500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Les 2 Samenvatting

Op het punt van het verbond gaan de wegen uiteen in de rechterflank. De Ger. Gem stelde in 1931 dat er twee verbonden zijn. Met name Kersten verdedigde de twee verbondenleer te vuur en te zwaard en stelde dat de twee verbondenleer de zuivere leer is. Hij noemde tot ongenoegen van Prof J. van der Schuit en Jongeleen van de CGK de drieverbondenleer een verbondsontzenuwende leer. Jammer dat men zo vasthoudt aan de tweeverbondenleer als de enige juiste. 

Komt bij dan Kersten minder ruim was dan Bostonen  en het doopformulier inperkte zie voor een motivatie:

​http://www.500jaarluther.nl/kersten-en-het-genadeverbond html 
http://www.500jaarluther.nl/kerstens-visie-op-boston.html 

Om die reden is het lastig om het aanbod uit de verf te laten komen. Harinck deed dat door terug te grijpen op Boston en de Erskines omdat die ook de twee verbonden leerden maar ruim waren in het aanbod. Steenblok stelde destijds dat deze theologen remonstrants waren en perkte het aanbod  drastisch in. R Kok ging meer in de lijn van de Erskine 's en dat kwam hem duur te staan. In 1950 werd hij geschorst. 

Golverdingen meent dat Kersten wel de juiste middenweg bewandelde (net als de Ger. Gem). Daar heb ik mijn grote vraagtekens bij.  Zie  mijn bespreking van zijn doctoraalscriptie http://www.500jaarluther.nl/om-het-behoud.html
Ds R. van Kooten geeft mij op dat punt gelijk. Niet bij Steenblok is het begonnen maar reeds bij Kersten. Om die reden kan de Ger. Gem in Ned zich ook op hem beroepen. Er zijn ook aanzetten in die richting maar men kan ook de kant van Boston en Erkines op zoals Harinck gepoogd heeft maar die vindt bij de meeste dominees geen gehoor. Er is ook een Steenblok kant in de Ger. Gem en die is aan de winnende hand. 
 
Wat ik nu noemde is pijnlijk zoals een groot deel van de avond een beetje pijnlijk was maar om de zaak helder te krijgen is het van groot belang. 1931 maakt de samensprekingen tussen  (broeders die Dordtse leerregels onderschrijven) de Ger. Gem en de Bewaar het Pand en aanverwant in de CGK en de HHK en deel van de Bond in de PKN lastig. Mijns inziens dienen de drie formulieren van enigheid gespreksbasis te zijn (Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse geloofsbelijdenis en de Dordtse leerregels) en niet een kerkelijke uitspraak in 1931 van een kerkverband. Zo iets doe je alleen als je meent dat je in je gelijkstaat en dat staat men nog steeds zoals blijkt uit de artikelen in de Saambinder en de taal op de kansel.

1931 heeft dan ook als een splijtzwam gewerkt. Een kleine 20 jaar na dato (na 1931) was er de twist over de bediening van het verbond, het aanbod, tussen ds. R. Kok en dr. Steenblok. Kersten koos voor de middenweg (en in 1948 overleed hij aan alle spanningen, hartaanval, op de boerderij van zijn schoonvader op de Puthoekseweg in Waarde). De Ger. Gem volgde in dat vlees noch vis spoor van Kersten. Om die reden heeft de Ger. Gem twee flanken en nu het kader meer naar Steenblok trekt, verlaten er velen de Ger Gem. Ook dit is een pijnlijk proces waarbij er ook blijven in de Ger. Gem die zich ook verbonden weten met kerken buiten de Ger. Gem. Voor hen is het vaak extra lastig. Toch kan men een taak hebben in deze kerk. Al wordt het steeds moeilijker.  

Even terugkomend op de leeruitspraken van 1931, blijkbaar heeft het vastleggen van de verbondsleer verstarrend gewerkt in de Ger. Gem. Daarnaast is er de niet vastgelegde systematische standenleer die de eenheid in de weg staat. Deze leer  heeft verwantschap met de zogenaamde wedergeboortetheologie die gemeengoed is in de Ger. Gem. Men bekijkt Dordt vanuit DL3/4 artikel 12 het werk van God zonder ons in ons. Men is bang om op te roepen om te geloven en op te roepen dat men de wapens van verzet  dient in te leveren.


Boston echter, Kersten gaf zijn verbondsleer uit noemt geloof de grootste genade en ongeloof de ergste zonde. Men koppelt wedergeboorte en geloof los van elkaar. Dat deed Comrie ook in zijn uitleg van zondag 7 maar minder desastreus dan men thans doet.  In zondag 7 wordt de zondaar wedergeboren en in zondag 23 is deze pas bewust gerechtvaardigd (de vergeving van de zonde) maar gelukkig is al Gods volk al van eeuwigheid gerechtvaardigd dus de beleving ervan is minder noodzakelijk voor de zaligheid. We zijn hier heel erg ver verwijderd van de leer van Dordt en het juiste verstaan van de Heidelbergse Catechismus.  

Goed is het om pastoraal te spreken van de vergeving van de zonde. Het geloof in de vergeving kan heel zwak en aangevochten zijn maar men moet dit leerstuk waar volgens Luther de kerk mee staat of valt niet verdoezelen maar steeds aan de orde stellen door zondaren op te roepen zich met God te laten te verzoenen. Alleen zo werkt God de genade uit in het hart van een zondaar of zondares. 

Van belang is het om in te zien hoe rijk de Dordtse vaderen spreken van de genade en hoe pastoraal zij zijn. Een terugkeer naar Dordt is op zijn plaats en dat dit mag leiden tot een verrijzenis van de Vaderlandse Kerk. Zij het dan wellicht veel geringer dan destijds. Mooi dat de kerkenraad van de HHG van Kruiningen de Dordtse leerregels op de kaart heeft gezet door middel van deze cursus. De HHK heeft kerkelijk gezien een belangrijke positie.

Als de Vaderlandse Kerk nog uit het puin zal verrijzen zoals Ledeboer profeteerde dan is de HHK een kerk die de samenbindende rol kan innemen. In de CGK rommelt het. De Ger. Bond in de PKN is te breed om het voortouw te nemen en heeft ook intern problemen. De Ger. Gem (in Ned) hebben zich vast gedogmatiseerd. De Oud Ger. Gem eveneens en heeft geen theologen in huis (behalve ds A Kort die een boek schreef over Wedergeboorte of misgeboorte en Het rechtvaardigende geloof ) maar ds A. Kort is vaak ongenuanceerd en voorwaardelijk in het aanbod. 

Lastig is het als men de Bijbel anders gaat lezen en paal en perk stelt aan Gods genade. Dan zegt men bij teksten zoals 'zoek de HEERE' dat God je eerste zoekende moet maken of het is voor Gods volk. Bij de ernstige roeping, als die al klinkt zegt men dat men slechts uitwendig geroepen wordt. De theologie van de dominees van eigen kerk weegt bij zulke uitleggingen zwaarder dan Dordt en mannen als Boston en de Erskines. De dominees  merken op dat het nu een oppervlakkige tijd is en men zich het heil zo makkelijk toeeigend. Echter dat rechtvaardigt absoluut geen inperking van het aanbod want dat is levensgevaarlijk en maakt juist oppervlakkige zorgeloze leden die maar afwachten en ondertussen hun eigen weg gaan.  

Ook is het waar dat geloven niet in onze genen zit maar juist daarom is het aanbod van belang en dat de prediking al onze uitvluchten om ons niet te bekeren afsnijdt zodat we onrustig worden over onze toestand. Dat is de ware afsnijdende prediking. Daar dient dus zondag aan zondag de oproep te zijn om te komen want alle dingen zijn gereed.

Aan de voeten van Jezus leren we wat genade is. Hij eist dat we tot Hem komen en Hij kan ons van alle kwalen genezen: van onze koudheid, ons ongeloof en alle onze zonden. Hij wil er wel om gevraagd zijn. Zo alleen krijgt Hij de eer en wij het heil.  Dat ideaal mogen we niet uit het oog verliezen want daar gaat het om. Wie zielen vangt, is wijs. Dat ideaal hebben de mannen van Dordt in de Dordtse leerregels verwoord en ook ons doopformulier spreekt rijk over Gods genade voor gevallen Adams kinderen.

De overleden prof. Kremer van de CGK sprak van onze Adams positie die wij van huis uit hebben  vanwege het verbroken werkverbond (onze zonde) maar ook van onze Abrahams positie (Gods beloften) die wij hebben door de doop als kind van het genadeverbond en dat moet ons heen drijven naar onze positie in Christus Via hem gaan wij het  verbond van de verlossing binnen dat niets anders is dan onze eeuwige verkiezing (Jesaja 55 vers 3). Dat laatste verbond gaat nooit meer teniet. Omdat we dan in Hem begrepen zijn die onze Verlosser is. In de hemel wordt dat laatste verbond bejubeld als men zegt: Gij o Lam hebt ons gekocht. Die koop was een besluit tussen de Vader en de Zoon (Jesaja 53 vers 12).   
Powered by Create your own unique website with customizable templates.