Katharina von Bora. Een protestantse non.
Sieth Delhaas
Waarom dit boek
De feministische theologe Sieth Delhaas schreef dit boek. Eerder verscheen dit boek als 'Mevrouw Luther'. Luther noemde Katharina een beetje plagend 'herr Käthe' in zijn brieven die hij schreef aan haar. Sieth laat in dit boek zien dat Katharina 'herr Käthe' haar mannetje stond. Kortom Katharina is een mooi voorbeeld voor feministen. Ze is een vrouw met lef en getrouwd met een man die het hart op zijn tong heeft. Een man die vindt dat een vrouw mag trouwen ook al had zij een kloostergelofte gedaan. God heeft man en vrouw geschapen en op elkaar betrokken. De kerk mag het huwelijk niet in de weg staan, stelt hij in een aantal geschriften. Zo brak hij de lans voor de vrouw...
Huwelijk Tussen twee haakjes de kerk stond ook het huwelijk in de weg tussen de gemeente en Christus door te wijzen op de goede werken en niet op Jezus Zelf als het enige heil en de ware Bruidegom van Zijn gemeente. Het heeft overigens allemaal met elkaar te maken. De gemeente van Christus mag niet gestopt worden in een klooster maar moet in het huwelijk treden met Jezus. Kortom de kerk stond het aardse - en geestelijke huwelijk in de weg. Men doorbrak de door God gewilde relaties.
Luther en het huwelijk
Sieth Delhaas bespreekt Luther het eerste in haar boek hoewel hij een man is. Dit heeft een duidelijke reden. Luther doorbrak namelijk het rolmodel van de vrouw in de Middeleeuwen. In 1521 schreef Luther een vlugschrift over de gelofte van monniken en in 1522 hield hij een preek over de echtelijke liefde. Luther tekent in deze preek het huwelijk als de hoogste staat op aarde. Binnen het huwelijk kan men de deugden van offervaardigheid, vergeving en verzoening in praktijk beoefenen.
De rol van de vrouw in die tijd
Luther had ook een tamelijk positieve kijk op seksualiteit. Hij zag het als een gave van God die binnen het huwelijk tot voltooiing dient te komen. Dit in tegenstelling met de Roomse kerk van zijn dagen. Kuisheid zag men als ideaal maar dan kuisheid zonder seksualiteit in de goede zin van het woord. Het klooster was daar de juiste plaats voor. Daar kon men God dienen met de goede werken (zoals kuisheid). Het verlangen naar een vrouw werd gezien als slecht en om die reden werd de vrouw in het algemeen gezien als een verleidster omdat zij het verlangen opwekte (waar ze vaak niets aan kon doen). Delhaas schetst deze culturele achtergrond goed. Vrouwen waren of verleidsters als ze jong waren en als ze oud waren, waren het heksen.
Bier, wijn en zijn vrouw
Luther schreef heel openhartige brieven aan zijn vrouw. Uit deze brieven blijkt het volgende: Luther hield van bier, wijn en van zijn vrouw. In onze tijd zouden we dit verkeerd kunnen uitleggen. Luther was absoluut geen alcoholist . Hij was geen beschonken man maar een door God geschonken man. Luther zag de sterke drank en zijn vrouw als goede gaven van God Zijn Schepper. Humoristisch schreef hij:
Meinen freundlichen lieben Herrn,
Frau Katharina von Bora, lieber Herr Käthe Wie gut Wein und Bier hab ich daheim, dazu eine schöne Frau, oder sollt ich sagen: Herren! Du tätest wohl, dass Du mir den ganzen Keller voll meines Weins und eine Flasche Deines Bieres herüberschicktest... Sonst komme ich erst wieder, wenn Du von neuem Bier gebraut hast." So schrieb Martin Luther am 29. Juli 1534 aus Dessau an seine Frau.
Katharina
Katharina von Bora kwam al op 5 jarige leeftijd in 1504 in het klooster. Ze verliet het klooster in de nacht toen ze 24 jaar oud was in 1523. In het jaar 1525 trouwt ze met Luther. Ze nemen intrek in het 'zwarte klooster' in Wittenberg. Dit was voorheen een klooster van de Augustijnse monniken. Zij droegen zwarte pijen en om die reden noemde men dit klooster 'het zwarte klooster'. In dit klooster ontving Luther vele studenten. Zij aten mee en Katharina verzorgde de maaltijden. Herr Käthe stelde dat de studenten geld dienden te geven. De kosten zouden anders de pan uitrijzen. Luther was echter niet zo zakelijk ingesteld als herr Käthe. Herr Käthe stond dus haar mannetje. Ze vulde Luther, die al te goedgeefse was, zakelijk gezien mooi aan. Haar achtergrond kwam haar daarbij goed van pas want in het klooster had zij leren organiseren en was zij ontwikkeld door haar klassieke opleiding.
Haar plaats in de geschiedenis
Katharina heeft in de geschiedenis niet de plaats gekregen die haar toekomt meent Delhaas. Daar heeft ze mijns inziens gelijk in. Volgens Delhaas was Katharina von Bora een intelligente, zakelijke, praktische, energieke. zelfbewuste, doelbewuste, dappere, nuchtere , welbespraakte etc. vrouw. Het zijn heel wat bijvoeglijke naamwoorden die Delhaas Katharina meegeeft. Hoewel er diverse boeken over Katharina geschreven zijn, merkt Delhaas op: 'Ik ben zo vrij om te zeggen, dat zij in deze boeken tot niet meer is uitgegroeid dan de huisvrouw van Luther; omdat ze met een man getrouwd is wiens 'baanbrekend leiderschap' belangrijk was voor de wereldgeschiedenis'. Delhaas heeft een punt en daarom is het goed om te beseffen dat Katharina Luther tot grote steun was. Daar mag best meer aandacht aan gegeven worden in het Lutherjaar.
Een beperkte insteek
Katharina was een vrouw die haar mannetje stond en heel wat mans was... Ze lijkt veel op de esjet chajiel, de krachtige/sterke vrouw, uit Spreuken 31:10-31. Ze was dus geen doorsnee Middeleeuwse vrouw. Ze was eerder een moderne zelfbewuste vrouw maar wel een die de HEERE vreesde net als de esjet chajiel uit Spreuken 31:30. Over dat laatste heeft Delhaas niet veel te melden. Dat is niet de insteek van haar boek. Ze maakt alleen als feministe haar punt. Het rijke geloofsleven van Katharina von Bora komt niet aan de orde.
Sieth Delhaas
Waarom dit boek
De feministische theologe Sieth Delhaas schreef dit boek. Eerder verscheen dit boek als 'Mevrouw Luther'. Luther noemde Katharina een beetje plagend 'herr Käthe' in zijn brieven die hij schreef aan haar. Sieth laat in dit boek zien dat Katharina 'herr Käthe' haar mannetje stond. Kortom Katharina is een mooi voorbeeld voor feministen. Ze is een vrouw met lef en getrouwd met een man die het hart op zijn tong heeft. Een man die vindt dat een vrouw mag trouwen ook al had zij een kloostergelofte gedaan. God heeft man en vrouw geschapen en op elkaar betrokken. De kerk mag het huwelijk niet in de weg staan, stelt hij in een aantal geschriften. Zo brak hij de lans voor de vrouw...
Huwelijk Tussen twee haakjes de kerk stond ook het huwelijk in de weg tussen de gemeente en Christus door te wijzen op de goede werken en niet op Jezus Zelf als het enige heil en de ware Bruidegom van Zijn gemeente. Het heeft overigens allemaal met elkaar te maken. De gemeente van Christus mag niet gestopt worden in een klooster maar moet in het huwelijk treden met Jezus. Kortom de kerk stond het aardse - en geestelijke huwelijk in de weg. Men doorbrak de door God gewilde relaties.
Luther en het huwelijk
Sieth Delhaas bespreekt Luther het eerste in haar boek hoewel hij een man is. Dit heeft een duidelijke reden. Luther doorbrak namelijk het rolmodel van de vrouw in de Middeleeuwen. In 1521 schreef Luther een vlugschrift over de gelofte van monniken en in 1522 hield hij een preek over de echtelijke liefde. Luther tekent in deze preek het huwelijk als de hoogste staat op aarde. Binnen het huwelijk kan men de deugden van offervaardigheid, vergeving en verzoening in praktijk beoefenen.
De rol van de vrouw in die tijd
Luther had ook een tamelijk positieve kijk op seksualiteit. Hij zag het als een gave van God die binnen het huwelijk tot voltooiing dient te komen. Dit in tegenstelling met de Roomse kerk van zijn dagen. Kuisheid zag men als ideaal maar dan kuisheid zonder seksualiteit in de goede zin van het woord. Het klooster was daar de juiste plaats voor. Daar kon men God dienen met de goede werken (zoals kuisheid). Het verlangen naar een vrouw werd gezien als slecht en om die reden werd de vrouw in het algemeen gezien als een verleidster omdat zij het verlangen opwekte (waar ze vaak niets aan kon doen). Delhaas schetst deze culturele achtergrond goed. Vrouwen waren of verleidsters als ze jong waren en als ze oud waren, waren het heksen.
Bier, wijn en zijn vrouw
Luther schreef heel openhartige brieven aan zijn vrouw. Uit deze brieven blijkt het volgende: Luther hield van bier, wijn en van zijn vrouw. In onze tijd zouden we dit verkeerd kunnen uitleggen. Luther was absoluut geen alcoholist . Hij was geen beschonken man maar een door God geschonken man. Luther zag de sterke drank en zijn vrouw als goede gaven van God Zijn Schepper. Humoristisch schreef hij:
Meinen freundlichen lieben Herrn,
Frau Katharina von Bora, lieber Herr Käthe Wie gut Wein und Bier hab ich daheim, dazu eine schöne Frau, oder sollt ich sagen: Herren! Du tätest wohl, dass Du mir den ganzen Keller voll meines Weins und eine Flasche Deines Bieres herüberschicktest... Sonst komme ich erst wieder, wenn Du von neuem Bier gebraut hast." So schrieb Martin Luther am 29. Juli 1534 aus Dessau an seine Frau.
Katharina
Katharina von Bora kwam al op 5 jarige leeftijd in 1504 in het klooster. Ze verliet het klooster in de nacht toen ze 24 jaar oud was in 1523. In het jaar 1525 trouwt ze met Luther. Ze nemen intrek in het 'zwarte klooster' in Wittenberg. Dit was voorheen een klooster van de Augustijnse monniken. Zij droegen zwarte pijen en om die reden noemde men dit klooster 'het zwarte klooster'. In dit klooster ontving Luther vele studenten. Zij aten mee en Katharina verzorgde de maaltijden. Herr Käthe stelde dat de studenten geld dienden te geven. De kosten zouden anders de pan uitrijzen. Luther was echter niet zo zakelijk ingesteld als herr Käthe. Herr Käthe stond dus haar mannetje. Ze vulde Luther, die al te goedgeefse was, zakelijk gezien mooi aan. Haar achtergrond kwam haar daarbij goed van pas want in het klooster had zij leren organiseren en was zij ontwikkeld door haar klassieke opleiding.
Haar plaats in de geschiedenis
Katharina heeft in de geschiedenis niet de plaats gekregen die haar toekomt meent Delhaas. Daar heeft ze mijns inziens gelijk in. Volgens Delhaas was Katharina von Bora een intelligente, zakelijke, praktische, energieke. zelfbewuste, doelbewuste, dappere, nuchtere , welbespraakte etc. vrouw. Het zijn heel wat bijvoeglijke naamwoorden die Delhaas Katharina meegeeft. Hoewel er diverse boeken over Katharina geschreven zijn, merkt Delhaas op: 'Ik ben zo vrij om te zeggen, dat zij in deze boeken tot niet meer is uitgegroeid dan de huisvrouw van Luther; omdat ze met een man getrouwd is wiens 'baanbrekend leiderschap' belangrijk was voor de wereldgeschiedenis'. Delhaas heeft een punt en daarom is het goed om te beseffen dat Katharina Luther tot grote steun was. Daar mag best meer aandacht aan gegeven worden in het Lutherjaar.
Een beperkte insteek
Katharina was een vrouw die haar mannetje stond en heel wat mans was... Ze lijkt veel op de esjet chajiel, de krachtige/sterke vrouw, uit Spreuken 31:10-31. Ze was dus geen doorsnee Middeleeuwse vrouw. Ze was eerder een moderne zelfbewuste vrouw maar wel een die de HEERE vreesde net als de esjet chajiel uit Spreuken 31:30. Over dat laatste heeft Delhaas niet veel te melden. Dat is niet de insteek van haar boek. Ze maakt alleen als feministe haar punt. Het rijke geloofsleven van Katharina von Bora komt niet aan de orde.