500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Van Dordt naar Ulrum

​De afscheiding en Dordt

Het schoolhoofd A. Janse van Biggekerke heeft een mooi boek geschreven met als titel 'Van Dordt tot '34'  Dit boek schreef hij in 1934 100 jaar na de afscheiding. Het boek dat ik gebruik is uitgegeven in het jaar 1984, precies 150 jaar na de afscheiding van 1834  In dit boek laat A. Janse zien dat de afscheiding van Hendrik de Cock die predikant was in Ulrum tevens een terugkeer was naar de leer van de Dordtse vaderen. Om die reden heb ik dit artikel de naam mee gegeven 'Van Dordt naar Ulrum'. Ik maak in dit artikel gebruik van dit boek.

Ulrum
​Hendrik de Cock (1801-1842) was een studiegenoot van Petrus Hofstede de Groot. Hofstede de Groot was een verlicht theoloog. Hij zag Jezus als een goed Voorbeeld. Een christen kon veel van Jezus leren maar de verzoening door voldoening vond hij een achterhaald geloofsartikel. Hofstede de Groot werd predikant in Ulrum. In die gemeente bevond zich een aantal mensen met een bevindelijke inslag want in Groningen had Wilhelmus Schortinghuis nog gestaan (in Midwolda) maar de kennis omtrent de zuivere leer was niet al te groot. Hendrik de Cock werd de opvolger van zijn vriend Hofstede de Groot in Ulrum. Hofstede de Groot werd hoogleraar aan de universiteit van Groningen.  

Het proces dat opgang kwam bij Hendrik de Cock
​Hofstede de Groot stelde in 1834 dat men zich niet hoeft te binden aan de leer van de Dordtse vaderen. Hij vond die leer te star. Ondertussen was er bij Hendrik de Cock de vriend van Hofstede de Groot heel wat anders in zijn innerlijk gaande... De volgende oorzaken droegen hier aan bij. Hij had een ernstige vrouw. Zij heette Frouwe (Venema van haar meisjesnaam) en zij kwam eveneens als hij uit Groningen. Een van zijn ouderlingen, Beukema genaamd, was een ouderwets gereformeerde man. Bij hem zag Hendrik de Cock de oudschrijvers staan en hij nam ze mee naar huis om deze te bestuderen. Vervolgens was er nog een gemeentelid Klaas Kuipenga, een oude catechisant van hem, die sprak over zijn ellendige toestand en die zei dat als hij nog een zucht tot zijn zaligheid moest toebrengen dan was het voor eeuwig verloren. Dit alles zette Hendrik de Cock aan het denken... Bovendien kwam hij bij collega Wormnest te Warfhuizen in aanraking met de 'Institutie' van Calvijn. Wormnest wees hem op dit boek tijdens een gesprek over het geloof. Voor Hendrik de Cock ging een wereld open. Hij had nog nooit van dit boek gehoord en laat staan er in gelezen Hij herkende nu veel van zijn eigen geestelijke strijd en bevinding. De gereformeerde puzzelstukjes vielen in elkaar.

De breuk
De Cock ging vervolgens anders preken. Grote aantallen bevindelijke gereformeerden kwamen naar Ulrum om Hendrik de Cock te horen. De Cock preekte weer in het spoor van de gereformeerde vaderen en Dordt keerde terug in Ulrum maar niet iedereen kon zich er in vinden. Zijn vriend Hofstede de Groot werd er niet vrolijk van en Alphonse Pierre Antoine du Cloux (1808-1890), een vrijzinnig predikant  afkomstig van de Hugenoten die in 1834 slechts 26 jaar oud was, klaagde de Cock aan bij het kerkbestuur. De Cock had namelijk kinderen uit Vierhuizen, een andere gemeente die hem niet toebehoorde, in Ulrum gedoopt. De Cock werd geschorst en afgezet. Vervolgens scheidde hij zich in 1834 af in Ulrum en stichtte hij vele gemeenten. Hij stierf op 41 jarige leeftijd. Zijn jonge vrouw en zijn zeer jonge gezin liet hij achter maar geheel vruchteloos bleef de opvoeding niet. Zijn oudste zoon Helenius (vernoemd naar zijn grootvader Helenius Venema) werd namelijk docent aan de theologische school in Kampen waar men de leer van Dordt weer ging doceren.

​
De bekering van A. P. A. du Cloux
​
Het proces dat bij De Cock opgang kwam diende zich ook aan bij Du Cloux. ​Jacoba Wibbina Westendorp werd namelijk zijn vrouw en dr. N. Westendorp, zijn schoonvader werd zijn leermeester. Dr. Westendorp maakte Du Cloux bekend met 'de dierbare waarheden in onze schone en heerlijke geloofsbelijdenis en nog nimmer overtroffen Heidelbergse Catechismus nedergelegd' zoals Du Cloux later dit onderricht omschreef. Dit onderwijs zorgde er voor dat Du Cloux in 1838, hij was toen 30 jaar, oud van inzicht veranderde. Hij werd toen, de resterende 52 jaar van zijn leven een voorvechter voor handhaving van de gereformeerde beginselen in de Hervormde Kerk. Du Cloux bestreed eveneens de leer van de Groninger theologen, van onder andere Hofstede de Groot, die de Godheid van Jezus en diens plaatsvervangend werk ontkenden. Ook in de Hervormde kerk keerde men dus terug naar de leer van Dordt onder aanvoering van Du Cloux en vele anderen.  

​Dordt: gehaat en bemind.
​
Als we het geheel van de periode rond de afscheiding overzien dan kunnen we stellen dat de onbekendheid met Calvijn en de leer van de Dordtse vaderen groot was. Dat zorgde ervoor dat hun leer niet bemind werd. Tegelijkertijd moet gezegd worden dat er altijd vijandschap is tegen de leer van vrije genade.  Dus ook tegen Dordt. Zo schreven halverwege de 18de eeuw Comrie en Holtius een boek 'Examen van het ontwerp van de tolerantie'. In dat boek bestreden zij de leer die in de Gereformeerde kerk in hun dagen zich voordeed. Men wilde namelijk de leer van Dordt en die van de Remonstranten met elkaar verenigen. Ook in onze tijd wordt Dordt gehaat en bemind. Tevens is Dordt voor velen onbekend of men heeft er slechts iets van gehoord. 2018 is bij uitstek het jaar, nu het 400 jaar geleden is dat de Dordtse synode in 1618 begon, om daar wat aan te doen...
Powered by Create your own unique website with customizable templates.