Uw God is Koning
De theologische betekenis van Edom in Jesaja 34 en 63.
Uw God is koning Jesaja 52 vers 7
Een onderzoek naar de theologische betekenis van Edom in Jesaja 34 en 63 en de rol van het koningschap van God in Jesaja.
Jesaja 34 opmerkingen en onderzoekspunten:
Het zwaard van God. God is the divine Warrior! Hoe verhoudt dit zich met Jesaja en met de rest van de Schrift (bijv. Exodus 15 vers 1). Is het zwaard zoals Peels stelt het zwaard van de Rechter of van de oorlog. Zwaard als wraak maar geen platte wraak los van vergelding (zie Peels)?
Edom is volk van de Ban (raakvlak met de intocht in Jozua 6 etc ) ban bestuderen... Na intocht verdeling van het land in Jozua 12 en verder... Hier land verdeeld aan 12 onreine dieren met een aantal dieren die ook demonen voorstellen bijv Lilith satire op de verdeling van het land. Hoe zit het met de dieren in Jesaja? Apocalyptische literatuur ook dieren zoals in Daniel 7 en in navolging Openbaring (grote monsters).... Idee: Reading the Hebrew Bible with Animal Studies schrijver: Ken Stone
Jesaja 35 begint met de woestijn en het dorre land dat zich hierover verheugt. Mem vertalen slaat terug op slot Jesaja 34 de dieren die het land erven... Dus 35 vers 1 is een een kantelvers een triomf over het zwaard van Jahweh! Soort overwinningslied. Zie ook de tegenstellingen tussen 34 en 35. 34 dor... 35 bloei... 34 onrein 35 rein. 34 bewoond door onreine dieren. 35 bewoond door de verlosten... Jesaja 34 vers 2 God toorn tegen alle volken. Edom is daar symbool van.
Jesaja 34 vers 8 het jaar van de afrekening houdt verband met voorafgaande hoofdstukken de komst van de koning (Jesaja 33 vers 2 op u hebben wij gewacht vers 5 vervuld met recht en gerechtigheid). Jesaja 33: 17 het zien van de Koning! Hij komt er aan... om orde op zaken te stellen.
Wat betekent riv in vers 8 zie ook riv en sjofeet in Jesaja 1:23. Rechtsgeding?
De uitweg (exodus) in Jesaja 35:8-10
Highway in Jesaja 11:16 Zie Archibald van Wieringen Exodus start al op in proto-Jesaja
Jesaja Wieringen met name blz 70-71. Van Wieringen tekent 3 bewegingen naar Jeruzalem weg van vrede als de volken komen (Jesaja 2), om oorlog door de volken en herstel Sion met terugkeer volk door de gebaande weg (Exodus) maar dan als terugkeer naar Jeruzalem. Isa. 43:19: ‘Behold, I am doing a new thing; now it springs forth, do you not perceive it? I will make a way in the wilderness and rivers in the desert’ (RSV). This verse is generally considered a promise for a new deliverance from slavery resembling the first exodus from Egypt.
Wie klimt de berg van JHWH op (Psalm 24)
Holy place Psalm 15 Holy way Jesaja 35:8? niet moreel onrein zijn
Jesaja 34-35 tegenstelling 34:4 naval, verdorren, wegkwijnen 35:1 Tsia (woordspeling op Tjion?) zal weer opbloeien Zie erets tjia Jesaja 53:2 en Ezechiel 19:13 We nu zij is geplant in de woestijn, in een droog land (erets Tsia).
Jesaja 63
De koning komt... en treedt de wijnpers beeld van de goden ANE
De Koning komt zie het werkwoord komen in de voorafgaande hoofdstukken.
De wraak is ingebed in de gerechtigheid Zie ook voorbereiding in Jesaja 61:3 om uit te roepen het jaar van het welbehagen van de HEERE en de dag van de wraak van onze God; om alle treurenden te troosten;
63:1 eind: Ik ben het die van gerechtigheid spreekt machtig ben Ik om te verlossen! Spreken van gerechtigheid ziet dat op de belofte om de zaak recht te zetten? Bijvoorbeeld in Jesaja 61:11 Want zoals de aarde haar gewas voortbrengt, en zoals een tuin het daarin gezaaide doet opkomen, zo zal de Heere HEERE gerechtigheid doen opkomen en lof voor alle volken. en Jesaja 62 vers 1 Niet zwijgen omwille van Sion totdat haar gerechtigheid opkomt als een lichtglans.
Vers 6 spreekt weer van volken die JAHWEH vertrapt. Uw God is Koning (Jesaja 57 vers 7)
Komen....
Jesaja 59:20 uw go'el komt...
Jesaja 60:1 uw licht komt...
62:11 uw heil komt...
63:1 komend uit Edom..
63:4 jaar van de verlosten (ga' al) gekomen
Reeds geraadpleegde literatuur en wat ik erin ontdekte
Isaiah 34-35
A Nightmare/ a Dream
Peter D. Miscall ziet Jesaja 34 en 35 als een geheel, gedicht. Jesaja 34:5 ban ten oordeel, misjpat.. Misjpat wordt veelvuldig gebruikt in Jesaja verschijnt veel samen met Tsedaqa (pagina 49)... recht en gerechtigheid zie ook mijns inziens Psalm 72 en Jeremia 22 als eigenschappen van een goed koning.
The great Isaiah scroll (1QIsa (a))
De mem in Jesaja 35:1 komt ook in dit handschrift voor. M koppelt mijns inziens 35:1 aan 34 slot. Zij zullen zich over hen (12 onreine dieren) verblijden.
Willem Beuken Prediking van het OT (m.b.t. Jesaja 63). Heil zal niet eerst over Jeruzalem komen (60-62) dan na de dag van wraak (Jesaja 63) blz 246. Wijst op het begrip 'komen' van heil (bawa) in Jesaja (60-62). blz 248
Spreken in gerechtigheid (63:1) ziet erop dat JAHWEH komt en zijn belofte waarover hij telkens spreekt (participium) houdt. blz 250.
Is niet beter dan mijns inziens om te vertalen: Ik ben het die (telkens) van gerechtigheid spreekt machtig ben Ik om te verlossen.. (ga'al stichwort in Jesaja 40-63)
Beuken wijst op overeenkomst Jesaja 34 en 63 het begrippenpaar Edom/ Bozra en de dag van wraak blz 248.
Wellicht eerst Edom genoemd in vers 1 als woordspeling met bloed (dam) blz 248
Eigen gedachte over Bozra Waar staat Bozra voor? Versterkte stad? Alles wat machtig is en zich machtig vindt? De Hoge en verhevene grijpt in of is Bozra een woordspeling op druivenplukker zoals Wim Beuken meent? blz 250) of beide soort woordspeling op sterke burcht en toch druivenplukker?
Niek Schuman Gelijk om Gelijk Peels spreekt van soorten wraak in zijn dissertatie. Juridisch vergeldend, verlossend, emotioneel, rancuneus (blz 197). Interessant. Wraak hier is niet emotioneel!
Peels diss. naqam wraak
verschil tussen Jesaja 34 en 35 blz 121.
Zie ook voor naqam in Jesaja 34:8 blz 122.
Wijst op Edom als exemplarisch voorbeeld van het wereldgericht blz 123.
34:8 riv rechtsgeding zwaard ziet op de rechterlijke macht niet op zwaard van de oorlog blz 124.
Geen willekeur of emotionele wraak. Wraak is vergelding blz 124
Jesaja 35 vers 4 ook wraak en vergelding. Past dit in dit positieve hoofdstuk? blz 126-127
Parody in Isaiah (34)
Isaiah 34:11-17 Edom is ridiculed through this angry, vitriolic image. The LORD, the sovereign judge of all the nations (34:1-2, 5), apportions the land by measure and lot to wild birds and creatures as an eternal inheritance – parodying how the land was assigned to the tribes of Israel in Joshua.
Atla artikel https://web-b-ebscohost-com.access.authkb.kb.nl/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=50&sid=4faa1c45-d653-4007-99eb-6e0b84f70777%40pdc-v-sessmgr06
Parody making idos in Isaiah 44
https://books.google.nl/books?id=g1ErDwAAQBAJ&pg=PT292&lpg=PT292&dq=parody+isaiah+34&source=bl&ots=Hds7zjutfs&sig=ACfU3U1pumUIqmLxYpT9LTbjSjVTTO-vJA&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjk5a-H-NjrAhUO-qQKHbhRDvsQ6AEwFHoECAEQAQ#v=onepage&q=parody%20isaiah%2034&f=false
http://theoluniv.ub.rug.nl/42/1/2012%20Versluis%2C%20A.%20dissertatie.pdf
Geen verbond, geen genade. Analyse en evaluatie van het gebod om de Kanaänieten uit te roeien
A versluis Deut. 7 Ook Edom zal worden uitgeroeid!
De ban in de bijbel; wijding of vernietiging
War in the Hebrew Bible: A Study in the Ethics of ViolenceDoor Susan Niditch
Portraying Violence in the Hebrew Bible
A Literary and Cultural
https://books.google.nl/books?id=zufWDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Psalm 137 besproken
Blz 27 en 28 twee contrasten pijnvolle verleden versus pijnvolle heden Sion versus Babel, twee spotters: Babel nu en Edom verleden..
https://books.google.nl/books?redir_esc=y&hl=nl&id=FvVHS95VzVYC&q=Isaiah#v=snippet&q=Edomites&f=false
Edom en de Divine war...
God komt er zelf aan te pas als Koning die alles recht zet.... EXODUS motief? God helpt Zijn volk tegen de nieuwe farao? Exodus 15:1 God is een krijgsman... theophany in the Ot (Jeremias) Micha 1 God daalt af en treedt (darag) op de hoogten de bergen smelten weg zie Jesaja 34 bergen wegsmelten...
Victory songs... Exodus 15 etc... Lied van Mozes Openbaring lied Mozes en het Lam... Koning der koningen...
http://reformedperspectives.org/articles/tre_longman/tre_longman.DW.html
Divine warrior books
https://books.google.nl/books?id=TOPUAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Thomas+R.+Neufeld%22&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiyr7W6ouPrAhUPKuwKHV7SDhkQ6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q&f=false
https://books.google.nl/books?id=TOPUAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Thomas+R.+Neufeld%22&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiyr7W6ouPrAhUPKuwKHV7SDhkQ6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q&f=false
Zie ook Jesaja 42:13-17 YHWH trekt uit als een krijgsheld als krijgsman vuurt hij de ijver aan etc...
Isaiah 1-39: An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture
Door Gary V. Smith blz 407
Divine warrior in Jesaja 34
https://books.google.nl/books?id=mSS5AwAAQBAJ&pg=PA407&lpg=PA407&dq=Divine+Warrior+in+met+name+Jesaja&source=bl&ots=cNTwCMsolB&sig=ACfU3U0qJdO-jqg-5aASzXmeAkICSWIN9A&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjfwNLX68DqAhWhM-wKHZU1BKsQ6AEwAXoECAsQAQ#v=onepage&q=Divine%20Warrior%20in%20met%20name%20Jesaja&f=false
https://www.seedbed.com/the-divine-warrior-the-anointed-one-comes-a-study-in-isaiah/
Boek Bruegemann Theology of the old testament blz 233-248
Miller The divine warrior in Early Israel
https://books.google.nl/books?id=k9J7DwAAQBAJ&pg=PA48&lpg=PA48&dq=divine+warrior&source=bl&ots=5M4JyGYBXE&sig=ACfU3U04BKtcywRkilvcXAapQ3X2Blc-ag&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjvgLPh6sDqAhXP-qQKHfy_BXc4ChDoATAEegQICxAB#v=onepage&q=divine
Jesaja 59 slot waar God zich kleed als een krijgsman (om de zaak recht te zetten...)
Overzicht van corpus teksten en onderaan literatuur...
https://bibleinterp.arizona.edu/articles/god-conflict-images-divine-warrior-ancient-jewish-and-early-christian-texts
The Divine Warrior in Israel's Early Cult Door Frank Moore Cross 1966 wellicht gedateerd en Miller grijpt treug op dit boek
https://books.google.nl/books/about/The_Divine_Warrior_in_Israel_s_Early_Cul.html?id=BiU9HAAACAAJ&redir_esc=y
habakuk 3 de mars van God naar de strijd
https://books.google.nl/books?id=W96mDwAAQBAJ&pg=PA178&lpg=PA178&dq=Divine+warrior+Micha+1&source=bl&ots=dTPsUuaEG-&sig=ACfU3U35u-SE4IJiN51KAB0ANGE7TyZN7g&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwi44eeFhLvrAhUS36QKHbLgC9sQ6AEwBnoECAEQAQ#v=onepage&q=Divine%20warrior%20Micha%201&f=false
Atla artikel over Jozua 5:13-15-6:1-5
5:13-15 man zwaard...
6:1-5 Ark (God zal strijden)...
Reading Joshua with Augustine and Sommer: Two frameworks for interpreting theophany narratives
Canaanite Myth and Hebrew Epic: Essays in the History of the Religion of Israel ebook Atla blz 91-111. Jesaja 35 soort triomftrocht Divine Warrior.
The divine warrior in the early Israel Miller Deut. 33:2-5 26, 29. Exodus 15 Habakuk 3:3-15, Richteren 5 en Psalm 68 etc..
Begrippen Tohoe wavohoe in Jesaja 34:11en literatuur
Walter Brueggemann
An Introduction tot the Old Testament, London, 2003,
Read Jeremia 4;23-26 as a hyperbolic way? Hier wordt de crisis van ballingschap getekend als wereldwijde crisis blz 547. Gods partner faalt en heeft gevolg voor de rest van de wereld
Zie blz 542-543 Jeremia Jeremia 4:23-26 zinspeelt op de tohoe wavohoe in Genesis 1:2. Dit is vanwege de breuk van het verbond de vloek...
Christelijke theologie van het Oude Testament
George A.F. Knight, Utrecht/Antwerpen, 1961
blz 90 de oertoestand en daarna de scehpping naar tov meod... mens etc... die lager en dan roofdier...
Op blz 98 Tohoe-wavohoe werd niet alleen beschouwd als de waterchaos maar ook als de woestijn en afgrond.
De woestijn was niet geschikt om te wonen zoals we lezen in Jesaja 45:18 Want zo zegt de HEERE Die de hemel geschapen heeft,die God Die de aarde geformeerd en haar gemaakt heeft Hij heeft haar gegrondvest, Hij heeft haar niet geschapen opdat zij woest (tohoe) zou zijn,
maar Hij heeft haar geformeerd opdat men erop zou wonen: De woestijn zal weer bloeien als een roos (Jesaja 35:1) Dat ziet erop dat het land weer bewoond zal worden Zie ook Jeremia 4: 23Ik zag het land, en zie, het was woest en leeg, en keek naar de hemel – zijn licht was er niet. 24Ik zag de bergen, en zie, zij beefden, en alle heuvels schudden door elkaar. 25Ik zag, en zie, er was geen mens,
en alle vogels in de lucht waren weggevlogen. 26Ik zag, en zie, het vruchtbare land was woestijn,
en al zijn steden waren afgebroken, door de HEERE, door Zijn brandende toorn.
Ezechiel 32
15Als Ik van het land Egypte een woestenij maak,
en het land woest zal worden, ontdaan van al wat het bevat,
als Ik allen die erin wonen, getroffen heb,
dan zullen zij weten dat Ik de HEERE ben.
Begrip tohoe in bijbel en Jesaja
https://shebanq.ancient-data.org/hebrew/text
Edom een symbool van de vijandelijke macht
Rooze Amelek geweldig verslagen wijst op blz 80 van zijn boek naar 2 punten die van belang zijn.
Bert Dicou Jakob en Esau, Israel en Edom
1 Edom als representant van de volken dit kan men lezen bij Dicou op blz 164 en verder
2 Edom nooit positieve boodschap. nooit herstel na oordeel
blz 172-175 Dicou Het proefschrift van Dicou is van belang voor de plaats van Edom. Edom in c 34 en c 63 komt niet voor in de volkerenlijst maar krijgt een status aparte
Dicou bespreekt de teksten over Edom en ook Jesaja 34 en in relatie tot Jesaja en Jesaja 63
Psalm 137 Edom en Babel genoemd . Babel spot... zing een leid Edom ook gespot... Obadja ...
etc...
Gerda Hoekveld-Meijer
Esau Salvation in disguise (vermomming)
Land van Edom niet geheel leeg maar
12 dieren of demonen koosjer?
Vers 11 4 dieren koosjer?
vers 13 b 2 dieren koosjer?
vers 14 4 dieren koosjer?
vers 15 2 dieren koosjer?
They will occupy it forever Each succeeding generation will dwell there for ever (Jesaja 34:17) 12 tribes/soorten? Soort ironie 12 stammen.. blz 266
De Satyr in Jesaja www.churchofjesuschrist.org/study/ensign/1996/02/i-have-a-question/how-do-we-explain-the-mention-of-satyrs-in-isaiah?lang=eng
“De wilde dieren van de woestijn zullen ook de wilde dieren van het eiland ontmoeten, en de sater zal zijn metgezel aanroepen; ook de krijsuil zal daar rusten en voor zichzelf een rustplaats vinden ”( Jes. 34:14 ).
Evenzo verwijst het woord sater in het hedendaagse Engels meestal naar een mythisch wezen. In de Griekse mythologie was een sater een schepsel uit de heuvels en bossen, half mens en half dier, dat Dionysus en Pan volgde. In de Romeinse kunst verscheen de sater regelmatig met geitenpoten en horens (Anthony
Genre: satire zie artikel daar over: spot
Lillit demon of is dat de latere ontwikkeling? First and only reference to Lilith in Hebrew Bible is in Isaiah 34:14. Her adventure in Jewish mythology has started with this reference. In this pasuk, Lilith has been mentioned as a metaphor of God's wrath to people of Edom which is the greatest enemy of Israel. Accordingly, Lilith, the Virgin of ruins and wild lands, has been described as an enormous pain which would take Edom to the age of chaos before genesis. In this passage, she is a symbol of terror which the Holy One YHWH spreads to the polytheist people. In a sense, non-believers suffered the wrath of God through her. In the Rabbinic period, the scholars accepted the myth of Lilith as it was in the ancient period and adopted it to the Jewish culture. They portrayed Lilith as a dangerous feminine devil who seduces men and causes women to suffer a miscarriage. In the Midrashic literature she has been referred as the reason of all evil factors in the history of humanity and Judaism. In accordance with this belief, in the stories of people of Edom in Hebrew Bible where they suffer fatalities, Lilith has been adapted to Esau and his devil Samael. In this new picture, she is the harlot wife of Samael and the feminine devil of Esau's lineage and people of Edom which stands against Children of Israel. In the late Midrashic period, the origin of Lilith has been traced all the way back to genesis. This once, Lilith is described as the first wife of Adam, who dissuaded Eve and caused to be expelled from the garden of Eden. By this interpretation, Jewish scholars not only have tried to clarify the paradoxical and ambiguous pasuks in Genesis, but also, they have reshaped the fall of humanity. Also, they have strengthened the religious basis of patriarchal Jewish mentality. Today, the character of Lilith is influential on feminist Jewish women. Jewish women, who are alienated from the religious and social arena because of patriarchal religious Jewish idea, leap in action by means of feminist ideas. While some of them deny the religion and Holy Bible, others try to reconcile between feminist ideas and Holy Bible and pave the way for reinterpreting the religion. Particularly, for the latter, Lilith is an important symbol. She is the voice of challenging the male-dominated life style and the pioneer of the philosophical questioning. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
The Wild Animals Honour Me. Exegetical Interpretation and Contemporary Application of Isaiah's Zoological Motifs
Atla
The Wild Beast Motif and the New Humanity
https://static1.squarespace.com/static/533ad320e4b0061876d9dd15/t/53f2aa33e4b0a13f97463899/1408412211182/Wild-Beasts-in-Isaiah-Wenkel-JTI.pdf
Jesaja
Belichting van een Bijbelboek
Archibald van Wieringen
De vijand in Jesaja
werktuigen in Gods hand: Assyrië, Babel en de Perzen met Kores. Tonelen wisselen...
blz 122-124
Hybris van wie (ook Juda) dan ook bestraft God
blz 125
Edom niet historisch
Edom neemt een bijzondere plaats in, in Jesaja en is een tweevoudige uitzondering in vergelijking met de andere volken. Nergens vindt er een verleden perspectief plaats. Edom is steeds contemporain. Bovendien komt Edom alleen voor in de positieve Jeruzalem/Sion passages.
(Zie Jesaja 11:14). Jesaja 34:5-6 Edoms val is bevrijding van Sion/Jeruzalem (vers 8)en na de terugkeer in Jesaja 62 van de HEERE tot Sion vindt in Jesaja 63 de val van Edom plaats. blz 127-128
Jesaja 36-37 spiegelverhaal met Jesaja 7. Belegering Jeruzalem Achaz en Hizkia. Hizkia betrouwt wel op God en Achaz niet. blz 158-159
Jesaja 38 de zieke koning krijgt een teken. Achaz weigerde een teken Jesaja 7. Jeruzalem en Hizkia gespaarde (Stad en koning) . Spiegelverhaal blz 159
Jesaja 39 Hizkia gaat de fout in. Niet de echte Immanuel
Die komt via de Knecht in DeuteroJesaja.
blz 160-162 en blz 114-116
blz 251-252 Jesaja 63:1-6 ziet men veelal de divine warrior. Hij zorgt voor gerechtigheid als de koning. Ugarith divine warrior motief was gecombineerd met het gevecht op de Nieuw Wijn Festival
Jesaja 63 beeld wijnpers en de ANE blz 250-255
https://books.google.nl/books?id=kf9err5bmr4C&pg=PA296&lpg=PA296&dq=p+Hoffken+der+stand+der+theologischen+diskussion&source=bl&ots=LJoNjqdHkP&sig=ACfU3U3GeLcNtXLrdHcZaRDSxYHW0fkmOw&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiXm53JnbHqAhUKNOwKHaJuA5EQ6AEwBHoECBUQAQ#v=onepage&q=p%20Hoffken%20der%20stand%20der%20theologischen%20diskussion&f=false
(Genesis 49:11 Juda: hij wast zijn kleren in wijnen zijn gewaad in druivenbloed)
Taal van verwoesting
https://digitalcommons.liberty.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1280&context=lts_fac_pubs
van 33 tot 36
Taal van verwoesting
1. object of horror
2. Haunt of wild creatures. verblijfplaats van..
3. Overthrow as of Sodom and Gomorrah. omvergeworpen als
4. Summons to attack. aansporing om aan te vallen
5. Desolation. Judah: "Today they lie deserted and in ruins" (Jer 44:2)
6. No one passes through or lives there.
conclusie:
The language of destruction belongs to a genre found in treaties that speaks generally and hyperbolically of devastating defeat and destruction without requiring detailed fulfillment. It is used even of Jerusalem, which Jeremiah says would be "an everlasting ruin" (Jer 25:9).54 The prophecy in Isaiah 13 refers to the terrible destruction of Babylon in 689 BC, and the language does not require a rebuilding of the city of Babylon so that it can be destroyed again (36) .
Via sacra in 35:8.
The Holy Road as a Bridge: The Role of Chapter 35 in the Book of Isaiah. Atla
This article argues that chapter 35 serves as a bridge between mainly Proto‐ and Deutero‐Isaiah, but partly also to Trito‐Isaiah. Its method is to compare intertextually phraseology in chapter 35 with similarities in the other parts of the Book of Isaiah. Outlook is all the way from chapter 35, backwards to Proto‐ and forwards to Deutero‐ and Trito‐Isaiah. In summary, there are a series of intertextual relations to particular parts of Proto‐Isaiah, especially to those parts were blessings predominate over curses, while the intertextual relations to Deutero‐Isaiah are closer to the essence of its message, in particular to chapters 40‐48. Intertextual relations between chapter 35 and Trito‐Isaiah are more sparse. Intertextually these relations are mainly from the “canon‐before‐canon” stage (cf. Fishbane) of the text, rather than “author intended intertextuality” (cf. Nielsen). But there is also an aspect of “editor intended intertextuality” (cf. Nielsen). The investigation demonstrates how central this chapter is in the Book of Isaiah, but it is intertextually closest related to Deutero‐Isaiah. [ABSTRACT FROM AUTHOR] SJOT: Scandinavian Journal of the Old Testament Zie ook Archibald van Wieringen
Artikel Atla
Heilige Israels is ook de Go'el in de tweede Jesaja. Hier om een sacrale betekenis van de go'el en niet aan aardse betekenis.
S. Ashdown A COGNITIVE SEMANTIC APPROACH TO REDEEMER (GŌ’ĒL) IN DEUTERO‑ISAIAH
Acta Theologica 2015: 1 9 Table 1: Isaiah passages with Redeemer, the Holy One of Israel9
Isaiah 41 14 “Fear not, you worm Jacob, you men of Israel! I will help you”, says the LORD; your Redeemer is the Holy One of Israel.
Isaiah 43 14 Thus says the LORD, your Redeemer, the Holy One of Israel: “For your sake I will send to Babylon and break down all the bars, and the shouting of the Chaldeans will be turned to lamentations.”
Isaiah 47 4 Our Redeemer – the LORD of hosts is his name – is the Holy One of Israel.
Isaiah 48 17 Thus says the LORD, your Redeemer, the Holy One of Israel: “I am the LORD your God, who teaches you to profit, who leads you in the way you should go.“
Isaiah 49 7 Thus says the LORD, the Redeemer of Israel and his Holy One, to one deeply despised, abhorred by the nations, the servant of rulers: “Kings will see and arise; princes, and they will prostrate themselves; because of the LORD, who is faithful, the Holy One of Israel, who has chosen you.”
Isaiah 54 5 For your Maker is your husband, the LORD of hosts is his name; and the Holy One of Israel is your Redeemer, the God of the whole earth he is called. This paper suggests that the earthly office of Gō’ēl exhibits four models
P.C Roodenburg Israel, de knecht en de knechten
JHWH's wraak op de volken Jes 63:1-6 blz 116
Deze verzen tonen enige verwantschap met 59:15b-20 in bij zonder met de verzen 17 en 18 maar de fellere toon herinert meer aan cap. 34 waarin in de verzen 5 ven 6 ook Edom en Bozra genoemd worden
3ab niemand van de volken was met Mij ziet erop dat Cyrus niet het oordeel over de volken ten gunste van Israel heeft gebracht, dat men er van verwachtte. Het uiteindelijke herstel van Israel, dat nog steeds op zich laar wachten, kan men niet aan een vreemd heerser maar slechts van JHWH verwachten
Zie ook c Het heil blijft (Jesaja 59:1-21) blz 110-111. D Bemoediging voor Sion (Jesaja) 60 blz 112-113. E Vreugde voor treurenden (Jesaja 61) blz 113-115) F Spreken voor Jeruzalem (Jesaja 62) blz 115-116 en dan G JHWH Wraak op de volken (Jesaja 63:1-6). Jom naqam in vers 4 slaat terug Jesaja 61:2 (het troosten van treurenden).
Vers 5 is bijna een letterlijk vertaling van 59:16. Maar dan niet in de derde maar eerste persoon. blz 116
De eenheid in Jesaja en de verdeeldheid over deze eenheid
Aardig artikel maar niet verwerkbaar waarschijnlijk
https://pdfs.semanticscholar.org/e418/dc412cec3b4d2d064a506a49e2c8619b17e4.pdf
Brug Jesaja 35 tussen 1 en 2 Jesaja volgens Steck
Bereitete Heimkehr: Jesaja 35 als redaktionelle Brücke zwischen dem Ersten und dem Zweiten Jesaja (Stuttgarter Bibelstudien) (German Edition) (German) Perfect Paperback – January 1, 1985Matthews laat zien dat deze these niet klopt zie Defending Sion blz 140 en verder
De theologische betekenis van Edom in Jesaja 34 en 63.
Uw God is koning Jesaja 52 vers 7
Een onderzoek naar de theologische betekenis van Edom in Jesaja 34 en 63 en de rol van het koningschap van God in Jesaja.
Jesaja 34 opmerkingen en onderzoekspunten:
Het zwaard van God. God is the divine Warrior! Hoe verhoudt dit zich met Jesaja en met de rest van de Schrift (bijv. Exodus 15 vers 1). Is het zwaard zoals Peels stelt het zwaard van de Rechter of van de oorlog. Zwaard als wraak maar geen platte wraak los van vergelding (zie Peels)?
Edom is volk van de Ban (raakvlak met de intocht in Jozua 6 etc ) ban bestuderen... Na intocht verdeling van het land in Jozua 12 en verder... Hier land verdeeld aan 12 onreine dieren met een aantal dieren die ook demonen voorstellen bijv Lilith satire op de verdeling van het land. Hoe zit het met de dieren in Jesaja? Apocalyptische literatuur ook dieren zoals in Daniel 7 en in navolging Openbaring (grote monsters).... Idee: Reading the Hebrew Bible with Animal Studies schrijver: Ken Stone
Jesaja 35 begint met de woestijn en het dorre land dat zich hierover verheugt. Mem vertalen slaat terug op slot Jesaja 34 de dieren die het land erven... Dus 35 vers 1 is een een kantelvers een triomf over het zwaard van Jahweh! Soort overwinningslied. Zie ook de tegenstellingen tussen 34 en 35. 34 dor... 35 bloei... 34 onrein 35 rein. 34 bewoond door onreine dieren. 35 bewoond door de verlosten... Jesaja 34 vers 2 God toorn tegen alle volken. Edom is daar symbool van.
Jesaja 34 vers 8 het jaar van de afrekening houdt verband met voorafgaande hoofdstukken de komst van de koning (Jesaja 33 vers 2 op u hebben wij gewacht vers 5 vervuld met recht en gerechtigheid). Jesaja 33: 17 het zien van de Koning! Hij komt er aan... om orde op zaken te stellen.
Wat betekent riv in vers 8 zie ook riv en sjofeet in Jesaja 1:23. Rechtsgeding?
De uitweg (exodus) in Jesaja 35:8-10
Highway in Jesaja 11:16 Zie Archibald van Wieringen Exodus start al op in proto-Jesaja
Jesaja Wieringen met name blz 70-71. Van Wieringen tekent 3 bewegingen naar Jeruzalem weg van vrede als de volken komen (Jesaja 2), om oorlog door de volken en herstel Sion met terugkeer volk door de gebaande weg (Exodus) maar dan als terugkeer naar Jeruzalem. Isa. 43:19: ‘Behold, I am doing a new thing; now it springs forth, do you not perceive it? I will make a way in the wilderness and rivers in the desert’ (RSV). This verse is generally considered a promise for a new deliverance from slavery resembling the first exodus from Egypt.
Wie klimt de berg van JHWH op (Psalm 24)
Holy place Psalm 15 Holy way Jesaja 35:8? niet moreel onrein zijn
Jesaja 34-35 tegenstelling 34:4 naval, verdorren, wegkwijnen 35:1 Tsia (woordspeling op Tjion?) zal weer opbloeien Zie erets tjia Jesaja 53:2 en Ezechiel 19:13 We nu zij is geplant in de woestijn, in een droog land (erets Tsia).
Jesaja 63
De koning komt... en treedt de wijnpers beeld van de goden ANE
De Koning komt zie het werkwoord komen in de voorafgaande hoofdstukken.
De wraak is ingebed in de gerechtigheid Zie ook voorbereiding in Jesaja 61:3 om uit te roepen het jaar van het welbehagen van de HEERE en de dag van de wraak van onze God; om alle treurenden te troosten;
63:1 eind: Ik ben het die van gerechtigheid spreekt machtig ben Ik om te verlossen! Spreken van gerechtigheid ziet dat op de belofte om de zaak recht te zetten? Bijvoorbeeld in Jesaja 61:11 Want zoals de aarde haar gewas voortbrengt, en zoals een tuin het daarin gezaaide doet opkomen, zo zal de Heere HEERE gerechtigheid doen opkomen en lof voor alle volken. en Jesaja 62 vers 1 Niet zwijgen omwille van Sion totdat haar gerechtigheid opkomt als een lichtglans.
Vers 6 spreekt weer van volken die JAHWEH vertrapt. Uw God is Koning (Jesaja 57 vers 7)
Komen....
Jesaja 59:20 uw go'el komt...
Jesaja 60:1 uw licht komt...
62:11 uw heil komt...
63:1 komend uit Edom..
63:4 jaar van de verlosten (ga' al) gekomen
Reeds geraadpleegde literatuur en wat ik erin ontdekte
Isaiah 34-35
A Nightmare/ a Dream
Peter D. Miscall ziet Jesaja 34 en 35 als een geheel, gedicht. Jesaja 34:5 ban ten oordeel, misjpat.. Misjpat wordt veelvuldig gebruikt in Jesaja verschijnt veel samen met Tsedaqa (pagina 49)... recht en gerechtigheid zie ook mijns inziens Psalm 72 en Jeremia 22 als eigenschappen van een goed koning.
The great Isaiah scroll (1QIsa (a))
De mem in Jesaja 35:1 komt ook in dit handschrift voor. M koppelt mijns inziens 35:1 aan 34 slot. Zij zullen zich over hen (12 onreine dieren) verblijden.
Willem Beuken Prediking van het OT (m.b.t. Jesaja 63). Heil zal niet eerst over Jeruzalem komen (60-62) dan na de dag van wraak (Jesaja 63) blz 246. Wijst op het begrip 'komen' van heil (bawa) in Jesaja (60-62). blz 248
Spreken in gerechtigheid (63:1) ziet erop dat JAHWEH komt en zijn belofte waarover hij telkens spreekt (participium) houdt. blz 250.
Is niet beter dan mijns inziens om te vertalen: Ik ben het die (telkens) van gerechtigheid spreekt machtig ben Ik om te verlossen.. (ga'al stichwort in Jesaja 40-63)
Beuken wijst op overeenkomst Jesaja 34 en 63 het begrippenpaar Edom/ Bozra en de dag van wraak blz 248.
Wellicht eerst Edom genoemd in vers 1 als woordspeling met bloed (dam) blz 248
Eigen gedachte over Bozra Waar staat Bozra voor? Versterkte stad? Alles wat machtig is en zich machtig vindt? De Hoge en verhevene grijpt in of is Bozra een woordspeling op druivenplukker zoals Wim Beuken meent? blz 250) of beide soort woordspeling op sterke burcht en toch druivenplukker?
Niek Schuman Gelijk om Gelijk Peels spreekt van soorten wraak in zijn dissertatie. Juridisch vergeldend, verlossend, emotioneel, rancuneus (blz 197). Interessant. Wraak hier is niet emotioneel!
Peels diss. naqam wraak
verschil tussen Jesaja 34 en 35 blz 121.
Zie ook voor naqam in Jesaja 34:8 blz 122.
Wijst op Edom als exemplarisch voorbeeld van het wereldgericht blz 123.
34:8 riv rechtsgeding zwaard ziet op de rechterlijke macht niet op zwaard van de oorlog blz 124.
Geen willekeur of emotionele wraak. Wraak is vergelding blz 124
Jesaja 35 vers 4 ook wraak en vergelding. Past dit in dit positieve hoofdstuk? blz 126-127
Parody in Isaiah (34)
Isaiah 34:11-17 Edom is ridiculed through this angry, vitriolic image. The LORD, the sovereign judge of all the nations (34:1-2, 5), apportions the land by measure and lot to wild birds and creatures as an eternal inheritance – parodying how the land was assigned to the tribes of Israel in Joshua.
Atla artikel https://web-b-ebscohost-com.access.authkb.kb.nl/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=50&sid=4faa1c45-d653-4007-99eb-6e0b84f70777%40pdc-v-sessmgr06
Parody making idos in Isaiah 44
https://books.google.nl/books?id=g1ErDwAAQBAJ&pg=PT292&lpg=PT292&dq=parody+isaiah+34&source=bl&ots=Hds7zjutfs&sig=ACfU3U1pumUIqmLxYpT9LTbjSjVTTO-vJA&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjk5a-H-NjrAhUO-qQKHbhRDvsQ6AEwFHoECAEQAQ#v=onepage&q=parody%20isaiah%2034&f=false
http://theoluniv.ub.rug.nl/42/1/2012%20Versluis%2C%20A.%20dissertatie.pdf
Geen verbond, geen genade. Analyse en evaluatie van het gebod om de Kanaänieten uit te roeien
A versluis Deut. 7 Ook Edom zal worden uitgeroeid!
De ban in de bijbel; wijding of vernietiging
War in the Hebrew Bible: A Study in the Ethics of ViolenceDoor Susan Niditch
Portraying Violence in the Hebrew Bible
A Literary and Cultural
https://books.google.nl/books?id=zufWDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Psalm 137 besproken
Blz 27 en 28 twee contrasten pijnvolle verleden versus pijnvolle heden Sion versus Babel, twee spotters: Babel nu en Edom verleden..
https://books.google.nl/books?redir_esc=y&hl=nl&id=FvVHS95VzVYC&q=Isaiah#v=snippet&q=Edomites&f=false
Edom en de Divine war...
God komt er zelf aan te pas als Koning die alles recht zet.... EXODUS motief? God helpt Zijn volk tegen de nieuwe farao? Exodus 15:1 God is een krijgsman... theophany in the Ot (Jeremias) Micha 1 God daalt af en treedt (darag) op de hoogten de bergen smelten weg zie Jesaja 34 bergen wegsmelten...
Victory songs... Exodus 15 etc... Lied van Mozes Openbaring lied Mozes en het Lam... Koning der koningen...
http://reformedperspectives.org/articles/tre_longman/tre_longman.DW.html
Divine warrior books
https://books.google.nl/books?id=TOPUAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Thomas+R.+Neufeld%22&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiyr7W6ouPrAhUPKuwKHV7SDhkQ6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q&f=false
https://books.google.nl/books?id=TOPUAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Thomas+R.+Neufeld%22&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiyr7W6ouPrAhUPKuwKHV7SDhkQ6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q&f=false
Zie ook Jesaja 42:13-17 YHWH trekt uit als een krijgsheld als krijgsman vuurt hij de ijver aan etc...
Isaiah 1-39: An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture
Door Gary V. Smith blz 407
Divine warrior in Jesaja 34
https://books.google.nl/books?id=mSS5AwAAQBAJ&pg=PA407&lpg=PA407&dq=Divine+Warrior+in+met+name+Jesaja&source=bl&ots=cNTwCMsolB&sig=ACfU3U0qJdO-jqg-5aASzXmeAkICSWIN9A&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjfwNLX68DqAhWhM-wKHZU1BKsQ6AEwAXoECAsQAQ#v=onepage&q=Divine%20Warrior%20in%20met%20name%20Jesaja&f=false
https://www.seedbed.com/the-divine-warrior-the-anointed-one-comes-a-study-in-isaiah/
Boek Bruegemann Theology of the old testament blz 233-248
Miller The divine warrior in Early Israel
https://books.google.nl/books?id=k9J7DwAAQBAJ&pg=PA48&lpg=PA48&dq=divine+warrior&source=bl&ots=5M4JyGYBXE&sig=ACfU3U04BKtcywRkilvcXAapQ3X2Blc-ag&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwjvgLPh6sDqAhXP-qQKHfy_BXc4ChDoATAEegQICxAB#v=onepage&q=divine
Jesaja 59 slot waar God zich kleed als een krijgsman (om de zaak recht te zetten...)
Overzicht van corpus teksten en onderaan literatuur...
https://bibleinterp.arizona.edu/articles/god-conflict-images-divine-warrior-ancient-jewish-and-early-christian-texts
The Divine Warrior in Israel's Early Cult Door Frank Moore Cross 1966 wellicht gedateerd en Miller grijpt treug op dit boek
https://books.google.nl/books/about/The_Divine_Warrior_in_Israel_s_Early_Cul.html?id=BiU9HAAACAAJ&redir_esc=y
habakuk 3 de mars van God naar de strijd
https://books.google.nl/books?id=W96mDwAAQBAJ&pg=PA178&lpg=PA178&dq=Divine+warrior+Micha+1&source=bl&ots=dTPsUuaEG-&sig=ACfU3U35u-SE4IJiN51KAB0ANGE7TyZN7g&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwi44eeFhLvrAhUS36QKHbLgC9sQ6AEwBnoECAEQAQ#v=onepage&q=Divine%20warrior%20Micha%201&f=false
Atla artikel over Jozua 5:13-15-6:1-5
5:13-15 man zwaard...
6:1-5 Ark (God zal strijden)...
Reading Joshua with Augustine and Sommer: Two frameworks for interpreting theophany narratives
Canaanite Myth and Hebrew Epic: Essays in the History of the Religion of Israel ebook Atla blz 91-111. Jesaja 35 soort triomftrocht Divine Warrior.
The divine warrior in the early Israel Miller Deut. 33:2-5 26, 29. Exodus 15 Habakuk 3:3-15, Richteren 5 en Psalm 68 etc..
Begrippen Tohoe wavohoe in Jesaja 34:11en literatuur
Walter Brueggemann
An Introduction tot the Old Testament, London, 2003,
Read Jeremia 4;23-26 as a hyperbolic way? Hier wordt de crisis van ballingschap getekend als wereldwijde crisis blz 547. Gods partner faalt en heeft gevolg voor de rest van de wereld
Zie blz 542-543 Jeremia Jeremia 4:23-26 zinspeelt op de tohoe wavohoe in Genesis 1:2. Dit is vanwege de breuk van het verbond de vloek...
Christelijke theologie van het Oude Testament
George A.F. Knight, Utrecht/Antwerpen, 1961
blz 90 de oertoestand en daarna de scehpping naar tov meod... mens etc... die lager en dan roofdier...
Op blz 98 Tohoe-wavohoe werd niet alleen beschouwd als de waterchaos maar ook als de woestijn en afgrond.
De woestijn was niet geschikt om te wonen zoals we lezen in Jesaja 45:18 Want zo zegt de HEERE Die de hemel geschapen heeft,die God Die de aarde geformeerd en haar gemaakt heeft Hij heeft haar gegrondvest, Hij heeft haar niet geschapen opdat zij woest (tohoe) zou zijn,
maar Hij heeft haar geformeerd opdat men erop zou wonen: De woestijn zal weer bloeien als een roos (Jesaja 35:1) Dat ziet erop dat het land weer bewoond zal worden Zie ook Jeremia 4: 23Ik zag het land, en zie, het was woest en leeg, en keek naar de hemel – zijn licht was er niet. 24Ik zag de bergen, en zie, zij beefden, en alle heuvels schudden door elkaar. 25Ik zag, en zie, er was geen mens,
en alle vogels in de lucht waren weggevlogen. 26Ik zag, en zie, het vruchtbare land was woestijn,
en al zijn steden waren afgebroken, door de HEERE, door Zijn brandende toorn.
Ezechiel 32
15Als Ik van het land Egypte een woestenij maak,
en het land woest zal worden, ontdaan van al wat het bevat,
als Ik allen die erin wonen, getroffen heb,
dan zullen zij weten dat Ik de HEERE ben.
Begrip tohoe in bijbel en Jesaja
https://shebanq.ancient-data.org/hebrew/text
Edom een symbool van de vijandelijke macht
Rooze Amelek geweldig verslagen wijst op blz 80 van zijn boek naar 2 punten die van belang zijn.
Bert Dicou Jakob en Esau, Israel en Edom
1 Edom als representant van de volken dit kan men lezen bij Dicou op blz 164 en verder
2 Edom nooit positieve boodschap. nooit herstel na oordeel
blz 172-175 Dicou Het proefschrift van Dicou is van belang voor de plaats van Edom. Edom in c 34 en c 63 komt niet voor in de volkerenlijst maar krijgt een status aparte
Dicou bespreekt de teksten over Edom en ook Jesaja 34 en in relatie tot Jesaja en Jesaja 63
Psalm 137 Edom en Babel genoemd . Babel spot... zing een leid Edom ook gespot... Obadja ...
etc...
Gerda Hoekveld-Meijer
Esau Salvation in disguise (vermomming)
Land van Edom niet geheel leeg maar
12 dieren of demonen koosjer?
Vers 11 4 dieren koosjer?
vers 13 b 2 dieren koosjer?
vers 14 4 dieren koosjer?
vers 15 2 dieren koosjer?
They will occupy it forever Each succeeding generation will dwell there for ever (Jesaja 34:17) 12 tribes/soorten? Soort ironie 12 stammen.. blz 266
De Satyr in Jesaja www.churchofjesuschrist.org/study/ensign/1996/02/i-have-a-question/how-do-we-explain-the-mention-of-satyrs-in-isaiah?lang=eng
“De wilde dieren van de woestijn zullen ook de wilde dieren van het eiland ontmoeten, en de sater zal zijn metgezel aanroepen; ook de krijsuil zal daar rusten en voor zichzelf een rustplaats vinden ”( Jes. 34:14 ).
Evenzo verwijst het woord sater in het hedendaagse Engels meestal naar een mythisch wezen. In de Griekse mythologie was een sater een schepsel uit de heuvels en bossen, half mens en half dier, dat Dionysus en Pan volgde. In de Romeinse kunst verscheen de sater regelmatig met geitenpoten en horens (Anthony
Genre: satire zie artikel daar over: spot
Lillit demon of is dat de latere ontwikkeling? First and only reference to Lilith in Hebrew Bible is in Isaiah 34:14. Her adventure in Jewish mythology has started with this reference. In this pasuk, Lilith has been mentioned as a metaphor of God's wrath to people of Edom which is the greatest enemy of Israel. Accordingly, Lilith, the Virgin of ruins and wild lands, has been described as an enormous pain which would take Edom to the age of chaos before genesis. In this passage, she is a symbol of terror which the Holy One YHWH spreads to the polytheist people. In a sense, non-believers suffered the wrath of God through her. In the Rabbinic period, the scholars accepted the myth of Lilith as it was in the ancient period and adopted it to the Jewish culture. They portrayed Lilith as a dangerous feminine devil who seduces men and causes women to suffer a miscarriage. In the Midrashic literature she has been referred as the reason of all evil factors in the history of humanity and Judaism. In accordance with this belief, in the stories of people of Edom in Hebrew Bible where they suffer fatalities, Lilith has been adapted to Esau and his devil Samael. In this new picture, she is the harlot wife of Samael and the feminine devil of Esau's lineage and people of Edom which stands against Children of Israel. In the late Midrashic period, the origin of Lilith has been traced all the way back to genesis. This once, Lilith is described as the first wife of Adam, who dissuaded Eve and caused to be expelled from the garden of Eden. By this interpretation, Jewish scholars not only have tried to clarify the paradoxical and ambiguous pasuks in Genesis, but also, they have reshaped the fall of humanity. Also, they have strengthened the religious basis of patriarchal Jewish mentality. Today, the character of Lilith is influential on feminist Jewish women. Jewish women, who are alienated from the religious and social arena because of patriarchal religious Jewish idea, leap in action by means of feminist ideas. While some of them deny the religion and Holy Bible, others try to reconcile between feminist ideas and Holy Bible and pave the way for reinterpreting the religion. Particularly, for the latter, Lilith is an important symbol. She is the voice of challenging the male-dominated life style and the pioneer of the philosophical questioning. [ABSTRACT FROM AUTHOR]
The Wild Animals Honour Me. Exegetical Interpretation and Contemporary Application of Isaiah's Zoological Motifs
Atla
The Wild Beast Motif and the New Humanity
https://static1.squarespace.com/static/533ad320e4b0061876d9dd15/t/53f2aa33e4b0a13f97463899/1408412211182/Wild-Beasts-in-Isaiah-Wenkel-JTI.pdf
Jesaja
Belichting van een Bijbelboek
Archibald van Wieringen
De vijand in Jesaja
werktuigen in Gods hand: Assyrië, Babel en de Perzen met Kores. Tonelen wisselen...
blz 122-124
Hybris van wie (ook Juda) dan ook bestraft God
blz 125
Edom niet historisch
Edom neemt een bijzondere plaats in, in Jesaja en is een tweevoudige uitzondering in vergelijking met de andere volken. Nergens vindt er een verleden perspectief plaats. Edom is steeds contemporain. Bovendien komt Edom alleen voor in de positieve Jeruzalem/Sion passages.
(Zie Jesaja 11:14). Jesaja 34:5-6 Edoms val is bevrijding van Sion/Jeruzalem (vers 8)en na de terugkeer in Jesaja 62 van de HEERE tot Sion vindt in Jesaja 63 de val van Edom plaats. blz 127-128
Jesaja 36-37 spiegelverhaal met Jesaja 7. Belegering Jeruzalem Achaz en Hizkia. Hizkia betrouwt wel op God en Achaz niet. blz 158-159
Jesaja 38 de zieke koning krijgt een teken. Achaz weigerde een teken Jesaja 7. Jeruzalem en Hizkia gespaarde (Stad en koning) . Spiegelverhaal blz 159
Jesaja 39 Hizkia gaat de fout in. Niet de echte Immanuel
Die komt via de Knecht in DeuteroJesaja.
blz 160-162 en blz 114-116
blz 251-252 Jesaja 63:1-6 ziet men veelal de divine warrior. Hij zorgt voor gerechtigheid als de koning. Ugarith divine warrior motief was gecombineerd met het gevecht op de Nieuw Wijn Festival
Jesaja 63 beeld wijnpers en de ANE blz 250-255
https://books.google.nl/books?id=kf9err5bmr4C&pg=PA296&lpg=PA296&dq=p+Hoffken+der+stand+der+theologischen+diskussion&source=bl&ots=LJoNjqdHkP&sig=ACfU3U3GeLcNtXLrdHcZaRDSxYHW0fkmOw&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiXm53JnbHqAhUKNOwKHaJuA5EQ6AEwBHoECBUQAQ#v=onepage&q=p%20Hoffken%20der%20stand%20der%20theologischen%20diskussion&f=false
(Genesis 49:11 Juda: hij wast zijn kleren in wijnen zijn gewaad in druivenbloed)
Taal van verwoesting
https://digitalcommons.liberty.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1280&context=lts_fac_pubs
van 33 tot 36
Taal van verwoesting
1. object of horror
2. Haunt of wild creatures. verblijfplaats van..
3. Overthrow as of Sodom and Gomorrah. omvergeworpen als
4. Summons to attack. aansporing om aan te vallen
5. Desolation. Judah: "Today they lie deserted and in ruins" (Jer 44:2)
6. No one passes through or lives there.
conclusie:
The language of destruction belongs to a genre found in treaties that speaks generally and hyperbolically of devastating defeat and destruction without requiring detailed fulfillment. It is used even of Jerusalem, which Jeremiah says would be "an everlasting ruin" (Jer 25:9).54 The prophecy in Isaiah 13 refers to the terrible destruction of Babylon in 689 BC, and the language does not require a rebuilding of the city of Babylon so that it can be destroyed again (36) .
Via sacra in 35:8.
The Holy Road as a Bridge: The Role of Chapter 35 in the Book of Isaiah. Atla
This article argues that chapter 35 serves as a bridge between mainly Proto‐ and Deutero‐Isaiah, but partly also to Trito‐Isaiah. Its method is to compare intertextually phraseology in chapter 35 with similarities in the other parts of the Book of Isaiah. Outlook is all the way from chapter 35, backwards to Proto‐ and forwards to Deutero‐ and Trito‐Isaiah. In summary, there are a series of intertextual relations to particular parts of Proto‐Isaiah, especially to those parts were blessings predominate over curses, while the intertextual relations to Deutero‐Isaiah are closer to the essence of its message, in particular to chapters 40‐48. Intertextual relations between chapter 35 and Trito‐Isaiah are more sparse. Intertextually these relations are mainly from the “canon‐before‐canon” stage (cf. Fishbane) of the text, rather than “author intended intertextuality” (cf. Nielsen). But there is also an aspect of “editor intended intertextuality” (cf. Nielsen). The investigation demonstrates how central this chapter is in the Book of Isaiah, but it is intertextually closest related to Deutero‐Isaiah. [ABSTRACT FROM AUTHOR] SJOT: Scandinavian Journal of the Old Testament Zie ook Archibald van Wieringen
Artikel Atla
Heilige Israels is ook de Go'el in de tweede Jesaja. Hier om een sacrale betekenis van de go'el en niet aan aardse betekenis.
S. Ashdown A COGNITIVE SEMANTIC APPROACH TO REDEEMER (GŌ’ĒL) IN DEUTERO‑ISAIAH
Acta Theologica 2015: 1 9 Table 1: Isaiah passages with Redeemer, the Holy One of Israel9
Isaiah 41 14 “Fear not, you worm Jacob, you men of Israel! I will help you”, says the LORD; your Redeemer is the Holy One of Israel.
Isaiah 43 14 Thus says the LORD, your Redeemer, the Holy One of Israel: “For your sake I will send to Babylon and break down all the bars, and the shouting of the Chaldeans will be turned to lamentations.”
Isaiah 47 4 Our Redeemer – the LORD of hosts is his name – is the Holy One of Israel.
Isaiah 48 17 Thus says the LORD, your Redeemer, the Holy One of Israel: “I am the LORD your God, who teaches you to profit, who leads you in the way you should go.“
Isaiah 49 7 Thus says the LORD, the Redeemer of Israel and his Holy One, to one deeply despised, abhorred by the nations, the servant of rulers: “Kings will see and arise; princes, and they will prostrate themselves; because of the LORD, who is faithful, the Holy One of Israel, who has chosen you.”
Isaiah 54 5 For your Maker is your husband, the LORD of hosts is his name; and the Holy One of Israel is your Redeemer, the God of the whole earth he is called. This paper suggests that the earthly office of Gō’ēl exhibits four models
P.C Roodenburg Israel, de knecht en de knechten
JHWH's wraak op de volken Jes 63:1-6 blz 116
Deze verzen tonen enige verwantschap met 59:15b-20 in bij zonder met de verzen 17 en 18 maar de fellere toon herinert meer aan cap. 34 waarin in de verzen 5 ven 6 ook Edom en Bozra genoemd worden
3ab niemand van de volken was met Mij ziet erop dat Cyrus niet het oordeel over de volken ten gunste van Israel heeft gebracht, dat men er van verwachtte. Het uiteindelijke herstel van Israel, dat nog steeds op zich laar wachten, kan men niet aan een vreemd heerser maar slechts van JHWH verwachten
Zie ook c Het heil blijft (Jesaja 59:1-21) blz 110-111. D Bemoediging voor Sion (Jesaja) 60 blz 112-113. E Vreugde voor treurenden (Jesaja 61) blz 113-115) F Spreken voor Jeruzalem (Jesaja 62) blz 115-116 en dan G JHWH Wraak op de volken (Jesaja 63:1-6). Jom naqam in vers 4 slaat terug Jesaja 61:2 (het troosten van treurenden).
Vers 5 is bijna een letterlijk vertaling van 59:16. Maar dan niet in de derde maar eerste persoon. blz 116
De eenheid in Jesaja en de verdeeldheid over deze eenheid
Aardig artikel maar niet verwerkbaar waarschijnlijk
https://pdfs.semanticscholar.org/e418/dc412cec3b4d2d064a506a49e2c8619b17e4.pdf
Brug Jesaja 35 tussen 1 en 2 Jesaja volgens Steck
Bereitete Heimkehr: Jesaja 35 als redaktionelle Brücke zwischen dem Ersten und dem Zweiten Jesaja (Stuttgarter Bibelstudien) (German Edition) (German) Perfect Paperback – January 1, 1985Matthews laat zien dat deze these niet klopt zie Defending Sion blz 140 en verder
