500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Foto
Foto
De slag om het hart 
De auteur 

Herman Paul ziet secularisatie niet als een onomkeerbaar noodlot. Als hoogleraar secularisatiestudies in Groningen mag Herman Paul zich één dag per week bezighouden met secularisatie. "Veel te weinig," vindt hij. "Het is een enorm breed onderwerp." De andere vier dagen is hij hoogleraar geschiedfilosofie in Leiden. "Ik denk na over de manier waarop mensen met hun verleden omgaan en wat voor lessen proberen ze eruit te halen? En hoe plaatsen zij zichzelf tegenover dat verleden?" (bron: https://visie.eo.nl/artikel/2012/10/herman-paul-secularisatie-is-niet-onomkeerbaar) 

De aard en de opzet van het boek 
Paul schrijft academisch en is een historicus die met allerlei overwegingen komt en laat zien dat er ook andere visies zijn. Hij verantwoordt vervolgens zijn eigen visie. Zodoende krijgt de lezer veel voorgeschoteld. De lezer moet dus even doorbijten.                                                                                                                                       
Het boek bestaat  namelijk uit (wetenschappelijke) artikelen die Paul eerder heeft gepubliceerd (hoofdstuk 4 verscheen bijvoorbeeld in Theologia Reformata). Daardoor is er wel wat overlap maar er is zondermeer sprake van voortgang. Deze voortgang is als volgt: Paul begint met de secularisatieverhalen en komt dan met een eigen theorie, de slag om het hart en eindigt met de middelen die voorhanden zijn om de slag om het hart een positief christelijke wending te geven. 

Een kritische benadering van de kijk op secularisatie
De manier waarop wij aankijken tegen onze geschiedenis bepaalt ook onze manier van handelen. Zo is het ook met het begrip secularisatie. Met dit begrip proberen de wetenschap en de kerken de kerkverlating te duiden. Die duiding is niet ongevaarlijk. Volgens de kerken en de wetenschap is secularisatie in de zin van ontkerkelijking een gegeven wat past bij een moderne samenleving. Volgens de sociale wetenschap heeft de moderne mens genoeg aan deze wereld. Waarom zou de moderne mens zich laten vangen door een verhaal over een betere wereld en een beter leven door God te dienen? Paul stelt dat de kerken zich deze kijk op secularisatie  hebben laten opdringen. Secularisatie, in de zin van kerkverlating is nu eenmaal onafwendbaar volgens de wetenschap. De moderne mens heeft de kerk vaarwel gezegd en afgedaan als ouderwets. De kerken aanvaarden deze visie op secularisatie en vinden deze visie terug in de Bijbel. In de laatste der dagen zal immers de afval groot zijn, zo leert de Bijbel volgens hen. Deze kijk op secularisatie acht Paul funest. Wie zo lijdelijk kijkt naar secularisatie zal niet gauw de handen uit de mouwen steken en er wat aan doen want het is nu eenmaal zo. Paul, hoogleraar in de geschiedfilosofie, legt hier terecht de vinger bij. 
​

Kerkverlating is het topje van de ijsberg
Herman Paul is nog wat somberder ten aanzien van de kerkverlating dan de kerken en de wetenschap ons voorspiegelen. Zijn diagnose gaat dieper en is veel bevindelijker. Kerkverlating is slechts het topje van de ijsberg, volgens Paul. Er gebeurt veel meer onder water. Als mensen zien we aan wat voor ogen is, de kerkverlating maar we gaan voorbij aan het hart, het slagveld waar de kerkverlating begint of eindigt. Herman Paul oppert terecht, als hij zichzelf als voorbeeld neemt, dat er geen kerklid is die niet zelf te maken krijgt met secularisatie in deze vorm: de slag om het hart. Er vindt namelijk dag in dag uit een slag om ons hart plaats. Ons hart wordt of door deze wereld (saeculum) in beslag genomen of door God Zelf. We kunnen namelijk zo maar in de ban raken van status, welvaart en geluk dat we ons doel waarop we op deze aarde zijn soms vergeten of erger nog helemaal uit het oog verliezen. 
De wereld kan ons verlangen niet oplossen. Van deze wereld krijgt ons dwaalziek hart nooit genoeg en aan de wereld heeft ons hart ook nooit genoeg. Het is een verlangen zonder verzadiging. We willen altijd maar meer en hebben er nooit genoeg aan. Het is net als met iemand die dorstig is en die zijn dorst probeert te lessen met zout water. Hoe meer hij drinkt des te meer dorst hij krijgt. De verlangens van de mens worden door deze wereld gemanipuleerd en afgewend van God. 
 
Op de opiniepagina van het RD schreef Herman Paul (bron: https://www.rd.nl/artikel/889075-secularisatie-van-verlangen-raakt-ook-christenen) 
  •  Als nette kerkmensen mij vragen waarom ik zo geïnteresseerd ben in secularisatie, antwoord ik weleens:         „Omdat ik zo’n geseculariseerde christen ben.” Je ziet hen dan even knipperen: wat bedoelt hij precies? Wie zondag aan zondag in de kerk zit, is toch niet geseculariseerd? Of is dat onverwachte antwoord een bekentenis van zwakheid? Een geseculariseerde christen, is dat misschien een kerkganger die in de worstelingen van een kerkverlater meer herkent dan hem lief is? Iemand die beseft dat hij zou afglijden als hij niet van hogerhand zou worden vastgehouden In Nederland denken mensen bij secularisatie veelal aan kerkverlating. Secularisatie, zeggen predikanten die bij mij op nascholingscursus komen, uit zich in kerkverlating. Sommigen menen zelfs dat secularisatie en kerkverlating synoniem zijn. Deze associatie is begrijpelijk: in vrijwel geen enkel Europees land holden kerklidmaatschapscijfers de afgelopen halve eeuw zo hard achteruit als in Nederland. ”Secularisatie” was de term die theologen aan sociologen ontleenden toen zij op zoek gingen naar een antwoord op de vraag wat er met de kerk aan de hand was.


Geschapen tot God 
Paul beroept zich op Augustinus die in zijn 'Belijdenissen' waarin hij zijn zoektocht naar God beschrijft, begint met de  beroemd geworden zin: "Want zo hebt u ons geschapen, gericht op u, en ons hart kent geen rust tot het rust vindt in u (quia fecisti nos ad te et inquietum est cor nostrum, donec requiescat in te
)". De mens is geschapen tot God dus om God te dienen. Zo lang een mens dit niet doet, zo lang is er onrust. Het zoute water van de wereld kan het hart van de mens niet tot rust brengen. Dat kan God alleen die de Bron is van het levende water. 

Middelen tegen de kwaal 
Na in het eerste gedeelte de kwaal te hebben bloot gelegd, wijst Paul in dit boek ook aan waar de oplossing ligt. 
​De wereld misvormt het menselijke verlangen maar de kerk kan dit verlangen in het Woord,  in de sacramenten en de zang vormen en door Gods Geest richten op God. Jezus is het Brood van het leven en Hij alleen kan onze honger en kommer stillen. Ook de martelaren kunnen ons daar bij helpen (we laten ons gemakkelijker leiden door  goede voorbeelden in ons verlangen). Augustinus stelde namelijk dat de martelaren ons een spiegel voor houden. Hebben wij deze wereld lief (voorbeelden zijn er in de wereld in overvloed: sporthelden, rijken, beroemdheden etc.) of verlangen wij naar Hem zoals deze martelaren? Wie deze gezindheid kent hoeft het martelaarschap niet te zoeken zoals de donatisten stelden en die hoeft ook de martelaren niet te vereren want dan wordt ook ons verlangen verkeerd geleid. Men dient zich slechts door hen te laten inspireren. De martelaren zijn voorbeelden van gelovigen die in de slag om het hart zich vastklemmende aan hun Middelaar. Een Middelaar die zelf ook gemarteld werd.

Voor hart en hoofd in het onderwijs 
​Professor dr. W. van Vlastuin schreef een boek met als inhoud: hoe er christelijk onderwijs gegeven moet worden. De titel luidt "Voor hart en hoofd Een essay over Christus-identiteit in het onderwijs". Dit boek van Van Vlastuin is een mooie uitwerking van de slag om het hart. In de literatuurlijst  van "Voor hart en hoofd..." staat het boek "De slag om het hart.." van prof. dr. Herma Paul vermeld. Christelijk onderwijs is, in de lijn van Paul, volgens Van Vlastuin meer dan alleen het hoofd volpompen met kennis. Het gaat om de slag om het hart. Van Vlastuin zet het hart daarom voorop. Van Vlastuin wijst hier terecht op want de leerdoelen in het onderwijs zijn vooral gericht op het hoofd. Door de druk op presteren zou men de profetische opdracht  "Spreek naar het hart van Jeruzalem..." vergeten en dan blijft het verlangen op deze wereld gericht: cijfers, presteren, status en  carrière!  maar geen omgang met Jezus, het ophanden zijnde Koninkrijk en het eeuwige leven met en voor Hem.  

Een aanrader 
Door het boek van Paul krijgt men een bevindelijke kijk op secularisatie. Secularisatie kenmerkt zich niet door harde cijfers. Die geven slechts het topje weer van de ijsberg. Niemand kan heen om de slag om het hart. Die vindt elk minuut plaats. Het was Christus die deze slag om het hart glorierijk heeft overwonnen en die als het Brood van het leven onze honger en kommer stilt en dat voor eeuwig. Dat Woord moet het doen en dat Woord moet verkondig worden, waar dat Woord zwijgt is de slag om het hart reeds verloren.
 

Het boek kan men bestellen bij: https://www.kokboekencentrum.nl/boek/de-slag-om-het-hart/
​
Powered by Create your own unique website with customizable templates.