500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • Apologie in tweevoud
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Werkverbond
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De almacht van God
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
  • Leven
    • Studentenangst
    • Zijn voornaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn achternaam
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Overal is God
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • D vreze des Heren in het Oude Testament
    • Onze taal en de klassieke talen
    • Sciëntisme
    • Hebreeuws huiswerk
    • Richteren en Ruth: een vacature vervuld
    • Theologie des Altes Testament
    • Bijbels Hebreeuws
    • Lesopzet
    • Psalm 115, 116 en 117
    • Vrijheid der exegese
    • Lukas 4:16-30
    • De theologie van Kronieken
    • Psalm 120-134
    • De grondtaal als mand van de Geest
    • BuitenBijbelse parallellen
    • De mythe van de mythische mens in de Bijbel
    • Nabonidus
    • Makhtesh holle plaats
    • Codex Hammurabi
    • Vertalingen uit het Hebreeuws
    • Hooglied Hans Ausloos
    • Hooglied Willem van Saint-Thierry
    • Het Hooglied
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De bundel psalmen 120-134
    • Leesmethode
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 115 116 en 117
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Ethisch hervormd Johannes de Groot
    • Paulus en Philo's reactie op welsprekendheid
    • Jood De vergeten geschiedenis van een beladen woord
    • Nederlandse Lutheranen en hun omgang met de Augsburgse ConfessieNieuwe pagina
    • De Bijbel als biografie van God en mensen
    • Volwassendoop kinderdoop herdoop
    • De middenorthodoxie
    • Robert Boyle
    • Christelijke wetenschappers
    • Op ontdekkingstocht door het Nieuwe Testament
    • De hemel te rijk
    • Ontwakend Jodendom
    • Theologie en hermeneutiek
    • Tasten naar God
    • De apotheek in de getto
    • Baas in eigen boek?
    • Pal voor Gods heilige schepping
    • De laatste lente van de dinosauriërs
    • Overal is God
    • Chanoeka
    • Wetenschappers zijn arrogant
    • Dialoog, dans en duel Preken voor tijdgenoten
    • De dienaar van JHWH
    • Hebreeuws leer je zo
    • Hoe zit het met de ouderdom van de aarde?
    • Zo Zoon, zo Vader
    • Jeremia, profeet van oordeel en hoop
    • 50 misverstanden over de Bijbel
    • Israel een wereld apart
    • Storm over de wereld
    • Heel verschillend en toch één
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Traag tot toorn
    • De omkeer van God in het Oude Testament
    • Heilig is zijn naam
    • Donatisten
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Hoe migratie echt werkt
    • De graanrepubliek
    • Sesam ecologie de mens en zijn milieu
    • Opkomst Meritocratie
    • de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig
    • Diplomademocratie
    • De verborgen juwelen
    • De aanval op het Westen
    • De moderne economie als juggernaut
    • De economie van goed en kwaad
    • Wealth of nations
    • De vrije markt bestaat niet
    • Wat kunnen wij leren van economen die bijna niemand meer leest
    • Wachten op het westen
    • Over arbeid Simone Weil
    • Ben je wel een gezonde baas
    • Islamisme en Islam
    • Klimaatverandering als klassenoorlog
    • Een jager in het woud // Maarten Doorman
    • Generatie angststoornis //Jonathan Haidt
    • België 2000 jaar geschiedenis
    • Ruis
    • Het ijzeren veulen
    • Hoe Parijs de revolutie maakte en de revolutie Parijs
    • De troost van gebrekkig strafrecht
    • Links vs rechts
    • Angst voor vrijheid E Fromm
    • In wat voor een wereld zullen we leven
    • Over het sabbatsjaar en jubeljaar
    • Een biografie van Parijs
    • De Tawl Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde
    • Vertroostingen Dirk de Wachter
    • Het verlaten individu Esther van Fenema
    • Gaza Een geschiedenis van kolonisatie
    • Oratie van Bas van Bavel
    • De gezagscrisis Ad Verbrugge
    • Laat de aarde juichen
    • De 7 uitdagingen in het onderwijs aan hoogbegaafden
    • Werelddenkers
    • Marketing in de nieuwe economie
    • De onzichtbare hand Bas van Bavel
    • Een nieuwe structuurverandering van het publieke domein
    • Vita contemplativa
    • Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme
    • Het communistisch manifest
    • De ongelijkheidsmachine
    • Minder is meer
    • De perfecte storm
    • Thora en Stoa
    • Observaties over Europa
    • Niet alles is te koop
    • De asielloterij
    • Tijd geest Een perspectief op mens en tijd
    • De Tovenaar en de Profeet
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De mand van de Geest
    • Van doopvont naar avondmaalstafel
    • Dordt: een opmerkelijke theodicee
    • Vicentius en de kerkelijke eenheid
    • Vicentius
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • komt nog
    • Komt nog
    • Sciëntisme
    • Heilszekerheid >
      • Nieuwe pagina
      • Nieuwe pagina
                                              Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
                                                  Drs. Hans de Wolf

Wie de schrijver is

Drs. Hans de Wolf is emeritus-predikant in de GKV. Dit boekje is uitgegeven door Stichting Woord & Wereld. Deze stichting heeft als doel om de gemeenteleden te onderwijzen in de gereformeerde leer. Het is een leerzaam cahier. 

Het doel van zijn boek 
In de GKV staat het Schriftgezag onder druk. De schrijver is er duidelijk in dat de geschiedschrijving in de Bijbel geen verzonnen verhalen bevat. In GKV kring zijn er die stellen dat het boek Jona een gelijkenis is. Zo wil het boek ook gelezen worden. Echter in Mattheus 12 tekent Jezus Jona als een echt persoon en onderstreept Jezus dat Jona daadwerkelijk in de vis is geweest.

Feitelijke geschiedenis maar wel met een veelkleurige boodschap
Hans de Wolf houdt vast aan de feitelijke geschiedenis van de Bijbelverhalen.  Toch gaat hij de moeilijkheden niet uit de weg. Zo geeft het boek Kronieken de geschiedenis van Israel anders weer dan de boeken Samuel en Koningen. Dit heeft te maken met de boodschap (zie, hoofdstuk 5 Geschiedschrijving als boodschap). De schrijver van Kronieken richt zich op de eredienst in de tempel een van de goede dingen in Juda en laat daarom Davids zonde weg. David heeft namelijk ontzaglijk veel mogen betekenen voor de eredienst. De schrijver van Kronieken staat wat verder achter de geschiedenis en de wegvoering in ballingschap. Hij blikt terug op de goede dingen om zo de weg te wijzen voor de toekomst nu de tempel weer gebouwd wordt of in aanbouw is. De schrijvers van Samuel tot en met Koningen laten  vooral zien waarom het misging met Israel en waarom men in ballingschap terecht kwam. Dit ter waarschuwing want alleen de zuiver eredienst voorkomt ballingschap. Beide geschriften zijn in de canon terechtgekomen en beide geschriften geven een ander beeld van David. Ze vullen elkaar aan. Overigens veronderstelt Kronieken wel de boeken van Samuel en Koningen. Die deden al de ronde en zodoende kon de schrijver van Kronieken (sommigen denken aan Ezra) een andere insteek nemen. De schrijver verdoezelt de zond van David niet maar gaat er aan voorbij om te laten zien dat er ook goede dingen waren in Juda (2 Kronieken 12:12). David zette zich buitengewoon in voor de eredienst. 

Uit welke kringen de schrijvers kwamen 
De geschiedschrijving in Israel week af van de volken. Zij kenden niet zo omvattende geschiedschrijving. Daarbij heeft de Bijbelse geschiedschrijving een duidelijke boodschap zonder de geschiedenis geweld aan te doen.  Bij de volken vond men de geschiedschrijvers aan de hoven van de koningen. Zij schreven de overwinningen en prestaties van hun koningen in annalen (Egypte en Mesopotamië).  Dit soort verslagen waren niet bepaald objectief en feitelijk. Verliespartijen werden verzwegen en ze waren tot meerder eer van de koningen. 
In de Bijbel zien we de profetisch kritische geschiedschrijving. De schrijvers durven kritiek uit te oefenen op de leiders (priesters, vorsten en koningen). Niet onaannemelijk is dat deze schrijvers rondom de tempel zich bevonden of aan het hof van de koning. Slechts weinige mensen konden schrijven. Het hof en de tempel kenden wel hun schrijvers ( hoofdstuk 5 Geschiedschrijving als boodschap). Alle schrijvers waren in zekere zin profeten. Niet dat ze afstamden uit de gilde van de profeten maar omdat ze de geschiedenis van bovenaf zoals God deze ziet konden weergeven, waren het mannen die door Gods zelf, door de Heilige Geest, werden gedreven.   

De heldere vertelstructuur en vormgeving die de schrijvers hanteerden
De Bijbelschrijvers waren mensen die enerzijds geïnspireerd werden door God  maar anderzijds het schrijven zelf geleerd hebben. Zij brachten dan ook structuur aan in de geschiedverhalen die hen werden overgeleverd. Soms waren zij eindredacteur. Ze gebruikten dan reeds bestaande verslagen. Neem het boek Jozua. Dat boek is overzichtelijk geschreven. Eerst staan de veroveringen centraal van het land dan de verdeling van het land en tenslotte een oproep om de HEERE te dienen want daarom heeft God het land gegeven. De heldere structuur was er de geschiedenis voor de lezers overzichtelijk te maken. Dit is iets wat men in de uitleg en prediking ook dient te doen.  
Zonder meer zal men qua schrijfwijze beïnvloed zijn door de omliggende volken. Hans de Wolf laat dit thema liggen omdat hij vooral schrijft over geschiedschrijving maar heel de poëzie van de Bijbel lijkt qua structuur op die van de omliggende volken. Toch is er een groot verschil waar Hans de Wolf terecht op wijst. Het betreft de inhoud. In de Bijbel staat niet de mens centraal en diens prestatie maar God. De annalen van de koningen van de volken stonden vol met heldenverhalen en overwinningen. Nederlagen werden weggepoetst. 



Verbasteringstheorie
Hans de Wolf hangt  terecht de verbasteringstheorie aan. Dat wil zeggen dat de volkeren rondom Israel ook hun hun scheppingsverhalen en zondvloedverhalen hebben. Zij hebben deze verhalen wel gehoord maar zij hebben slechts de klok horen luiden maar weten niet waar de klepel hangt. Ze hebben de zaak daarom verbasterd. Alleen Israel heeft dankzij Gods hulp, door de Heilige Geest, de zaak goed opgeleverd. Deze theorie staat haaks op de ontleningstheorie. Men stelt dan dat Israel de scheppingsverhalen van de volken heeft overgenomen en heeft aangepast en in eigen kader heeft gezet. Zo sprak Friedrich Delitzsch van 'Babel und Bibel'. In dit boek stelt hij dat een groot deel van de Bijbel in Babel tijdens ballingschap is geschreven. Men nam het scheppingsverhaal (Enuma Elisj) van Babel en het zondvloedverhaal (Gilgamesj epos) over en gaf er een eigen gezicht aan. Zo ontkracht men de Schrift. Het is dan geen openbaring van God maar slechts een ontleding van de volkeren rondom.  
    
Ezechiel 20 en de afgodendienst in Egypte
Hans de Wolf laat zien dat de Bijbelschrijvers de geschiedenis divers verwerken zonder de historische feiten geweld aan te doen. Zo vragen de oudsten van het volk in Ezechiel 20 om de HEERE te vragen. De oudsten hopen op een gunstige uitslag. Ze denken dat God hen wel weer terug zal brengen uit Babel naar Israel.  Ezechiel moet namens God de gruwelen van de vaderen vermelden. Ezechiel vermeldt dan ook dat ze al in Egypte de afgoden dienden (Ezechiel 20:7-8). Hans de Wolf ziet dit niet als een verzonnen geschiedenis van de schrijver maar terecht als een feit. Nu de oudsten menen dat het nog wel meevalt met het verleden moet Ezechiel alle zwarte bladzijden opnoemen. Deze geschiedenis wordt weliswaar niet de Thora vermeld maar wel door Jozua zij het summier in Jozua 24:14. Jozua moet hier persoonlijk van geweten hebben. Hij heeft de uittocht en het verblijf in Egypte meegemaakt. Ezechiel verzint dit dus niet uit zijn duim. Bovendien is hij een profeet die in Gods raad heeft gestaan  en die dus de zonde eerlijk bekend moet maken (Jeremia 23 vers 22)    

 
Gods voorzienigheid sluit toeval uit
In Ruth 2 staat dat Ruth bij toeval op de akker van Boaz kwam. Dit is geredeneerd vanuit de menselijke kant. Ruth wist niets af van het feit dat Boaz familie was van Elimelech. Toeval vanuit God gezien bestaat niet in de Bijbel zegt Hans de Wolf terecht. In het boek wordt juist Gods hand zichtbaar als men het goed leest. Dit geldt volgens Hans de Wolf ook voor het boek Ester. In dit boek in de Hebreeuwse versie wordt Gods naam niet genoemd toch is Zijn hand aanwezig. Hij wendt het lot van de Joden en spaart zo zijn volk. Kortom de Bijbelschrijvers tekenen Gods hand in de geschiedenis. 


Hooglied (g)een gewoon liefdeslied
Hans de Wolf waarschuwt terecht voor vergeestelijken van de geschiedverhalen. Dan doet men de feitelijke  geschiedenis geen recht en men kan dan allerlei eigenwillige geestelijke lessen ophangen aan het geschiedverhaal maar dit ligt mijns inziens anders met het Hooglied. Dit een een beeldend boek. Hans de Wolf  echter leest Hooglied als een gewoon liefdeslied. Natuurlijk kan men het ook als een allegorie lezen waarbij het gaat om Gods liefde (Bruidegom) tot zijn volk (bruid) maar men kan niet alles vergeestelijken stelt Hans de Wolf. Daar heeft Hans de Wolf gelijk in. Ik lees Hooglied de naam zegt het al als een zeer hoogstaand lied. Het gewone huwelijk haalt dit niveau niet. Het gaat daarom allereerst over God (Bruidegom) en zijn volk (bruid) en vervolgens meer nieuwtestamentisch om Jezus en zijn volk. In het Oude Testament vergelijkt God zich vaker bij een Bruidegom  stelt Kohlbrugge in zijn proefschrift over Psalm 45 (bijv boek Hosea) en in het Nieuwe Testament noemt Johannes de Doper zich de vriend van de Bruidegom (Johannes 3;29). 
Powered by Create your own unique website with customizable templates.