Les 3 De volharding der heiligen
1. De troost van de verkiezing
Leerdoel leesstukjes 1.1-1.3:
Kan iemand vallen in de zonde en toch een kind van God zijn? Voor wie is de leer van de verkiezing een troost? Dit soort vragen willen we in deze les beantwoorden. Wat zou dat overigen voor Simson, David en Petrus hebben betekend als God hen niet vast hield. Daar willen we in deze les bij stilstaan. Jezus als de goede Herder heeft van Zijn schapen gezegd: 'Niemand kan ze uit Mijn hand rukken (Johannes 10:29). De volharding is heel pastoraal.
1.2. Enkele leerregels
Hoofdstuk 5 artikel 1
Degenen die God naar zijn voornemen roept tot de gemeenschap met zijn Zoon, onze Here Jezus Christus, en door de Heilige Geest opnieuw geboren doet worden, verlost Hij wel van de tirannie en slavernij van de zonde. Maar Hij verlost hen in dit leven niet helemaal van het vlees en het lichaam der zonde
Hier ligt de oorzaak van het vallen in de zonde van de heiligen. Gods werkt zijn genade niet volledig uit in Zijn kinderen maar Hij stelt hen wel verantwoordelijk. Dat lezen we in artikel 4 en 5. In 6 lezen we ook iets van Gods barmhartigheid. Luther noemde de gelovige: tegelijk/ zowel rechtvaardig en/als zondaar (simul justus et peccator)
Hoofdstuk 5 artikel 4
Gods macht waardoor Hij de ware gelovigen in de genade bevestigt en bewaart, is zo groot, dat zij niet door het vlees overwonnen kan worden. Toch werkt God bij de leiding van hun leven niet altijd zo in de bekeerden, dat zij in sommige gevallen door hun eigen schuld niet zouden kunnen afdwalen van de weg waarop zij genadig geleid worden; zij worden dan verleid door hun zondige begeerten en volgen die. Daarom moeten zij voortdurend waken en bidden, dat zij niet in verzoekingen geleid worden. Wanneer zij dit niet doen, bestaat niet alleen de mogelijkheid dat zij door het vlees, de wereld en de satan meegesleept worden en tot zware en afschuwelijke zonden gebracht worden, maar gebeurt het ook werkelijk dat zij daarin – en God laat dit rechtvaardig toe – soms worden meegesleept. Dit wordt ons duidelijk aangetoond in de Schrift, waar beschreven staat, hoe treurig David, Petrus en andere heiligen in zonde gevallen zijn.
Hoofdstuk 5 artikel 5
Met zulke grove zonden wekken zij Gods toon in hoge mate op; zij verdienen opnieuw de dood; zij bedroeven de Heilige Geest; zij oefenen zich een tijdlang niet meer in het geloof; zij brengen grote schade toe aan hun geweten en ervaren soms voor een tijd de genade niet meer. Eerst wanneer zij door ernstig berouw op de goede weg terugkeren, doet God zijn vaderlijk aangezicht weer over hen lichten.
Hoofdstuk 5 artikel 6
Want God, die rijk is aan barmhartigheid, neemt naar het onveranderlijk voornemen van de uitverkiezing de Heilige Geest niet helemaal van de zijnen weg, zelfs niet wanneer zij zo treurig in zonde zijn gevallen. Hij laat hen ook niet zo diep vallen, dat zij de genade van de aanneming tot kinderen en de staat van de rechtvaardiging verliezen, of dat zij de zonde tot de dood of de zonde tegen de Heilige Geest bedrijven en helemaal door God verlaten, zich in de eeuwige ondergang storten.
1.3 Augustinus en de volharding
Augustinus schreef een geschrift tegen hen die meenden dat de volharding een inspanning van de mens zelf is. Dit geschrift heet 'Over het geschenk van de volharding' (De dono perseverantiae). Augustinus zag de volharding als een heerlijk werk en geschenk van God. Hij houdt de gelovigen staande en op koers.
Volgens Augustinus heeft God de mens valbaar geschapen en de mens is vervolgens herstelbaar gevallen. Er is gelukkig nog eens staat van herstel mogelijk dankzij Gods genade. Gods genade herstelt de mens maar die mens kan nog steeds zondigen zonder af te vallen maar wel te vervallen. Maar in de staat van de heerlijkheid is de mens volledig onvalbaar en onvervalbaar hersteld. Deze staat is dus nog heerlijker dan die van Adam in het paradijs omdat die nog kon zondigen en op aarde omdat men dan nog kan vervallen in de zonde (David, Simson). Het is dan een eeuwig gelukkige staat waarvan geldt: niet kunnen zondigen (non posse peccare) dus nooit meer gescheiden van Gods gunst en gemeenschap.
Zie https://www.monergism.com/thethreshold/articles/onsite/four-fold.html voor Augustinus' invloed op Thomas Bostons werk 'De viervoudige staat' (Human nature in fourfold state)
1.4 De Schrift ten aanzien van de volharding
De volharding is in de Schrift een opgave: 'Die overwint, die zal bekleed worden met witte klederen (Openbaring 3:5). Dit voorkomt zorgeloosheid maar de volharding is ook een gave, een geschenk want de goede Herder zegt 'Niemand zal ze(de schapen) uit Mijn hand rukken' (Johannes 10:28). Dit voorkomt moedeloosheid bij de dwaalzieke schapen. Ook God de Vader staat garant voor de schapen (Johannes 10:29): 'En niemand kan ze rukken uit de hand van Mijn Vader.' Calvijn merkt troostvol op naar de gelovige lezers van zijn commentaar op het evangelie van Johannes: 'De zaligheid van de vromen hangt niet af van het goeddunken van de vijanden. De vijanden moeten eerst God (de Vader en de Zoon) overwinnen, willen ze ons kunnen treffen'.
Hier (Johannes 10:28 en 29) zien we de twee handen van God (Vader en Zoon) waarmee Hij de Zijnen vasthoudt. Denk ook aan de hand van de engelen (dit deden zij namens God) die Lot meetrokken uit Sodom (Genesis 19:16) maar ze wijzen dan ook weer op zijn verantwoordelijkheid als zij hem de opdracht geven: ' Behoud u om uws levens wil; zie niet achter u om, en sta niet op deze ganse vlakte; behoud u naar het gebergte heen, opdat gij niet omkomt (Genesis 19:7b).
1.5. Internet:
De oorzaak van het verval van de heiligen is de inwonende zonden bij de heiligen die weer tot uitbraak komen.
Spurgeon en de Puriteinen noemden dit de de indwelling sins. Je kunt de preek van Spurgeon over de inwonenden zonde, geschreven in het Engels na lezen als je daar behoefte aan hebt op internet: https://www.spurgeon.org/resource-library/sermons/indwelling-sin#flipbook/
Citaat uit deze preek: It is a doctrine, as I believe, taught us in Holy Writ, that when a man is saved by divine grace, he is not wholly cleansed from the corruption of his heart. Wie deze preek in het Engels kan lezen, mag er een leesverslag van maken of aangegeven wat hem of haar aansprak in deze preek en het doorsturen naar de andere cursisten.
1.6. Leestip:
De Heilige oorlog (The holy war) van John Buyan. Bunyan laat zien hoeveel moeite God en Jezus moeten doen om de stad mensenziel in te winnen.
'Dicht bij Dordt' ds. A. C. Uitslag http://www.hertog.nl/artikel/9789033129407/Dicht-bij-Dordt/
1.7. Huiswerk:
Lezen 1.1. tot en met 1.6. en maken vragen.
Lezen hoofdstuk 5 van Dordtse leeregels
2. Vragen
Leerdoel:
2.1. Geen afval der heiligen
1 Uit welke artikelen uit hoofdstuk 5 blijkt dat God geen afval van de heiligen leert? Is dit in overeenstemming met Johannes 10:27-30?
2. In hoofdstuk 5 artikel 9 en 10 stellen dat de gelovigen zeker kunnen zijn van deze volharding. Hoe kan dat volgens deze artikelen?
2.2. De heerlijke troost van de verkiezing
Hoofdstuk 5 artikel 15 Deze leer dat de ware gelovigen en heiligen zullen volharden en daar zeker van mogen zijn, heeft God tot eer van zijn naam en tot troost van allen die Hem vrezen, zeer overvloedig in zijn Woord geopenbaard en Hij prent die in de harten van de gelovigen in.
Weliswaar wordt deze leer door het vlees niet begrepen, door de satan gehaat, door de wereld bespot, door onkundige mensen en huichelaars misbruikt en door dwaalgeesten bestreden, maar de bruid van Christus heeft haar altijd als een schat van oneindige waarde innig liefgehad en standvastig verdedigd. God zal ervoor zorgen, dat zij dit ook zal blijven doen; tegen Hem kan geen plan iets uitrichten en is geen enkele macht opgewassen.
Deze enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, zij eer en heerlijkheid in eeuwigheid. Amen
1. Hoe kan men de leer van de volharding misbruiken?
2. Wie zijn de dwaalgeesten die deze leer hebben bestreden?
3. Voor wie is deze leer tot troost?
4. Hoe keek/kijk jezelf tegen de leer van de uitverkiezing aan en hoe Dordt het verwoord heeft? Is het een troostleer? Is het een sta in de weg?
5 Moet de HHK de Dordtse leerregels hanteren 'omdat' ze Gods Woord na spreken of 'voor zover' ze Gods Woord naspreken?
6 Hoe eindigen de hoofdstukken van de Dordtse leerregels (positieve zijde)? Let op de laatste verzen van hoofdstuk 1, 2, 3/4, 5. Is dit slotakkoord terecht?
1. De troost van de verkiezing
Leerdoel leesstukjes 1.1-1.3:
- ontdekken dat de leer van de verkiezing een troostleer is voor gelovigen die veelal ten dode wankelen vanwege hun inwonende zonden (indwelling sins).
Kan iemand vallen in de zonde en toch een kind van God zijn? Voor wie is de leer van de verkiezing een troost? Dit soort vragen willen we in deze les beantwoorden. Wat zou dat overigen voor Simson, David en Petrus hebben betekend als God hen niet vast hield. Daar willen we in deze les bij stilstaan. Jezus als de goede Herder heeft van Zijn schapen gezegd: 'Niemand kan ze uit Mijn hand rukken (Johannes 10:29). De volharding is heel pastoraal.
1.2. Enkele leerregels
Hoofdstuk 5 artikel 1
Degenen die God naar zijn voornemen roept tot de gemeenschap met zijn Zoon, onze Here Jezus Christus, en door de Heilige Geest opnieuw geboren doet worden, verlost Hij wel van de tirannie en slavernij van de zonde. Maar Hij verlost hen in dit leven niet helemaal van het vlees en het lichaam der zonde
Hier ligt de oorzaak van het vallen in de zonde van de heiligen. Gods werkt zijn genade niet volledig uit in Zijn kinderen maar Hij stelt hen wel verantwoordelijk. Dat lezen we in artikel 4 en 5. In 6 lezen we ook iets van Gods barmhartigheid. Luther noemde de gelovige: tegelijk/ zowel rechtvaardig en/als zondaar (simul justus et peccator)
Hoofdstuk 5 artikel 4
Gods macht waardoor Hij de ware gelovigen in de genade bevestigt en bewaart, is zo groot, dat zij niet door het vlees overwonnen kan worden. Toch werkt God bij de leiding van hun leven niet altijd zo in de bekeerden, dat zij in sommige gevallen door hun eigen schuld niet zouden kunnen afdwalen van de weg waarop zij genadig geleid worden; zij worden dan verleid door hun zondige begeerten en volgen die. Daarom moeten zij voortdurend waken en bidden, dat zij niet in verzoekingen geleid worden. Wanneer zij dit niet doen, bestaat niet alleen de mogelijkheid dat zij door het vlees, de wereld en de satan meegesleept worden en tot zware en afschuwelijke zonden gebracht worden, maar gebeurt het ook werkelijk dat zij daarin – en God laat dit rechtvaardig toe – soms worden meegesleept. Dit wordt ons duidelijk aangetoond in de Schrift, waar beschreven staat, hoe treurig David, Petrus en andere heiligen in zonde gevallen zijn.
Hoofdstuk 5 artikel 5
Met zulke grove zonden wekken zij Gods toon in hoge mate op; zij verdienen opnieuw de dood; zij bedroeven de Heilige Geest; zij oefenen zich een tijdlang niet meer in het geloof; zij brengen grote schade toe aan hun geweten en ervaren soms voor een tijd de genade niet meer. Eerst wanneer zij door ernstig berouw op de goede weg terugkeren, doet God zijn vaderlijk aangezicht weer over hen lichten.
Hoofdstuk 5 artikel 6
Want God, die rijk is aan barmhartigheid, neemt naar het onveranderlijk voornemen van de uitverkiezing de Heilige Geest niet helemaal van de zijnen weg, zelfs niet wanneer zij zo treurig in zonde zijn gevallen. Hij laat hen ook niet zo diep vallen, dat zij de genade van de aanneming tot kinderen en de staat van de rechtvaardiging verliezen, of dat zij de zonde tot de dood of de zonde tegen de Heilige Geest bedrijven en helemaal door God verlaten, zich in de eeuwige ondergang storten.
1.3 Augustinus en de volharding
Augustinus schreef een geschrift tegen hen die meenden dat de volharding een inspanning van de mens zelf is. Dit geschrift heet 'Over het geschenk van de volharding' (De dono perseverantiae). Augustinus zag de volharding als een heerlijk werk en geschenk van God. Hij houdt de gelovigen staande en op koers.
Volgens Augustinus heeft God de mens valbaar geschapen en de mens is vervolgens herstelbaar gevallen. Er is gelukkig nog eens staat van herstel mogelijk dankzij Gods genade. Gods genade herstelt de mens maar die mens kan nog steeds zondigen zonder af te vallen maar wel te vervallen. Maar in de staat van de heerlijkheid is de mens volledig onvalbaar en onvervalbaar hersteld. Deze staat is dus nog heerlijker dan die van Adam in het paradijs omdat die nog kon zondigen en op aarde omdat men dan nog kan vervallen in de zonde (David, Simson). Het is dan een eeuwig gelukkige staat waarvan geldt: niet kunnen zondigen (non posse peccare) dus nooit meer gescheiden van Gods gunst en gemeenschap.
Zie https://www.monergism.com/thethreshold/articles/onsite/four-fold.html voor Augustinus' invloed op Thomas Bostons werk 'De viervoudige staat' (Human nature in fourfold state)
1.4 De Schrift ten aanzien van de volharding
De volharding is in de Schrift een opgave: 'Die overwint, die zal bekleed worden met witte klederen (Openbaring 3:5). Dit voorkomt zorgeloosheid maar de volharding is ook een gave, een geschenk want de goede Herder zegt 'Niemand zal ze(de schapen) uit Mijn hand rukken' (Johannes 10:28). Dit voorkomt moedeloosheid bij de dwaalzieke schapen. Ook God de Vader staat garant voor de schapen (Johannes 10:29): 'En niemand kan ze rukken uit de hand van Mijn Vader.' Calvijn merkt troostvol op naar de gelovige lezers van zijn commentaar op het evangelie van Johannes: 'De zaligheid van de vromen hangt niet af van het goeddunken van de vijanden. De vijanden moeten eerst God (de Vader en de Zoon) overwinnen, willen ze ons kunnen treffen'.
Hier (Johannes 10:28 en 29) zien we de twee handen van God (Vader en Zoon) waarmee Hij de Zijnen vasthoudt. Denk ook aan de hand van de engelen (dit deden zij namens God) die Lot meetrokken uit Sodom (Genesis 19:16) maar ze wijzen dan ook weer op zijn verantwoordelijkheid als zij hem de opdracht geven: ' Behoud u om uws levens wil; zie niet achter u om, en sta niet op deze ganse vlakte; behoud u naar het gebergte heen, opdat gij niet omkomt (Genesis 19:7b).
1.5. Internet:
De oorzaak van het verval van de heiligen is de inwonende zonden bij de heiligen die weer tot uitbraak komen.
Spurgeon en de Puriteinen noemden dit de de indwelling sins. Je kunt de preek van Spurgeon over de inwonenden zonde, geschreven in het Engels na lezen als je daar behoefte aan hebt op internet: https://www.spurgeon.org/resource-library/sermons/indwelling-sin#flipbook/
Citaat uit deze preek: It is a doctrine, as I believe, taught us in Holy Writ, that when a man is saved by divine grace, he is not wholly cleansed from the corruption of his heart. Wie deze preek in het Engels kan lezen, mag er een leesverslag van maken of aangegeven wat hem of haar aansprak in deze preek en het doorsturen naar de andere cursisten.
1.6. Leestip:
De Heilige oorlog (The holy war) van John Buyan. Bunyan laat zien hoeveel moeite God en Jezus moeten doen om de stad mensenziel in te winnen.
'Dicht bij Dordt' ds. A. C. Uitslag http://www.hertog.nl/artikel/9789033129407/Dicht-bij-Dordt/
1.7. Huiswerk:
Lezen 1.1. tot en met 1.6. en maken vragen.
Lezen hoofdstuk 5 van Dordtse leeregels
2. Vragen
Leerdoel:
- ontdekken dat de leer van de verkiezing een troostleer is voor gelovigen die veelal ten dode wankelen vanwege hun inwonende zonden (indwelling sins).
2.1. Geen afval der heiligen
1 Uit welke artikelen uit hoofdstuk 5 blijkt dat God geen afval van de heiligen leert? Is dit in overeenstemming met Johannes 10:27-30?
2. In hoofdstuk 5 artikel 9 en 10 stellen dat de gelovigen zeker kunnen zijn van deze volharding. Hoe kan dat volgens deze artikelen?
2.2. De heerlijke troost van de verkiezing
Hoofdstuk 5 artikel 15 Deze leer dat de ware gelovigen en heiligen zullen volharden en daar zeker van mogen zijn, heeft God tot eer van zijn naam en tot troost van allen die Hem vrezen, zeer overvloedig in zijn Woord geopenbaard en Hij prent die in de harten van de gelovigen in.
Weliswaar wordt deze leer door het vlees niet begrepen, door de satan gehaat, door de wereld bespot, door onkundige mensen en huichelaars misbruikt en door dwaalgeesten bestreden, maar de bruid van Christus heeft haar altijd als een schat van oneindige waarde innig liefgehad en standvastig verdedigd. God zal ervoor zorgen, dat zij dit ook zal blijven doen; tegen Hem kan geen plan iets uitrichten en is geen enkele macht opgewassen.
Deze enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, zij eer en heerlijkheid in eeuwigheid. Amen
1. Hoe kan men de leer van de volharding misbruiken?
2. Wie zijn de dwaalgeesten die deze leer hebben bestreden?
3. Voor wie is deze leer tot troost?
4. Hoe keek/kijk jezelf tegen de leer van de uitverkiezing aan en hoe Dordt het verwoord heeft? Is het een troostleer? Is het een sta in de weg?
5 Moet de HHK de Dordtse leerregels hanteren 'omdat' ze Gods Woord na spreken of 'voor zover' ze Gods Woord naspreken?
6 Hoe eindigen de hoofdstukken van de Dordtse leerregels (positieve zijde)? Let op de laatste verzen van hoofdstuk 1, 2, 3/4, 5. Is dit slotakkoord terecht?