De oerrol van Jeremia
Een interessant boek voor oudtestamentici
Het profetische boek Jeremia is interessant voor de moderne Schriftopvatting omdat er staat dat de schrijver Baruch, na de verbranding van de boekrol van Jeremia door koning Jojakim een nieuwe boekrol schreef en er nog veel andere zaken aan toevoegde. De oudtestamenticus Duhm, die ook stelde dat Jesaja samengesteld was door meerdere schrijvers, stelde hetzelfde van Jeremia. Bepaalde delen van Jeremia zijn na ballingschap geschreven volgens hem en andere kritische bijbeluitleggers. Zo beweerde ook Mowinckel dat Jeremia geschreven is door de tijd heen door meerdere schrijvers. Daar komt nog wat bij: de Septuaginta (LXX), de Griekse vertaling, is beduidend korter dan de Hebreeuws MT tekst en de volgorde in de LXX en MT en opbouw van het boek Jeremia in de LXX en MT is anders. Dit maakt het boek Jeremia tot een interessant boek voor moderne wetenschappers.
We willen in dit artikel de stand van zaken omtrent het onderzoek naar het boek Jeremia verkennen. Waarbij gezegd moet worden dat het boek dat deze stand van zaken weergeeft dateert uit 2006 (Georg Fisher Jeremia der stand der theologischen diskussion).
Jeremia schreef heel het boek Jeremia
Om even terug te komen op het vermeende redactieproces. De Statenvertaling zegt (Jeremia 36:32): Jeremia dan nam een andere rol, en gaf ze aan de schrijver Baruch, die schreef daarop, uit de mond van Jeremia, al de woorden van het boek, dat Jojakim, de koning van Juda, met vuur verbrand had; en tot dezelve werden nog veel dergelijke woorden toegedaan. Duidelijk valt te lezen dat Jeremia de opdracht gaf en het redactieproces bij hem lag. Hij is de schrijver. Dit geldt zonder meer voor de profetische gedeelten maar er is meer aan de hand...
Is Jeremia 52 ook van Jeremia
Als het gaat over profetieën die gedaan zijn door Jeremia dan is het duidelijk dat het zijn woorden zijn. Daar mogen we niets aan afdoen. De moderne theologen echter stellen dat de profetieën over de val van Babel niet van Jeremia zijn. Zo lezen we in Jeremia 50 vers 1: 'Het woord, dat de HEERE gesproken heeft tegen Babel, tegen het land van de Chaldeeën, door de dienst van de profeet Jeremia'. Daar is geen woord Frans bij. Maar kunnen we dit nu ook zeggen van Jeremia 52? Daar staat de val van Jeruzalem beschreven. en staat beschreven dat koning Jojachin weer enigszins hersteld wordt (Jeremia 52:31).
De mening van Georg Fisher over Jeremia 52
Georg Fischer schreef een boek 'Jeremia der stand der theologischen diskussion' Georg Fischer meent dat Jeremia 52 geschreven moet zijn na de begenadiging van Jojachin (Jeremia 52:36) en dat is na 561 voor Christus. Jeremia zelf begon als jongeling zijn werk in 626 voor Christus. Laat hij toen 20 jaar zijn geweest dan was hij in 561 voor Chr. toen Jojachin in Babel werd begenadigd 89 jaren oud. Bovendien verbleef Jeremia in Egypte en niet in Babel. Hoe kon hij op de hoogte zijn van het herstel van Jojachin aan het hof van Babel? Fischer schrijft: 'om die reden valt hoogstwaarschijnlijk Jeremia als vervaardiger van Jeremia 52 uit te sluiten' (Jeremia 52 is dadurch mit hoher waarscheinlichkeit der Prophet Jeremia selbst als Verfasse auszuschliessen, pagina 111).
Maar waar ligt dan de bakermat van Jeremia 52? Jeremia 52 komt grotendeels overeen met 2 Koningen 25. 2 Koningen 25 ziet men als een waardige afsluiting van het boek Koningen maar Jeremia 52 is dat niet naar men meent. Zo komt men op het idee dat getrouwe volgelingen van Jeremia bijvoorbeeld in Babel van Jeremia mogelijkerwijs Jeremia 52 hebben toegevoegd aan dit boek. Bovendien verliep het redactieproces in Babel (MT tekst) anders dan in Egypte (LXX).
De LXX tekst of de MT tekst
Met Jeremia is nog want aan de hand. Zo is de Griekse tekst, Septuaginta/ LXX , 1/6 of 1/7 korter dan de Hebreeuwse tekst , MT tekst. Doorgaans is men er vanuit gegaan dat de Hebreeuwse tekst het origineel is en de Griekse tekst slechts een slechte vertaling is van dit origineel. De laatste decennia is men daar anders over gaan denken. De Griekse tekst, LXX zou weleens terug kunnen gaan op een beter origineel dan de Hebreeuwse tekst, MT. Kortom de LXX tekst krijgt steeds meer krediet ten koste van de MT tekst.
De MT is de echte tekst van het boek Jeremia
Toch gaat niet iedere oudtestamenticus mee in dit spoor. Georg Fischer schreef in zijn boek uit 2006 'Jeremia der stand der theologischen diskussion' dat wat hem betreft de MT tekst ten grondslag ligt aan de LXX tekst.
De LXX heeft de MT tekst hier en daar vereenvoudigd en ongewone uitspraken over God afgezwakt (Der interne vergleich zwischen hber. und griech. textform last nahezu durchgehend erkennen, dass LXX abgeleiteit, sie vereinfacht manches, deutet aus, mildert Zumutungen oder ungewohnte aussagen uber Gott, usw. pagina 51)
Volgens de Griekse vertaling werd Jojakim door de koning van Babel verhoogd. Dat is ondenkbaar. De Hebreeuwse tekst heeft terecht Jojachin (Jeremia 52:31). Over Jojakim lezen we in Jeremia 36:30: 'Daarom zegt de HEERE alzo van Jojakim, de koning van Juda: Hij zal geen hebben, die op Davids troon zal zitten; en zijn dood lichaam zal weggeworpen zijn, op de dag in de hitte, en in de nacht in de vorst'.
Verstaan in plaats van ontstaan
Hoe het ook geweest mag zijn, het blijft allemaal speculatief en het leidt af van het werkelijke doel van het boek Jeremia. De vraag naar het ontstaan van Jeremia 52 is een heel vermoeiende aangelegenheid en levert niet veel inzichten op. Bovendien is het een stokpaardje van de moderne theologie die de Bijbel ziet als een menselijk boek en dus is het een heidens karwei in dubbel opzicht. Beter is het om in te steken op het verstaan van de boodschap van Jeremia 52 want daar gaat het om.
De boodschap van Jeremia 52
Jeremia 52 heeft een heldere boodschap want voordat de val van Jeruzalem beschreven wordt (Jeremia 52), wordt profetisch de val van Babel vermeld door Jeremia zelf (Jeremia 50 en 51). Jeremia 52 laat dus zien dat er hoop is. Weliswaar worden de zonen van koning Zedekia notabene als dieren geslacht voor zijn aangezicht in opdracht van de koning van Babel (boven zijn hoofd hangt het profetische zwaard van Jeremia 50 en 51) en lijkt het dus afgelopen te zijn met dynastie van David (Jeremia 52:10). Het slot echter van Jeremia 52 tekent heel verrassend de verhoging van Jojachin (Jeremia 52:31) en daarmee het toekomstige herstel van het volk. Het herstel van Israel is bij de profeten sterk verbonden met het huis van David (Amos 9:11, Hosea 3:5). Het is de eerste stap van de uittocht uit Babel, die Jeremia voorzegd heeft (Jeremia 25:12). Er is sprake van een narrow escape voor het huis van David. De tronk van Isaï is grotendeels afgehouwen maar er is nog een kleine loot zichtbaar in de persoon van Jojachin. Dat maakt Jeremia 52 kenbaar.
Een interessant boek voor oudtestamentici
Het profetische boek Jeremia is interessant voor de moderne Schriftopvatting omdat er staat dat de schrijver Baruch, na de verbranding van de boekrol van Jeremia door koning Jojakim een nieuwe boekrol schreef en er nog veel andere zaken aan toevoegde. De oudtestamenticus Duhm, die ook stelde dat Jesaja samengesteld was door meerdere schrijvers, stelde hetzelfde van Jeremia. Bepaalde delen van Jeremia zijn na ballingschap geschreven volgens hem en andere kritische bijbeluitleggers. Zo beweerde ook Mowinckel dat Jeremia geschreven is door de tijd heen door meerdere schrijvers. Daar komt nog wat bij: de Septuaginta (LXX), de Griekse vertaling, is beduidend korter dan de Hebreeuws MT tekst en de volgorde in de LXX en MT en opbouw van het boek Jeremia in de LXX en MT is anders. Dit maakt het boek Jeremia tot een interessant boek voor moderne wetenschappers.
We willen in dit artikel de stand van zaken omtrent het onderzoek naar het boek Jeremia verkennen. Waarbij gezegd moet worden dat het boek dat deze stand van zaken weergeeft dateert uit 2006 (Georg Fisher Jeremia der stand der theologischen diskussion).
Jeremia schreef heel het boek Jeremia
Om even terug te komen op het vermeende redactieproces. De Statenvertaling zegt (Jeremia 36:32): Jeremia dan nam een andere rol, en gaf ze aan de schrijver Baruch, die schreef daarop, uit de mond van Jeremia, al de woorden van het boek, dat Jojakim, de koning van Juda, met vuur verbrand had; en tot dezelve werden nog veel dergelijke woorden toegedaan. Duidelijk valt te lezen dat Jeremia de opdracht gaf en het redactieproces bij hem lag. Hij is de schrijver. Dit geldt zonder meer voor de profetische gedeelten maar er is meer aan de hand...
Is Jeremia 52 ook van Jeremia
Als het gaat over profetieën die gedaan zijn door Jeremia dan is het duidelijk dat het zijn woorden zijn. Daar mogen we niets aan afdoen. De moderne theologen echter stellen dat de profetieën over de val van Babel niet van Jeremia zijn. Zo lezen we in Jeremia 50 vers 1: 'Het woord, dat de HEERE gesproken heeft tegen Babel, tegen het land van de Chaldeeën, door de dienst van de profeet Jeremia'. Daar is geen woord Frans bij. Maar kunnen we dit nu ook zeggen van Jeremia 52? Daar staat de val van Jeruzalem beschreven. en staat beschreven dat koning Jojachin weer enigszins hersteld wordt (Jeremia 52:31).
De mening van Georg Fisher over Jeremia 52
Georg Fischer schreef een boek 'Jeremia der stand der theologischen diskussion' Georg Fischer meent dat Jeremia 52 geschreven moet zijn na de begenadiging van Jojachin (Jeremia 52:36) en dat is na 561 voor Christus. Jeremia zelf begon als jongeling zijn werk in 626 voor Christus. Laat hij toen 20 jaar zijn geweest dan was hij in 561 voor Chr. toen Jojachin in Babel werd begenadigd 89 jaren oud. Bovendien verbleef Jeremia in Egypte en niet in Babel. Hoe kon hij op de hoogte zijn van het herstel van Jojachin aan het hof van Babel? Fischer schrijft: 'om die reden valt hoogstwaarschijnlijk Jeremia als vervaardiger van Jeremia 52 uit te sluiten' (Jeremia 52 is dadurch mit hoher waarscheinlichkeit der Prophet Jeremia selbst als Verfasse auszuschliessen, pagina 111).
Maar waar ligt dan de bakermat van Jeremia 52? Jeremia 52 komt grotendeels overeen met 2 Koningen 25. 2 Koningen 25 ziet men als een waardige afsluiting van het boek Koningen maar Jeremia 52 is dat niet naar men meent. Zo komt men op het idee dat getrouwe volgelingen van Jeremia bijvoorbeeld in Babel van Jeremia mogelijkerwijs Jeremia 52 hebben toegevoegd aan dit boek. Bovendien verliep het redactieproces in Babel (MT tekst) anders dan in Egypte (LXX).
De LXX tekst of de MT tekst
Met Jeremia is nog want aan de hand. Zo is de Griekse tekst, Septuaginta/ LXX , 1/6 of 1/7 korter dan de Hebreeuwse tekst , MT tekst. Doorgaans is men er vanuit gegaan dat de Hebreeuwse tekst het origineel is en de Griekse tekst slechts een slechte vertaling is van dit origineel. De laatste decennia is men daar anders over gaan denken. De Griekse tekst, LXX zou weleens terug kunnen gaan op een beter origineel dan de Hebreeuwse tekst, MT. Kortom de LXX tekst krijgt steeds meer krediet ten koste van de MT tekst.
De MT is de echte tekst van het boek Jeremia
Toch gaat niet iedere oudtestamenticus mee in dit spoor. Georg Fischer schreef in zijn boek uit 2006 'Jeremia der stand der theologischen diskussion' dat wat hem betreft de MT tekst ten grondslag ligt aan de LXX tekst.
De LXX heeft de MT tekst hier en daar vereenvoudigd en ongewone uitspraken over God afgezwakt (Der interne vergleich zwischen hber. und griech. textform last nahezu durchgehend erkennen, dass LXX abgeleiteit, sie vereinfacht manches, deutet aus, mildert Zumutungen oder ungewohnte aussagen uber Gott, usw. pagina 51)
Volgens de Griekse vertaling werd Jojakim door de koning van Babel verhoogd. Dat is ondenkbaar. De Hebreeuwse tekst heeft terecht Jojachin (Jeremia 52:31). Over Jojakim lezen we in Jeremia 36:30: 'Daarom zegt de HEERE alzo van Jojakim, de koning van Juda: Hij zal geen hebben, die op Davids troon zal zitten; en zijn dood lichaam zal weggeworpen zijn, op de dag in de hitte, en in de nacht in de vorst'.
Verstaan in plaats van ontstaan
Hoe het ook geweest mag zijn, het blijft allemaal speculatief en het leidt af van het werkelijke doel van het boek Jeremia. De vraag naar het ontstaan van Jeremia 52 is een heel vermoeiende aangelegenheid en levert niet veel inzichten op. Bovendien is het een stokpaardje van de moderne theologie die de Bijbel ziet als een menselijk boek en dus is het een heidens karwei in dubbel opzicht. Beter is het om in te steken op het verstaan van de boodschap van Jeremia 52 want daar gaat het om.
De boodschap van Jeremia 52
Jeremia 52 heeft een heldere boodschap want voordat de val van Jeruzalem beschreven wordt (Jeremia 52), wordt profetisch de val van Babel vermeld door Jeremia zelf (Jeremia 50 en 51). Jeremia 52 laat dus zien dat er hoop is. Weliswaar worden de zonen van koning Zedekia notabene als dieren geslacht voor zijn aangezicht in opdracht van de koning van Babel (boven zijn hoofd hangt het profetische zwaard van Jeremia 50 en 51) en lijkt het dus afgelopen te zijn met dynastie van David (Jeremia 52:10). Het slot echter van Jeremia 52 tekent heel verrassend de verhoging van Jojachin (Jeremia 52:31) en daarmee het toekomstige herstel van het volk. Het herstel van Israel is bij de profeten sterk verbonden met het huis van David (Amos 9:11, Hosea 3:5). Het is de eerste stap van de uittocht uit Babel, die Jeremia voorzegd heeft (Jeremia 25:12). Er is sprake van een narrow escape voor het huis van David. De tronk van Isaï is grotendeels afgehouwen maar er is nog een kleine loot zichtbaar in de persoon van Jojachin. Dat maakt Jeremia 52 kenbaar.