500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • Apologie in tweevoud
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Werkverbond
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De almacht van God
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
  • Leven
    • Studentenangst
    • Zijn voornaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn achternaam
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Overal is God
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • D vreze des Heren in het Oude Testament
    • Onze taal en de klassieke talen
    • Sciëntisme
    • Hebreeuws huiswerk
    • Richteren en Ruth: een vacature vervuld
    • Theologie des Altes Testament
    • Bijbels Hebreeuws
    • Lesopzet
    • Psalm 115, 116 en 117
    • Vrijheid der exegese
    • Lukas 4:16-30
    • De theologie van Kronieken
    • Psalm 120-134
    • De grondtaal als mand van de Geest
    • BuitenBijbelse parallellen
    • De mythe van de mythische mens in de Bijbel
    • Nabonidus
    • Makhtesh holle plaats
    • Codex Hammurabi
    • Vertalingen uit het Hebreeuws
    • Hooglied Hans Ausloos
    • Hooglied Willem van Saint-Thierry
    • Het Hooglied
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De bundel psalmen 120-134
    • Leesmethode
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 115 116 en 117
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Ethisch hervormd Johannes de Groot
    • Paulus en Philo's reactie op welsprekendheid
    • Jood De vergeten geschiedenis van een beladen woord
    • Nederlandse Lutheranen en hun omgang met de Augsburgse ConfessieNieuwe pagina
    • De Bijbel als biografie van God en mensen
    • Volwassendoop kinderdoop herdoop
    • De middenorthodoxie
    • Robert Boyle
    • Christelijke wetenschappers
    • Op ontdekkingstocht door het Nieuwe Testament
    • De hemel te rijk
    • Ontwakend Jodendom
    • Theologie en hermeneutiek
    • Tasten naar God
    • De apotheek in de getto
    • Baas in eigen boek?
    • Pal voor Gods heilige schepping
    • De laatste lente van de dinosauriërs
    • Overal is God
    • Chanoeka
    • Wetenschappers zijn arrogant
    • Dialoog, dans en duel Preken voor tijdgenoten
    • De dienaar van JHWH
    • Hebreeuws leer je zo
    • Hoe zit het met de ouderdom van de aarde?
    • Zo Zoon, zo Vader
    • Jeremia, profeet van oordeel en hoop
    • 50 misverstanden over de Bijbel
    • Israel een wereld apart
    • Storm over de wereld
    • Heel verschillend en toch één
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Traag tot toorn
    • De omkeer van God in het Oude Testament
    • Heilig is zijn naam
    • Donatisten
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Hoe migratie echt werkt
    • De graanrepubliek
    • Sesam ecologie de mens en zijn milieu
    • Opkomst Meritocratie
    • de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig
    • Diplomademocratie
    • De verborgen juwelen
    • De aanval op het Westen
    • De moderne economie als juggernaut
    • De economie van goed en kwaad
    • Wealth of nations
    • De vrije markt bestaat niet
    • Wat kunnen wij leren van economen die bijna niemand meer leest
    • Wachten op het westen
    • Over arbeid Simone Weil
    • Ben je wel een gezonde baas
    • Islamisme en Islam
    • Klimaatverandering als klassenoorlog
    • Een jager in het woud // Maarten Doorman
    • Generatie angststoornis //Jonathan Haidt
    • België 2000 jaar geschiedenis
    • Ruis
    • Het ijzeren veulen
    • Hoe Parijs de revolutie maakte en de revolutie Parijs
    • De troost van gebrekkig strafrecht
    • Links vs rechts
    • Angst voor vrijheid E Fromm
    • In wat voor een wereld zullen we leven
    • Over het sabbatsjaar en jubeljaar
    • Een biografie van Parijs
    • De Tawl Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde
    • Vertroostingen Dirk de Wachter
    • Het verlaten individu Esther van Fenema
    • Gaza Een geschiedenis van kolonisatie
    • Oratie van Bas van Bavel
    • De gezagscrisis Ad Verbrugge
    • Laat de aarde juichen
    • De 7 uitdagingen in het onderwijs aan hoogbegaafden
    • Werelddenkers
    • Marketing in de nieuwe economie
    • De onzichtbare hand Bas van Bavel
    • Een nieuwe structuurverandering van het publieke domein
    • Vita contemplativa
    • Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme
    • Het communistisch manifest
    • De ongelijkheidsmachine
    • Minder is meer
    • De perfecte storm
    • Thora en Stoa
    • Observaties over Europa
    • Niet alles is te koop
    • De asielloterij
    • Tijd geest Een perspectief op mens en tijd
    • De Tovenaar en de Profeet
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De mand van de Geest
    • Van doopvont naar avondmaalstafel
    • Dordt: een opmerkelijke theodicee
    • Vicentius en de kerkelijke eenheid
    • Vicentius
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • komt nog
    • Komt nog
    • Sciëntisme
    • Heilszekerheid >
      • Nieuwe pagina
      • Nieuwe pagina
 Waarom de nationale Synode
1. De kerkelijke zijde.


1.1 Arminius
​
Arminius heeft nog gestudeerd in Geneve bij Theodorus Beza de opvolger van Calvijn. Beza heeft diverse colleges gegeven over de verkiezing. Om die reden wordt hij weleens afgeschilderd als een star dogmatisch theoloog. Dat is overigens een eenzijdige benadering. Op deze site bespreken we Beza op een pagina die staat onder de rubriek 'Boeken'. Arminius volgde niet het spoor van Beza en hij had kritiek op de verkiezingsleer verwoord in de Nederlandse geloofsbelijdenis van Guido de Bres (een leerling en volgeling van Calvijn). In 1602 werd hij hoogleraar in Leiden. Ook Gomarus was daar hoogleraar. Op zijn colleges gaf Arminius stellingen over de verkiezing. Uit deze colleges kwam zijn andere visie op de verkiezing openbaar. Gomarus bestreed hem maar Arminius stierf op jonge leeftijd in 1609. Met de dood van Arminius was het echter niet afgelopen met de twisten in de kerk... Ze begonnen nu pas echt!

1.2. ​Wtenbogaert en de Remonstrantie
​Wtenbogaert (spreekt uit als Uitenbogaard) de vriend van Arminius werd de nieuwe woordvoerder van hen die in het spoor gingen van Arminius. Onder zijn leiding werd een Remonstrantie (een verzoekschrift) opgesteld in de lijn van de visie van Arminius. Zij die achter de Remonstrantie stonden werden de remonstranten genoemd en zij wilden geen verandering van de belijdenis van de kerk maar een revisie. Zijn hadden 5 opmerkingen over de verkiezing. Allereerst dat de verkiezing rust op een voorzien geloof. Ten tweede dat Jezus gestorven is voor alle mensen. Ten derde dat het geloof weliswaar een gave van God is maar God en mens werken wel samen. Ten vierde dat de mens niet alleen de genade kan weer staan maar hij kan ook meewerken. Ten vijfde dat er een afval van de heiligen is. Als deze opmerkingen zouden zijn doorgevoerd dan zouden de belijdenissen van de Reformatorische kerk drastisch zijn veranderd.  

​
1.3. De hevige strijd en de Synode
De strijd werd in de kerk al heftiger en om die reden besloot Maurits een nationale Synode te beleggen. Zo stonden Oldenbarnevelt en de Staten van Holland  achter de Remonstrantie. De republiek was dus verdeeld. De woordvoerder van de remonstranten op de Synode werd Simon Episcopius. Zij die het niet eens waren met de remonstrantie werden de contraremonstranten genoemd.

​
1.4. De humanistische geest en calvinistische geest
​
Drs. L Wüllschleger beschrijft in zijn boek 'Scheurmakers en nieuwlichters' de achtergrond van het conflict tussen de remonstranten en de contra remonstranten. Wüllschleger stelt dat de reformatie in Nederland in de eerste helft van de 16de eeuw verliep in het spoor van Erasmus, Dirck Volkertsz. Coornhert en andere humanisten. Men spreekt ook weleens van de Erasmiaanse reformatoren. Deze reformatoren hadden een positiever mensbeeld. Vervolgens was er ook een stevige calvinistische instroom. Te denken valt aan een man als Guido de Bres. Toch bleef de humanistische onderstroom aanwezig. Deze twee stromingen kwamen in de 17de eeuw met elkaar in conflict ('Scheurmakers en nieuwlichters' p 120). Zodoende lijkt deze strijd wel wat op die tussen Luther en Erasmus of tussen Calvijn en Coornhert met als inzet: heeft de mens een vrije wil? kan de mens meewerken met God als het om de genade gaat of is de mens helemaal aangewezen op God? De Synode van Dordt heeft zich met dit soort vragen beziggehouden en de antwoorden kan men terugvinden in de Dordtse leerregels.

​
2. De politieke zijde  

​
2.1 Arminius en de overheid
​Arminius meende dat hij de politiek moest betrekken in de kerkelijke strijd. Hij vertrouwde de overheid meer dan de kerk en was bang voor de kerkelijke tucht omdat hij artikel 16 van de Nederlandse geloofsbelijdenis van Guido de Bres die handelt over de verkiezing niet onderschreef ('De remonstrantie 400 jaar' p. 28). Vooral in provincie Holland waren de remonstranten goed van de partij. Arminius had toen hij professor was in Leiden vele predikanten uit Holland weten te winnen voor zijn ideeën (Huib Noordzij 'Gereformeerd of protestants. De strijd tussen de remonstranten en contraremonstranten' p 30).

​
2.2. Johan van Oldenbarnevelt  
​Van Oldenbarnevelt stond achter Arminius. Van Oldenbarnevelt was advocaat en  raadpensionaris van Holland. In Holland stonden de remonstranten er dus goed voor en met name in Den Haag. In deze stad waren de contraremonstranten uit de kerk gezet maar Maurits bezocht hen op 23 juli 1617 de Kloosterkerk en koos zo openlijk voor de contra remonstranten. Ook Utrecht was een eldorado van de remonstranten. Gelderland was verdeeld tussen remonstranten en contraremonstranten. Friesland, Groningen en Zeeland waren overwegend contraremonstrants. Van Oldenbarnevelt wilde om die reden niet aansturen op een nationale synode want dan zouden de remonstranten in de minderheid zijn. Daarom schreef hij een scherpe resolutie waarin de macht van Maurits werd ingebonden en de steden hun eigen beleid konden voeren. Maurits zag dit als een staatsgreep en Oldenbarnevelt werd veroordeeld tot de dood en Hugo de Grote die zich in het spoor van Oldenbarnevelt bevond werd opgesloten in het Muiderslot.


2.3. Maurits
​Afgevaardigden van Friesland, Groningen, Gelderland en Zeeland hadden al besloten een nationale synode te houden in Dordrecht. Stadhouder Maurits wist ook Overijssel en Utrecht aan zijn kant te krijgen, waardoor Holland alleen kwam te staan. Holland hield echter voet bij stuk en wilde geen synode. De Staten-Generaal verleenden de stadhouder hierop een dictatoriale volmacht. Maurits gebruikte deze volmacht. Hij liet belangrijke leden van de oppositie arresteren. Onder hen Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot en Rombout Hogerbeets. Van Oldenbarnevelt werd op 12 mei 1619 wegens landverraad en hoogverraad ter dood veroordeeld. Op 13 mei 1619 werd hij op het Binnenhof in Den Haag onthoofd (bron: https://historiek.net/synode-van-dordrecht-1618-1619/5364/​). Daarna begon de synode waarvan Johannes Bogerman uit Leeuwarden de voorzitter was. Predikanten en ouderlingen uit alle zeven provincies waren daarbij aanwezig en ook nog een 25 gasten uit Engeland, Duitsland en Zwitsersland. Het was dus eigenlijk veel meer dan een nationale synode.   
Powered by Create your own unique website with customizable templates.