Kruispunten op den weg der kerk
Zwingli - De Labadie - Kohlbrugge
Dr. G. Oorthuys
De schrijver
Dr./ds. Gerardus Oorthuys, 's-Heer Abtskerke 11.04.1876 - Oegstgeest, 18.07.1959.
Als predikant binnen de Ned. Herv. Kerk diende hij de Gemeenten Brakel (1902-1906), Leiden (1906-1910) en Amsterdam (1910-1943, emeritaat). Kwam in Leiden onder de bekoring van de prediking van dr. H.F. Kohlbrugge (1803-1875).
Hij promoveerde in 1905 (promotor prof. dr. F. Pijper) op de dissertatie 'De Antropologie an Zwingli', een proefschrift van blijvende betekenis vanwege de correctie op het heersende theologische klimaat rondom Zwingli, dat gaandeweg liberaler werd, Oorthuys plaatste Zwingli terug in het Reformatorische kamp.
De inhoud van dit boek
De titel kruispunten geeft aan dat de kerk ook de verkeerde kant kan opgaan en de verkeerde afslag kan nemen. Maar kruispunten geeft ook aan dat het om het Kruis van Jezus draait. Zwingli (1484-1531) is de eerste inspiratiebron voor dr. G. Oorthuys. Zwingli zette de Schrift en het Kruis van Christus centraal. Zijn 67 stellingen getuigen daar van (zie hieronder Zwingli en de 67 stellingen). We verlaten dan de 16de eeuw en komen aan bij Jean de Labadie. Hij was aanvankelijk een Roomse priester in Frankrijk maar werd protestants predikant in Geneve en kwam later naar Nederland waar hij in Middelburg predikant werd in de Waalse kerk. Hij wilde de kerk zuiveren net als de nadere reformatoren maar legde alle nadruk op de heiligheid van het leven. Volgens hem mogen alleen wedergeboren leden deelhebben aan de kerk anders wordt het een volkskerk in plaats van een heilige kerk. De Labadie scheidde zich dan ook af. De Labadie zijn leer leek veel op die van de Dopersen. Toch doopte hij kinderen. Oorthuys laat zien dat De Labadie niet de belofte van de doop centraal zette maar de toekomstige genade voor de uitverkorenen. In de prediking stond meer de mens centraal dan het Kruis van Jezus. Hoewel de mens er volgens De Labadie met alles tussen uit moest vallen, kwam juist door de nadruk te leggen op de beleving van de christen de christen centraal te staan en niet Christus. De leer van de heilige kerk taste dus ook de leer van het Kruis en de genade aan. Heel anders is het bij Kohlbrugge. In zijn prediking stond het Kruis centraal. De gelovige blijft volgens Kohlbrugge tot de laatste doodsnik een zondaar die het moet hebben van vrije genade alleen. Het is duidelijk dat Oorthuys Kohlbrugge en Zwingli het hoogste waardeerde en De Labadie zag als een man die de kerk van het Kruis aftrok.
Zwingli en de 67 stellingen
Zwingli - De Labadie - Kohlbrugge
Dr. G. Oorthuys
De schrijver
Dr./ds. Gerardus Oorthuys, 's-Heer Abtskerke 11.04.1876 - Oegstgeest, 18.07.1959.
Als predikant binnen de Ned. Herv. Kerk diende hij de Gemeenten Brakel (1902-1906), Leiden (1906-1910) en Amsterdam (1910-1943, emeritaat). Kwam in Leiden onder de bekoring van de prediking van dr. H.F. Kohlbrugge (1803-1875).
Hij promoveerde in 1905 (promotor prof. dr. F. Pijper) op de dissertatie 'De Antropologie an Zwingli', een proefschrift van blijvende betekenis vanwege de correctie op het heersende theologische klimaat rondom Zwingli, dat gaandeweg liberaler werd, Oorthuys plaatste Zwingli terug in het Reformatorische kamp.
De inhoud van dit boek
De titel kruispunten geeft aan dat de kerk ook de verkeerde kant kan opgaan en de verkeerde afslag kan nemen. Maar kruispunten geeft ook aan dat het om het Kruis van Jezus draait. Zwingli (1484-1531) is de eerste inspiratiebron voor dr. G. Oorthuys. Zwingli zette de Schrift en het Kruis van Christus centraal. Zijn 67 stellingen getuigen daar van (zie hieronder Zwingli en de 67 stellingen). We verlaten dan de 16de eeuw en komen aan bij Jean de Labadie. Hij was aanvankelijk een Roomse priester in Frankrijk maar werd protestants predikant in Geneve en kwam later naar Nederland waar hij in Middelburg predikant werd in de Waalse kerk. Hij wilde de kerk zuiveren net als de nadere reformatoren maar legde alle nadruk op de heiligheid van het leven. Volgens hem mogen alleen wedergeboren leden deelhebben aan de kerk anders wordt het een volkskerk in plaats van een heilige kerk. De Labadie scheidde zich dan ook af. De Labadie zijn leer leek veel op die van de Dopersen. Toch doopte hij kinderen. Oorthuys laat zien dat De Labadie niet de belofte van de doop centraal zette maar de toekomstige genade voor de uitverkorenen. In de prediking stond meer de mens centraal dan het Kruis van Jezus. Hoewel de mens er volgens De Labadie met alles tussen uit moest vallen, kwam juist door de nadruk te leggen op de beleving van de christen de christen centraal te staan en niet Christus. De leer van de heilige kerk taste dus ook de leer van het Kruis en de genade aan. Heel anders is het bij Kohlbrugge. In zijn prediking stond het Kruis centraal. De gelovige blijft volgens Kohlbrugge tot de laatste doodsnik een zondaar die het moet hebben van vrije genade alleen. Het is duidelijk dat Oorthuys Kohlbrugge en Zwingli het hoogste waardeerde en De Labadie zag als een man die de kerk van het Kruis aftrok.
Zwingli en de 67 stellingen
- De nieuwe leer van Zwingli zorgt voor onrust in Zürich, de stad waar Zwingli inmiddels pastoor is. Het stadsbestuur van Zürich organiseert een godsdienstgesprek. Zwingli moet vertellen (in 1523) waarom hij andere ideeën over de kerk en het geloof heeft gekregen. Daarna zal het stadsbestuur beslissen of Zwingli door mag gaan met preken. Als voorbereiding op het gesprek schrijft Zwingli 67 stellingen over het geloof. In de inleiding op de stellingen staat het belangrijkste wat Zwingli wil zeggen: Christus is de enige weg naar de redding. Zeshonderd mensen zijn getuige van het godsdienstgesprek. Zwingli verdedigt zijn stellingen. Al zijn stellingen kan hij met teksten uit de Bijbel bewijzen. Het stadsbestuur is diep onder de indruk. Zwingli mag doorgaan met het verkondigen van het Evangelie
- Na Zürich kiezen ook andere Zwitserse steden de kant van Zwingli. De hervorming van Zwitserland begint. De hervorming is de beweging die de rooms-katholieke kerk wil veranderen en terug wil brengen bij Gods Woord. Zwitserland is verdeeld in kantons, soort provincies. Sommige kantons willen rooms-katholiek blijven. Er komt oorlog met de kantons die de kant van de hervorming kiezen. Zwingli gaat mee in de strijd als veldprediker. Ook draagt hij een harnas en een zwaard. Zo nodig vecht hij mee. Tijdens de slag raakt Zwingli zwaargewond. ’s Avonds wordt hij door vijanden gevonden op het slagveld. Als ze merken dat hij geen rooms-katholiek is, doden ze hem.
- Na zijn sterven verbranden de rooms-katholieke soldaten het lichaam van Zwingli. Niemand mag ooit nog aan Zwingli denken Zwingli is belangrijk geweest voor de Hervorming in Zwitserland. Zo heeft hij de Bijbel in het Zwitsers-Duits vertaald. Hierdoor kunnen de Zwitsers de Bijbel in hun eigen taal lezen. Zwingli speelt een belangrijke rol in het afschaffen van de aflaat (een brief waarmee je vergeving van zonden kunt kopen) en het celibaat (het voorschrift in de rooms-katholieke kerk dat bijvoorbeeld een pastoor niet mag trouwen). Veel van wat Zwingli leert, geloven wij op grond van de Bijbel ook. Wel denken we verschillend over het Heilig Avondmaal. Voor Zwingli is dit vooral een herdenkingsmaaltijd. Je denkt aan wat de Heere Jezus voor je wil doen. Andere hervormers, zoals Johannes Calvijn, benadrukken dat de Heere Jezus ook echt geestelijk aanwezig is bij het Heilig Avondmaal. (Bron: https://www.hervormdezondagsscholen.nl/media/pages/materiaal/hervormingsdag/17a13554df-1639654956/a-kh_01_lesbrief-verwerking-voor-kinderen_zwingli-de-reformator-van-zwitserland-1-1.pdf)
