Traag tot toorn
Een onderbelicht aspect van het oudtestamentisch Gods beeld
H.G.L Peels
Waarom blijft de komst van Gods koninkrijk nog uit, waarom duurt het zo lang? In het Nieuwe Testament wordt deze bange vraag beantwoord met een verwijzing naar Gods lankmoedigheid. God laat het eindoordeel nog niet komen. Hij wil nog dat mensen tot bekering komen (2 Petrus 3:9 )
Deze boodschap heeft volgens Peels diepe wortels in het Oude Testament. Binnen de oudtestamentische wetenschap is er tot nu toe weinig aandacht voor Gods lankmoedigheid. Met deze studie tracht Peels dit aspect van de Godsopenbaring weer op de kaart te zetten.
Traag tot toorn
Dat is God. Deze eigenschap van God is door God zelf bekend gemaakt nadat Israel verviel in de zonde van het gouden kalf (Exodus 34:6-7): "Toen de HEERE bij hem voorbijkwam, riep Hij: HEERE, HEERE, God, barmhartig en genadig, lankmoedig en groot van goedertierenheid en trouw, Die goedertierenheid blijft bewijzen aan duizenden, Die ongerechtigheid, overtreding en zonde vergeeft, maar Die de schuldige zeker niet voor onschuldig houdt en de ongerechtigheid van de vaders vergeldt aan de kinderen en kleinkinderen, tot in het derde en vierde geslacht". De HEERE is dus lankmoedig, traag tot toorn enerzijds en groot van goedertierenheid anderzijds.
Een nieuw begin maken
Vanwege deze eigenschappen, traag tot toorn en groot van goedertierenheid, kan God weer een nieuw begin maken met Zijn zondige volk. God is geen mens! Mensen hebben vaak een kort lontje. Denk aan Lamech . Lankmoedigheid is een woord dat Lamech niet kende (Gen. 4, 23-24). Evenmin waren de goden in de oudheid toonbeelden van geduld. Zij waren juist trots op de snelheid van hun toorn. Dit kwam omdat deze goden door de mensen zijn ontworpen en dus op hen lijken maar zo is God niet. Gelovigen moeten op Hem gaan lijken. Afgoden die vol ongeduld zijn en snel boos worden zijn beelddragers van de mens maar de mens dient beelddrager van God te worden.
Gods lankmoedigheid vertraagt de toorn
God is traag tot toorn. Maar in het woord lankmoedig zit wel Gods toorn. Traag tot toorn wil niet zeggen dat God alles maar door de vingers ziet. God houdt zijn toorn in volgens Karl Barth opdat wij tijd krijgen om in Hem te gaan geloven. God geeft omdat Hij traag is tot toorn zondaren genadetijd. Tijd om hem te zoeken. De bouw van de ark van Noach was zo'n periode waarin God Noach gebruikte om de zondaren nog tot inkeer te brengen. Ook Nineve kreeg nog 40 dagen en de profeten moesten de straf aankondigen en het volk oproepen om zich te bekeren. Zo kon met Gods troon ontvluchten door te vluchten tot Hem. De vertraging tot toorn heeft dus een functie. Alleen door bekering en geloof ontkomen we aan Gods uiteindelijke toorn. De lankmoedigheid van God is de periode waarin wij God moeten zoeken. Het is kostbare genadetijd.
Exodus 34:6-7 resoneert door in de rest van de Schrift. Peels geeft divers voorbeelden.
Voorbeeld in Psalmen
Psalm 86:14-15
"O God, hoogmoedigen staan tegen mij op (...)
Maar U, Heere, bent een barmhartig en genadig God,
lankmoedig en groot van goedertierenheid en trouw".
Psalm 103:8-10
"Barmhartig en genadig is de HEERE,
lankmoedig en groot van goedertierenheid.
Hij zal niet voor altijd ter verantwoording roepen,
niet voor eeuwig handhaaft Hij Zijn toorn.
Hij doet ons niet naar onze zonden
en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden".
Voorbeelden in de profeten
Joel 2:13 "En scheurt uw hart en niet uw klederen, en bekeert u tot den HEERE, uw God; want Hij is genadig en barmhartig, lankmoedig en groot van goedertierenheid, en berouw hebbende over het kwade".
Jona 4:2 "En hij bad tot den HEERE, en zei: Och HEERE! was dit mijn woord niet, als ik nog in mijn land was? Daarom kwam ik het voor, vluchtende naar Tarsis; want ik wist, dat Gij een genadig en barmhartig God zijt, lankmoedig en groot van goedertierenheid, en berouw hebbende over het kwaad".
Een voorbeeld in het Nieuwe Testament
2 Petrus 3:9: "De Heere vertraagt de belofte niet (gelijk enigen dat traagheid achten), maar is lankmoedig over ons, niet willende, dat enigen verloren gaan, maar dat zij allen tot bekering komen".
Conclusies die Peels trekt
Eindoordeel
Peels heeft een prachtig boek geschreven over Gods lankmoedigheid. Het boekje bevat slechts 48 bladzijden maar is desondanks zeer inhoudsvol. Ik sluit af met een citaat van Micha 7:18: "Wie is een God als U, Die de ongerechtigheid vergeeft, Die voorbijgaat aan de overtreding van het overblijfsel van Zijn eigendom? Hij zal niet voor eeuwig vasthouden aan Zijn toorn, want Hij vindt vreugde (lust) in goedertierenheid (chesed)".
Een onderbelicht aspect van het oudtestamentisch Gods beeld
H.G.L Peels
Waarom blijft de komst van Gods koninkrijk nog uit, waarom duurt het zo lang? In het Nieuwe Testament wordt deze bange vraag beantwoord met een verwijzing naar Gods lankmoedigheid. God laat het eindoordeel nog niet komen. Hij wil nog dat mensen tot bekering komen (2 Petrus 3:9 )
Deze boodschap heeft volgens Peels diepe wortels in het Oude Testament. Binnen de oudtestamentische wetenschap is er tot nu toe weinig aandacht voor Gods lankmoedigheid. Met deze studie tracht Peels dit aspect van de Godsopenbaring weer op de kaart te zetten.
Traag tot toorn
Dat is God. Deze eigenschap van God is door God zelf bekend gemaakt nadat Israel verviel in de zonde van het gouden kalf (Exodus 34:6-7): "Toen de HEERE bij hem voorbijkwam, riep Hij: HEERE, HEERE, God, barmhartig en genadig, lankmoedig en groot van goedertierenheid en trouw, Die goedertierenheid blijft bewijzen aan duizenden, Die ongerechtigheid, overtreding en zonde vergeeft, maar Die de schuldige zeker niet voor onschuldig houdt en de ongerechtigheid van de vaders vergeldt aan de kinderen en kleinkinderen, tot in het derde en vierde geslacht". De HEERE is dus lankmoedig, traag tot toorn enerzijds en groot van goedertierenheid anderzijds.
Een nieuw begin maken
Vanwege deze eigenschappen, traag tot toorn en groot van goedertierenheid, kan God weer een nieuw begin maken met Zijn zondige volk. God is geen mens! Mensen hebben vaak een kort lontje. Denk aan Lamech . Lankmoedigheid is een woord dat Lamech niet kende (Gen. 4, 23-24). Evenmin waren de goden in de oudheid toonbeelden van geduld. Zij waren juist trots op de snelheid van hun toorn. Dit kwam omdat deze goden door de mensen zijn ontworpen en dus op hen lijken maar zo is God niet. Gelovigen moeten op Hem gaan lijken. Afgoden die vol ongeduld zijn en snel boos worden zijn beelddragers van de mens maar de mens dient beelddrager van God te worden.
Gods lankmoedigheid vertraagt de toorn
God is traag tot toorn. Maar in het woord lankmoedig zit wel Gods toorn. Traag tot toorn wil niet zeggen dat God alles maar door de vingers ziet. God houdt zijn toorn in volgens Karl Barth opdat wij tijd krijgen om in Hem te gaan geloven. God geeft omdat Hij traag is tot toorn zondaren genadetijd. Tijd om hem te zoeken. De bouw van de ark van Noach was zo'n periode waarin God Noach gebruikte om de zondaren nog tot inkeer te brengen. Ook Nineve kreeg nog 40 dagen en de profeten moesten de straf aankondigen en het volk oproepen om zich te bekeren. Zo kon met Gods troon ontvluchten door te vluchten tot Hem. De vertraging tot toorn heeft dus een functie. Alleen door bekering en geloof ontkomen we aan Gods uiteindelijke toorn. De lankmoedigheid van God is de periode waarin wij God moeten zoeken. Het is kostbare genadetijd.
Exodus 34:6-7 resoneert door in de rest van de Schrift. Peels geeft divers voorbeelden.
Voorbeeld in Psalmen
Psalm 86:14-15
"O God, hoogmoedigen staan tegen mij op (...)
Maar U, Heere, bent een barmhartig en genadig God,
lankmoedig en groot van goedertierenheid en trouw".
Psalm 103:8-10
"Barmhartig en genadig is de HEERE,
lankmoedig en groot van goedertierenheid.
Hij zal niet voor altijd ter verantwoording roepen,
niet voor eeuwig handhaaft Hij Zijn toorn.
Hij doet ons niet naar onze zonden
en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden".
Voorbeelden in de profeten
Joel 2:13 "En scheurt uw hart en niet uw klederen, en bekeert u tot den HEERE, uw God; want Hij is genadig en barmhartig, lankmoedig en groot van goedertierenheid, en berouw hebbende over het kwade".
Jona 4:2 "En hij bad tot den HEERE, en zei: Och HEERE! was dit mijn woord niet, als ik nog in mijn land was? Daarom kwam ik het voor, vluchtende naar Tarsis; want ik wist, dat Gij een genadig en barmhartig God zijt, lankmoedig en groot van goedertierenheid, en berouw hebbende over het kwaad".
Een voorbeeld in het Nieuwe Testament
2 Petrus 3:9: "De Heere vertraagt de belofte niet (gelijk enigen dat traagheid achten), maar is lankmoedig over ons, niet willende, dat enigen verloren gaan, maar dat zij allen tot bekering komen".
Conclusies die Peels trekt
- Exodus 34:6-7 resoneert door in heel de Schrift volgens Peels
- Peels merkt op dat Gods lankmoedigheid weliswaar niet heel vaak letterlijk in het Oude Testament voorkomt maar op de achtergrond speelt Gods lankmoedigheid heel vaak mee. Zou God niet traag tot toorn zijn geweest dan was het allang met Israel afgelopen maar God redt hen keer op keer! Traag tot toorn betekent niet dat God slap is en nooit toornt. Zijn toorn kan wel degelijk ontbranden maar er zit altijd een vertraging in. Pas als de maat vol is, grijpt God in.
- Heel anders zijn de goden van de volken rondom Israel. Heet woord lankmoedig komt bij hen niet voor. Integendeel. Zij staan zo in vuur en vlam en toornen bij het minste of geringste. De toorn van de godheid leidt meteen tot een strafgericht.
- Peels stelt dat het opvallend is dat lankmoedigheid en groot van goedertierenheid samen genoemd worden. Hieruit blijkt volgens Peels dat Gods goedheid en Gods toorn niet symmetrisch zijn. Gods toorn is veel kleiner omdat God traag tot toorn (arag afajiem) is en zijn goedheid is veel groter. God is groot van goedertierenheid (rav chesed). Goed doen is Gods liefste werk en straffen en boos worden is niet Zijn liefste werk. Het is een werk dat God noodzakelijk doet. God heeft namelijk geen lust in de dood van de goddeloze.
Eindoordeel
Peels heeft een prachtig boek geschreven over Gods lankmoedigheid. Het boekje bevat slechts 48 bladzijden maar is desondanks zeer inhoudsvol. Ik sluit af met een citaat van Micha 7:18: "Wie is een God als U, Die de ongerechtigheid vergeeft, Die voorbijgaat aan de overtreding van het overblijfsel van Zijn eigendom? Hij zal niet voor eeuwig vasthouden aan Zijn toorn, want Hij vindt vreugde (lust) in goedertierenheid (chesed)".
