Zijn Johannes Hus
Concilie van Konstanz (1414-1418)
Op dit concilie speelde een aantal zaken. Allereerst die van de paus. De Franse koning had de paus weten te lokken naar Avignon in Frankrijk maar een latere paus keerde terug naar Rome. Toen benoemde men een tweede paus in Avignon (1378) maar wie was nu de echte paus? Om dit probleem op te lossen had het concilie van Pisa in 1409 een nieuwe paus benoemd maar de twee andere pausen weigerden op te stappen. Kortom dit probleem moest worden opgelost op het concilie van Konstanz. Bovendien waren er nog andere problemen, die van twee ketters, John Wicliffe uit Engeland en Johannes Hus uit Praag (Bohemen).
Wie was Johannes Hus (1370-1415)
Johannes Hus was hoogleraar in de theologie aan de universiteit van Praag. Hij was een volger van John Wicliffe. Wicliffe die inmiddels was overleden maar wiens geschriften door Europa zwierven, was hoogleraar geweest in Oxford en had zich gekeerd tegen het pausdom en de leer van de kerk. Dat kwam hem bijna duur te staan maar gelukkig kreeg hij de steun van de koning van Engeland en ontsprong hij de dans...
Met Hus was het anders gesteld. Die had behalve studenten uit Bohemen ook studenten uit Duitsland en die klaagden bij hun bisschoppen over de afwijkende meningen van Hus. Hus moest om die reden verschijnen op het concilie van Konstanz. De Duitse keizer Sigismund was zijn beschermheer en hij gaf Hus een geleidebrief mee. Helaas heeft Sigismund deze bescherming niet kunnen waarmaken want op 6 juli 1415 werd Johannes Hus ter dood veroordeeld. Op het concilie stemde een aantal vorsten tegen de veroordeling van Hus maar de meesten waren voor. Zij zagen hem als een ketter.
De profetische woorden van Hus
Toen de beul op 6 juli 1415 de takkenbossen opstapelde vroeg de hertog van Beieren of Hus zijn standpunten wilde herroepen. ‘Nee’, antwoordde hij, 'wat ik met mijn lippen heb onderwezen, bezegel ik nu met mijn bloed'. Vervolgens zei Hus tegen de beul: ‘Je gaat nu een gans (Hus is Boheems voor gans) roosteren, maar binnen honderd jaar krijg je een zwaan voorgeschoteld die je roosteren noch koken kan.’ Het is een profetische voorspelling die uitkomt als Maarten Luther (1483-1546) , die een zwaan in zijn familiewapen heeft, op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen slaat op de slotkapel van Wittenberg. Dat is 102 jaar na de dood van Johannes Hus op 6 juli 1415.
De profetische woorden worden betwijfeld
Een aantal historici denkt dat Luther het verhaal van de gans en de zwaan in leven geroepen heeft. In de brieven van Hus uit zijn gevangenis komt men dit niet tegen maar Hus heeft het tijdens zijn terechtstelling gezegd dus is dat begrijpelijk. Het is namelijk zo dat Maarten Luther in zijn boeken een aantal keren verwijst naar de profetie van Hus over de gans en zwaan. In een geschrift uit 1531, Glosse auf das vermeinte kaiserliche Edikt, schrijft Luther dat Johannes Hus vanuit de gevangenis, nog vóór zijn terechtstelling dus, had geschreven dat de katholieken een gans gingen braden, maar honderd jaar later een zwaan zouden horen zingen. In twee andere geschriften, uit 1537 en 1541, verwijst Luther naar dezelfde uitspraak.
De profetische woorden worden bevestigd
Luther heeft zich vermoedelijk vergist in tijdstip waarop Hus deze woorden bezigde want in een ooggetuigenverslag staat dat Hus tijdens zijn terechtstelling zei: 'vandaag zult u een magere gans braden maar over honderd jaar zult een een zwaan horen zingen die u niet kunt braden' (zie, 'Johannes Hus veroordeeld. Ontroerend ooggetuigenverslag', 2011, 130 ). Luther had als men deze bron in ogenschouw neemt wel gelijk dat Hus dit gezegd heeft maar hij zat er naast wat betreft het tijdstip. Hus bezigde deze woorden niet voor zijn terechtstelling maar blijkens het ooggetuigenverslag tijdens zijn terechtstelling. Vandaar dat men deze uitspraak niet tegenkomt in zijn brieven vanuit de gevangenis. Op dat punt had Luther het mis.
Het aardige is dat de zwaan nog steeds symbool staat voor het lutheranisme, terwijl de gans verbonden wordt met de Hussieten, de volgelingen van Hus. Als het aan Luther lag zou hij vermoedelijk de roomsen verbinden met de ezel. Regelmatig noemt hij hen in zijn geschriften ezelskoppen (zie 'Een brief van een vertaler,' Ein brief vom dolmetschen).
Bronnen:
https://historiek.net/voorspelde-Johannes-hus-in-1415-de-reformatie/49595/
'Johannes Hus veroordeeld. Ontroerend ooggetuigenverslag', Driesum, 2011
Concilie van Konstanz (1414-1418)
Op dit concilie speelde een aantal zaken. Allereerst die van de paus. De Franse koning had de paus weten te lokken naar Avignon in Frankrijk maar een latere paus keerde terug naar Rome. Toen benoemde men een tweede paus in Avignon (1378) maar wie was nu de echte paus? Om dit probleem op te lossen had het concilie van Pisa in 1409 een nieuwe paus benoemd maar de twee andere pausen weigerden op te stappen. Kortom dit probleem moest worden opgelost op het concilie van Konstanz. Bovendien waren er nog andere problemen, die van twee ketters, John Wicliffe uit Engeland en Johannes Hus uit Praag (Bohemen).
Wie was Johannes Hus (1370-1415)
Johannes Hus was hoogleraar in de theologie aan de universiteit van Praag. Hij was een volger van John Wicliffe. Wicliffe die inmiddels was overleden maar wiens geschriften door Europa zwierven, was hoogleraar geweest in Oxford en had zich gekeerd tegen het pausdom en de leer van de kerk. Dat kwam hem bijna duur te staan maar gelukkig kreeg hij de steun van de koning van Engeland en ontsprong hij de dans...
Met Hus was het anders gesteld. Die had behalve studenten uit Bohemen ook studenten uit Duitsland en die klaagden bij hun bisschoppen over de afwijkende meningen van Hus. Hus moest om die reden verschijnen op het concilie van Konstanz. De Duitse keizer Sigismund was zijn beschermheer en hij gaf Hus een geleidebrief mee. Helaas heeft Sigismund deze bescherming niet kunnen waarmaken want op 6 juli 1415 werd Johannes Hus ter dood veroordeeld. Op het concilie stemde een aantal vorsten tegen de veroordeling van Hus maar de meesten waren voor. Zij zagen hem als een ketter.
De profetische woorden van Hus
Toen de beul op 6 juli 1415 de takkenbossen opstapelde vroeg de hertog van Beieren of Hus zijn standpunten wilde herroepen. ‘Nee’, antwoordde hij, 'wat ik met mijn lippen heb onderwezen, bezegel ik nu met mijn bloed'. Vervolgens zei Hus tegen de beul: ‘Je gaat nu een gans (Hus is Boheems voor gans) roosteren, maar binnen honderd jaar krijg je een zwaan voorgeschoteld die je roosteren noch koken kan.’ Het is een profetische voorspelling die uitkomt als Maarten Luther (1483-1546) , die een zwaan in zijn familiewapen heeft, op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen slaat op de slotkapel van Wittenberg. Dat is 102 jaar na de dood van Johannes Hus op 6 juli 1415.
De profetische woorden worden betwijfeld
Een aantal historici denkt dat Luther het verhaal van de gans en de zwaan in leven geroepen heeft. In de brieven van Hus uit zijn gevangenis komt men dit niet tegen maar Hus heeft het tijdens zijn terechtstelling gezegd dus is dat begrijpelijk. Het is namelijk zo dat Maarten Luther in zijn boeken een aantal keren verwijst naar de profetie van Hus over de gans en zwaan. In een geschrift uit 1531, Glosse auf das vermeinte kaiserliche Edikt, schrijft Luther dat Johannes Hus vanuit de gevangenis, nog vóór zijn terechtstelling dus, had geschreven dat de katholieken een gans gingen braden, maar honderd jaar later een zwaan zouden horen zingen. In twee andere geschriften, uit 1537 en 1541, verwijst Luther naar dezelfde uitspraak.
De profetische woorden worden bevestigd
Luther heeft zich vermoedelijk vergist in tijdstip waarop Hus deze woorden bezigde want in een ooggetuigenverslag staat dat Hus tijdens zijn terechtstelling zei: 'vandaag zult u een magere gans braden maar over honderd jaar zult een een zwaan horen zingen die u niet kunt braden' (zie, 'Johannes Hus veroordeeld. Ontroerend ooggetuigenverslag', 2011, 130 ). Luther had als men deze bron in ogenschouw neemt wel gelijk dat Hus dit gezegd heeft maar hij zat er naast wat betreft het tijdstip. Hus bezigde deze woorden niet voor zijn terechtstelling maar blijkens het ooggetuigenverslag tijdens zijn terechtstelling. Vandaar dat men deze uitspraak niet tegenkomt in zijn brieven vanuit de gevangenis. Op dat punt had Luther het mis.
Het aardige is dat de zwaan nog steeds symbool staat voor het lutheranisme, terwijl de gans verbonden wordt met de Hussieten, de volgelingen van Hus. Als het aan Luther lag zou hij vermoedelijk de roomsen verbinden met de ezel. Regelmatig noemt hij hen in zijn geschriften ezelskoppen (zie 'Een brief van een vertaler,' Ein brief vom dolmetschen).
Bronnen:
https://historiek.net/voorspelde-Johannes-hus-in-1415-de-reformatie/49595/
'Johannes Hus veroordeeld. Ontroerend ooggetuigenverslag', Driesum, 2011