 14).Volgens Voetius mag een theoloog in gelovige gehoorzaamheid aan de Schrift dit ook doen. Voetius doordacht om die reden zonder schroom de Schrift op scholastische wijze. Hij legde echter niet de Schrift door de logica het zwijgen op. Voetius zag de logica als een nuttig en zelfs noodzakelijk instrument om de Schrift te verstaan en doordenken.  
De Schrift kan volgens Voetius in zijn geschrift Over de menselijke rede in de geloofszaken (De ratione humana in rebus fidei) niet verstaan worden zonder redelijke gevolgtrekkingen. De Schrift zelf is namelijk gericht op het redelijke denken van de mens. De mens is namelijk geen stom dier en mag zich zo dus ook niet gedragen, volgens Voetius, De mens heeft een logisch denkvermogen dat hij dient te gebruiken  De Schrift doet een beroep op dat denkvermogen.  

​1.5 De logische visie van dr. C. Steenblok
​Dr C. Steenblok die promoveerde op Voetius (zie het artikel over Voetius en de sabbat
) stelde in zijn proefschrift in zijn 10de stelling dat na de zondeval de logische denkfunctie van de mens niet aangetast is. Dit is een gevaarlijke stelling. Theologie bedrijft men nooit waardevrij. De rede is niet geheel neutraal maar aan de persoon gebonden. Dooyeweerd verzette zich tegen de autonome zelfgenoegzaamheid en vermeende neutraliteit van de menselijke rede, één van de dogma’s van veel Verlichtingsfilosofie. De logica mag dan een neutrale methode lijken, diegene die de logica hanteert, bepaalt ook welke kant men opgaat met de gevolgtrekkingen volgens Dooyeweerd. De kant die men opgaat, heeft te maken met iemands levensovertuiging. Een vrijzinnige maakt andere gevolgtrekkingen dan een rechtzinnige daar hij andere uitgangspunten heeft waarop hij doorredeneert.
​
1.6 De beperkte verzoening en een beperkt aanbod
Ook Steenblok leerde net als Johannes Maccovius dat het Offer van Christus niet algenoegzaam is en mag aangeboden worden aan alle hoorders. Dit is volgens Steenblok niet in overeenstemming met de uitverkiezing. Christus´ Offer is er alleen voor de uitverkorenen (C. Harinck ´De prediking van het evangelie´ p. 225). C. Harinck merkt op onder het kopje ´Logische conclusie': ´Deze logische conclusie overheerst het gehele denken van dr. Steenblok. Hij concludeert steeds vanuit de praktijk en vanuit het verborgen besluit. De praktijk leert dat alle hoorders de roeping van het evangelie niet gehoorzamen en verstaan. Daarom geldt de belofte van het evangelie niet alle hoorders´(C. Harinck ´De prediking van het evangelie´ p. 226).  

1.7 Slotconclusie
We hebben gesteld (1.5 en 1.6) dat Steenblok het woord van God (theologie) ingeruild heeft voor een menselijke filosofie (logica). In de persoon van Steenblok en zijn volgelingen herleeft de logische visie van Johannes Maccovius (1.2 en 1.3)  Luther noemde de rede de grote hoer die de mens verleidt en de verkeerde kant op wijst. Tegelijkertijd is het waar wat Voetius zei dat men niet zonder logisch redeneren kan mits men maar leerling blijft van de Schrift. Maccovius (1.2 en 1.3) en Steenblok (1.5 en 1.6) werden echter leermeester van de Schrift zonder eerst leerling te zijn en blijven en legden de Schrift op cruciale punten (de algenoegzaamheid van het Offer en het aanbod van genade) het zwijgen op. Het is daarom beter om de Dordtse leerregels van de Dordtse vaderen ter hand te nemen. Zij bleven leerjongeren van de Schrift en vanuit die levenspraktijk poogden ze leermeester te zijn (1.1). Kortom: hoe dichter bij Dordt des te beter het wordt!      
Powered by Create your own unique website with customizable templates.