500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • Apologie in tweevoud
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Werkverbond
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De almacht van God
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
  • Leven
    • Studentenangst
    • Zijn voornaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn achternaam
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Overal is God
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • D vreze des Heren in het Oude Testament
    • Onze taal en de klassieke talen
    • Sciëntisme
    • Hebreeuws huiswerk
    • Richteren en Ruth: een vacature vervuld
    • Theologie des Altes Testament
    • Bijbels Hebreeuws
    • Lesopzet
    • Psalm 115, 116 en 117
    • Vrijheid der exegese
    • Lukas 4:16-30
    • De theologie van Kronieken
    • Psalm 120-134
    • De grondtaal als mand van de Geest
    • BuitenBijbelse parallellen
    • De mythe van de mythische mens in de Bijbel
    • Nabonidus
    • Makhtesh holle plaats
    • Codex Hammurabi
    • Vertalingen uit het Hebreeuws
    • Hooglied Hans Ausloos
    • Hooglied Willem van Saint-Thierry
    • Het Hooglied
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De bundel psalmen 120-134
    • Leesmethode
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 115 116 en 117
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Ethisch hervormd Johannes de Groot
    • Paulus en Philo's reactie op welsprekendheid
    • Jood De vergeten geschiedenis van een beladen woord
    • Nederlandse Lutheranen en hun omgang met de Augsburgse ConfessieNieuwe pagina
    • De Bijbel als biografie van God en mensen
    • Volwassendoop kinderdoop herdoop
    • De middenorthodoxie
    • Robert Boyle
    • Christelijke wetenschappers
    • Op ontdekkingstocht door het Nieuwe Testament
    • De hemel te rijk
    • Ontwakend Jodendom
    • Theologie en hermeneutiek
    • Tasten naar God
    • De apotheek in de getto
    • Baas in eigen boek?
    • Pal voor Gods heilige schepping
    • De laatste lente van de dinosauriërs
    • Overal is God
    • Chanoeka
    • Wetenschappers zijn arrogant
    • Dialoog, dans en duel Preken voor tijdgenoten
    • De dienaar van JHWH
    • Hebreeuws leer je zo
    • Hoe zit het met de ouderdom van de aarde?
    • Zo Zoon, zo Vader
    • Jeremia, profeet van oordeel en hoop
    • 50 misverstanden over de Bijbel
    • Israel een wereld apart
    • Storm over de wereld
    • Heel verschillend en toch één
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Traag tot toorn
    • De omkeer van God in het Oude Testament
    • Heilig is zijn naam
    • Donatisten
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Hoe migratie echt werkt
    • De graanrepubliek
    • Sesam ecologie de mens en zijn milieu
    • Opkomst Meritocratie
    • de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig
    • Diplomademocratie
    • De verborgen juwelen
    • De aanval op het Westen
    • De moderne economie als juggernaut
    • De economie van goed en kwaad
    • Wealth of nations
    • De vrije markt bestaat niet
    • Wat kunnen wij leren van economen die bijna niemand meer leest
    • Wachten op het westen
    • Over arbeid Simone Weil
    • Ben je wel een gezonde baas
    • Islamisme en Islam
    • Klimaatverandering als klassenoorlog
    • Een jager in het woud // Maarten Doorman
    • Generatie angststoornis //Jonathan Haidt
    • België 2000 jaar geschiedenis
    • Ruis
    • Het ijzeren veulen
    • Hoe Parijs de revolutie maakte en de revolutie Parijs
    • De troost van gebrekkig strafrecht
    • Links vs rechts
    • Angst voor vrijheid E Fromm
    • In wat voor een wereld zullen we leven
    • Over het sabbatsjaar en jubeljaar
    • Een biografie van Parijs
    • De Tawl Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde
    • Vertroostingen Dirk de Wachter
    • Het verlaten individu Esther van Fenema
    • Gaza Een geschiedenis van kolonisatie
    • Oratie van Bas van Bavel
    • De gezagscrisis Ad Verbrugge
    • Laat de aarde juichen
    • De 7 uitdagingen in het onderwijs aan hoogbegaafden
    • Werelddenkers
    • Marketing in de nieuwe economie
    • De onzichtbare hand Bas van Bavel
    • Een nieuwe structuurverandering van het publieke domein
    • Vita contemplativa
    • Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme
    • Het communistisch manifest
    • De ongelijkheidsmachine
    • Minder is meer
    • De perfecte storm
    • Thora en Stoa
    • Observaties over Europa
    • Niet alles is te koop
    • De asielloterij
    • Tijd geest Een perspectief op mens en tijd
    • De Tovenaar en de Profeet
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De mand van de Geest
    • Van doopvont naar avondmaalstafel
    • Dordt: een opmerkelijke theodicee
    • Vicentius en de kerkelijke eenheid
    • Vicentius
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • komt nog
    • Komt nog
    • Sciëntisme
    • Heilszekerheid >
      • Nieuwe pagina
      • Nieuwe pagina
Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
Wat men hier aantreft
​
Kort stip ik boeken aan die een aantal Bijbelse sleutelwoorden beschrijven of hoe men deze op het spoor komt. Het betreft dus geen uitvoerige boekbespreking. De eerste bespreking gaat over de heerlijkheid van God en Jezus. Dit is een belangrijk sleutelwoord in de Bijbel. Door de zonde missen wij die heerlijkheid maar Christus heeft die heerlijkheid terugverdiend. De tweede bespreking gaat over het woord nacht in de geschriften van de apostel Johannes. Dit woord is bij Johannes in een aantal gevallen meer dan alleen een tijdsaanduiding van enige uren... Het is een sleutelwoord in zijn geschriften. De derde bespreking gaat over het woord broeder in Genesis 4. Abel is de broeder van Kain. Dit is een sleutelwoord in deze korte maar huiveringwekkende passage. We eindigen met Jezus die Broeder en Hoeder wil zijn (en is geworden) voor gevallen zondaren.  

​1. De heerlijkheid van God en Jezus​

De heerlijkheid van JHWH in het Oude Testament en in het bijzonder in Ezechiël
 is de titel van het tweede proefschrift van dr. P. de Vries. Het begrip heerlijkheid (kavod) in relatie tot God komt men in diverse Bijbelboeken tegen. Het ziet op Zijn heerlijkheid in de schepping, natuur en heilsgeschiedenis. In het boek Ezechiël komt het woord 'heerlijkheid' niet het meeste voor maar het is een heel belangrijk sleutelwoord in dit boek. Het bepaalt namelijk de hele structuur van dit boek. Om die reden behandelt dr. P. de Vries het begrip 'heerlijkheid 'in Ezechiël uitvoerig in zijn proefschrift. Ik stip dit even kort aan.

In de eerste hoofdstukken ziet Ezechiël via een visioen een majestueuze koninklijke troonwagen de heerlijkheid van God in Babel verschijnen. Ezechiël ziet in een visioen de gruwelen in de tempel in Jeruzalem (8). Om die reden verlaat de heerlijkheid van de HEERE de tempel in Jeruzalem (10). Volgens dr. P de Vries ligt hier in troost  voor de rechtvaardigen in Jeruzalem die zuchten onder de gruwelen in de tempel (9: 4, 11). God verlaat deze gruwelijke tempel. Men hoeft niet langer naar die door de zonde verafschuwde tempel te gaan. Die tempel zal verwoest worden. Gelukkig komt er  een nieuwe heerlijke tempel aan... In de laatste hoofdstukken tekent Ezechiël deze nieuwe tempel en de terugkeer van de heerlijkheid van de HEERE. Ezechiël ziet de aankomst van de heerlijkheid van de HEERE in een machtig visioen en tekent dat en dan volgt de climax:
 'En ziet, de heerlijkheid van de HEERE had het huis vervuld' (43:5 en 44:4)
​
Dr. P. de Vries heeft zijn proefschrift  tevens gepopulariseerd onder de titel
Wij hebben zijn heerlijkheid aanschouwt. In dit boek trekt dr. P. de Vries de lijnen door naar het Nieuwe Testament en zet hij Jezus centraal. Jezus verliet namelijk de hemelse heerlijkheid om naar de aarde te komen (Joh. 17:5) en te lijden en sterven voor gevallen zondaren die deze heerlijkheid moeten derven (missen) vanwege hun gruwelijke leven (Rom. 3:23). 
Gevallen zondaren mogen echter door het geloof in Jezus de heerlijkheid van God zien (Joh.1:14).     In Openbaring, het laatste Bijbelboek staat de heerlijkheid van het Lam en het nieuwe Jeruzalem centraal. Openbaring eindigt net als Ezechiël met een heerlijke toekomst voor de gelovigen. Zij zullen delen in deze heerlijkmaking. Het is dus een blij vooruitzicht voor een ieder die zijn of haar klederen gewassen heeft in het bloed van het Lam. Die mag de heerlijkheid van God en Jezus voor eeuwig aanschouwen.

​
2. Het woord nacht bij de apostel Johannes
​
In het boek 'Van tekst en uitleg. Luisteroefeningen in het Nieuwe Testament' (M. de Jonge H.M.J van Duyne) staat: 'Als wij ons in het werk van een bepaalde schrijver verdiepen, merken wij dat hij zijn 'eigen taal' heeft, dat wil zeggen woorden begrippen of zinswendingen op zijn manier gebruikt. Precies zo ligt het bij het lezen van de geschriften van het Nieuwe Testament: we dienen niet alleen het Grieks te kennen maar ook ons te verdiepen in het taaleigen van de schrijvers, b.v. Paulus of Lukas of Johannes' (p. 135).

Wat hier gezegd wordt is van bijzonder belang bij het lezen van de Schrift. Het is handig het Hebreeuws of Grieks te kennen maar dat is niet genoeg. Men moet ook het taaleigen van de schrijver op het spoor komen. De vraag is hoe men dit doet. Mijns inziens is de enige oplossing: het hele werk van de schrijver te bekijken. Ik wil Johannes als voorbeeld nemen. Zo lezen we in Johannes 13:30: 'Hij (Judas) dan, de bete genomen hebbende, ging terstond uit. En het was 
nacht'. In het Grieks staat het woordje nuks. Een blik in het woordenboek laat zien dat men het gewoon met nacht moet vertalen. Toch staat er wel een kleine hint bij. Er staat: overdrachtelijk als beeld van de verschrikking. Kortom nacht heeft een letterlijke betekenis maar er kan ook meer achter schuil gaan. Zo schreef bijvoorbeeld Floris B. Bakels als overlevende van diverse concentratiekampen een boek over zijn kampervaring. Hij zag in deze overleving, terwijl andere kampgenoten stierven, Gods hulp en schreef een boek 'Nacht und nebel'. In dat boek gaat het niet om de letterlijke nacht maar om de duistere machten en om al het lijden wat Floris mee moest maken in al die kampen. 

Toch is het niet goed om dit idee op de zin  'En het was nacht' toe te passen. Het boek van Floris B. Bakels is geen commentaar op deze zin. Wel laat het boek zien dat
nacht ook een figuurlijke betekenis heeft. Wellicht is hij door het lezen van de geschriften van Johannes erop gekomen of heeft Johannes dit denkklimaat geschapen waardoor het woord nacht ook een figuurlijke betekenis heeft gekregen in christelijke landen. In elk geval is het zo dat de vraag of men nacht in Johannes 13:30 ook anders dient te lezen, zal moeten worden opgehelderd door het woord nacht te bekijken in de geschriften van Johannes en dan allereerst in zijn evangelie omdat de zin die ik onderzoek uit dit evangelie afkomstig is. Dit is dan ook de volgende stap die ik zet...  

In Johannes 11:10 staat: 'Maar indien iemand in de 
nacht (nuks) wandelt, zo stoot hij zich, overmits het licht in hem niet is'. Hier wordt het woord nacht figuurlijk gebruikt.  Een tweede aanwijzing is deze namelijk dat het in heel het Johannes' evangelie gaat om het ware Licht (Jezus) met daar tegenover de duistere macht. Jezus als het Licht schijnt  (tegenwoordige tijd, doorgaande handeling) in de duisternis (Joh. 1:5). Kortom de schrijver Johannes heeft met deze opmerking 'en het was nacht' meer bedoeld dan dat het donker was buiten. Judas ging niet alleen de gewone nacht in maar ook de geestelijke nacht omdat hij de vorst van de duisternis gehoorzaamde. Voor Judas werd het voor eeuwig nacht und nebel. Johannes stipt dit slecht kort aan met de woorden: en het was nacht. Judas had de duisternis liever dan het Licht (Joh. 3:39). Dat wil Johannes met het woordje nacht aangeven.   

​
Johannes heeft het hier niet bij gelaten. In Openbaring (21: 25) komt Johannes erop terug als hij zegt van het nieuwe Jeruzalem: 'En haar poorten zullen niet gesloten worden op de dag; want aldaar zal geen nacht zijn'. Daar in dat nieuwe Jeruzalem kunnen de poorten openblijven. Er zal geen ​nacht meer zijn. Dat wil zeggen dat er geen duistere machten meer zullen zijn die deze stad belagen. In het nieuwe Jeruzalem is nacht und nebel afwezig.

​
3. Het woord broeder in relatie tot Abel in Genesis 4
​

Steven Edward Runge heeft een proefschrift geschreven met al titel 'A Discourse-Functional Description of Participant Reference in Biblical Hebrew Narrative'. Dat is een hele mond vol. Runge wijst erop hoe personages door naamgeving omtrent elkaar laten zien hoe zij zich met elkaar verbonden weten of hoe zij door de verteller aan elkaar verbonden worden. Neem David als voorbeeld als hij hoort dat zijn zoon Absalom is overleden. We lezen dan: 'Toen werd de koning zeer beroerd, en ging op naar de opperzaal van de poort, en weende; en in zijn gaan zei hij het volgende: Mijn zoon Absalom, mijn zoon, mijn zoon Absalom! Och, dat ik, ik voor u gestorven ware, Absalom, mijn zoon, mijn zoon! (2 Samuel 18:33). Duidelijk blijkt het dat David bedroefd is als vader, hij noemt Absalom vijfmaal in een zin mijn zoon, vanwege het sterven van zijn zoon.
​
Ik wil nu kijken naar het woord
broeder in relatie tot Abel in Genesis 4. De schrijver (Mozes) van Genesis 4 gebruikt dit woord als Abel geboren wordt als hij schrijft (4:2): 'En zij baarde zijn broeder Habel'. Daarna wordt Abel slechts door de schrijver bij zijn roepnaam genoemd; ook als beschreven wordt dat de HEERE Abel aan zag en diens offer in tegenstelling tot Kain. Kain is boos en God vermaant hem maar dan komt de passage dat Kain met Abel spreekt en dat ze op het veld komen. Dan lezen we (4:8):  'En Kaïn sprak met zijn broeder Habel; en het geschiedde, als zij in het veld waren, dat Kaïn tegen zijn broeder Habel opstond, en sloeg hem dood'. Het is niet duidelijk wat Kain gezegd heeft maar vermoedelijk heeft hij na zijn boosheid weer voor het eerst gesproken met zijn broeder Abel. ​Heeft hij hem zo ver gekregen om het veld in te gaan? In het veld, onttrokken aan het oog van Adam en Eva, slaat Kain zijn broeder dood. Vlak voor de doodslag brengt de schrijver het woord broeder tweemaal in herinnering. Kain doodt notabene zijn broeder! En dan komt de vraag van de HEERE (4:9a): 'Waar is Habel, uw broeder?' Met het onthutsende antwoord (4:9b): En hij (Kain) zei: Ik weet het niet; ben ik mijns broeders hoeder? 

​Van Jezus lezen we dat Hij Broeder en Hoeder wil zijn (en is geworden) voor gevallen zondaren (Hebr. 2:16-18): '
Want waarlijk, Hij neemt de engelen niet aan, maar Hij neemt het zaad Abrahams aan. Waarom Hij in alles de broederen moest gelijk worden, opdat Hij een barmhartig en een getrouw Hogepriester zou zijn, in de dingen, die bij God te doen waren, om de zonde van het volk te verzoenen. Want in hetgeen Hij Zelf, verzocht zijnde, geleden heeft, kan Hij degenen, die verzocht worden, te hulp komen'.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.