500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • Apologie in tweevoud
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Werkverbond
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De almacht van God
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
  • Leven
    • Studentenangst
    • Zijn voornaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn achternaam
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Overal is God
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • Onze taal en de klassieke talen
    • Sciëntisme
    • Hebreeuws huiswerk
    • Richteren en Ruth: een vacature vervuld
    • Theologie des Altes Testament
    • Bijbels Hebreeuws
    • Lesopzet
    • Psalm 115, 116 en 117
    • Vrijheid der exegese
    • Lukas 4:16-30
    • De theologie van Kronieken
    • Psalm 120-134
    • De grondtaal als mand van de Geest
    • BuitenBijbelse parallellen
    • De mythe van de mythische mens in de Bijbel
    • Nabonidus
    • Makhtesh holle plaats
    • Codex Hammurabi
    • Vertalingen uit het Hebreeuws
    • Hooglied Hans Ausloos
    • Hooglied Willem van Saint-Thierry
    • Het Hooglied
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De bundel psalmen 120-134
    • Leesmethode
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 115 116 en 117
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Ethisch hervormd Johannes de Groot
    • Jood De vergeten geschiedenis van een beladen woord
    • Nederlandse Lutheranen en hun omgang met de Augsburgse ConfessieNieuwe pagina
    • De Bijbel als biografie van God en mensen
    • Volwassendoop kinderdoop herdoop
    • De middenorthodoxie
    • Robert Boyle
    • Christelijke wetenschappers
    • Op ontdekkingstocht door het Nieuwe Testament
    • De hemel te rijk
    • Ontwakend Jodendom
    • Theologie en hermeneutiek
    • Tasten naar God
    • De apotheek in de getto
    • Baas in eigen boek?
    • Pal voor Gods heilige schepping
    • De laatste lente van de dinosauriërs
    • Overal is God
    • Chanoeka
    • Wetenschappers zijn arrogant
    • Dialoog, dans en duel Preken voor tijdgenoten
    • De dienaar van JHWH
    • Hebreeuws leer je zo
    • Hoe zit het met de ouderdom van de aarde?
    • Zo Zoon, zo Vader
    • Jeremia, profeet van oordeel en hoop
    • 50 misverstanden over de Bijbel
    • Israel een wereld apart
    • Storm over de wereld
    • Heel verschillend en toch één
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Traag tot toorn
    • De omkeer van God in het Oude Testament
    • Heilig is zijn naam
    • Donatisten
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Hoe migratie echt werkt
    • De graanrepubliek
    • Opkomst Meritocratie
    • de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig
    • Diplomademocratie
    • De verborgen juwelen
    • De aanval op het Westen
    • De moderne economie als juggernaut
    • De economie van goed en kwaad
    • Wealth of nations
    • De vrije markt bestaat niet
    • Wat kunnen wij leren van economen die bijna niemand meer leest
    • Wachten op het westen
    • Over arbeid Simone Weil
    • Ben je wel een gezonde baas
    • Islamisme en Islam
    • Klimaatverandering als klassenoorlog
    • Een jager in het woud // Maarten Doorman
    • Generatie angststoornis //Jonathan Haidt
    • België 2000 jaar geschiedenis
    • Ruis
    • Het ijzeren veulen
    • Hoe Parijs de revolutie maakte en de revolutie Parijs
    • De troost van gebrekkig strafrecht
    • Links vs rechts
    • Angst voor vrijheid E Fromm
    • In wat voor een wereld zullen we leven
    • Over het sabbatsjaar en jubeljaar
    • Een biografie van Parijs
    • De Tawl Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde
    • Vertroostingen Dirk de Wachter
    • Het verlaten individu Esther van Fenema
    • Gaza Een geschiedenis van kolonisatie
    • Oratie van Bas van Bavel
    • De gezagscrisis Ad Verbrugge
    • Laat de aarde juichen
    • De 7 uitdagingen in het onderwijs aan hoogbegaafden
    • Werelddenkers
    • Marketing in de nieuwe economie
    • De onzichtbare hand Bas van Bavel
    • Een nieuwe structuurverandering van het publieke domein
    • Vita contemplativa
    • Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme
    • Het communistisch manifest
    • De ongelijkheidsmachine
    • Minder is meer
    • De perfecte storm
    • Thora en Stoa
    • Observaties over Europa
    • Niet alles is te koop
    • De asielloterij
    • Tijd geest Een perspectief op mens en tijd
    • De Tovenaar en de Profeet
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De mand van de Geest
    • Van doopvont naar avondmaalstafel
    • Dordt: een opmerkelijke theodicee
    • Vicentius en de kerkelijke eenheid
    • Vicentius
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • komt nog
    • Komt nog
    • Sciëntisme
    • Heilszekerheid >
      • Nieuwe pagina
      • Nieuwe pagina
De Bijbel als boek van schoonheid
​dr. B. Wielenga


Wie was dr. B. Wielenga
​
Dr. B. Wielenga  (1873- 1949) was een gereformeerd theoloog en een van de kopstukken van de kerk van dr. Abram Kuyper. Wielenga studeerde theologie en filosofie. Hij promoveerde aan de universiteit van Heidelberg tot doctor in de wijsbegeerte. Hij was een man van zeldzame geleerdheid, publiceerde tal van boeken onder anderen:  twee vuistdikke boeken waarin hij  de Heidelbergse Catechismus verklaarde en een vuistdik boek over Handelingen van de apostelen 'Van Jeruzalem naar Rome' genaamd. Veel dominees raadpleegden/raadplegen dit boek en het is antiquarisch nog te verkrijgen. Daarnaast schreef hij het boek wat we kort hier bespreken: 'De Bijbel als het boek van schoonheid'.    


​Waarom hij dit boek schreef
​
Wielenga leefde eind 19de eeuw begin 20ste eeuw. In de 19de eeuw brak de moderne richting door (was er al in de 18de eeuw) in de Vaderlandse kerk. Deze moderne richting las de Bijbel anders dan de Reformatoren deden wat zorgde voor allerlei afscheidingen (Wielenga behoorde tot de doleantie van Abram Kuyper). Het verkwijnen van de Vaderlandse kerk had gevolgen voor de gehele samenleving. Op de scholen verdween de Bijbel en men moest strijden voor de school met de Bijbel. Wielenga constateerde echter in de 20ste eeuw een hernieuwde belangstelling voor de Bijbel. Men ging de Bijbel weer lezen maar helaas niet om spirituele redenen. Het was meer om literaire redenen. Men vond het een mooi boek. Wielenga probeerde met dit boek mee te liften op deze golf van belangstelling voor de Bijbel.  Kortom hij probeerde de Bijbel weer onder de aandacht te brengen door aan te sluiten bij hernieuwde belangstelling voor de Schrift. Hij had succes. Zijn boek beleefde vele herdrukken en staat nog steeds in vele boekenkasten. Het is antiquarisch nog verkrijgbaar.   
​
​Welke soort van schoonheid
​
Wielenga was een Kuyperiaan en hij had om die reden een brede kijk op allerlei zaken. Een deel van de afscheiding trok zich terug op een eigen eiland. Men had slechts oog voor Gods bijzondere genade bewezen aan zondaren wat volgens sommige afgescheidenen slechts weinigen te beurt viel. Wielenga echter had oog voor Gods algemene genade. Overal schittert Gods schoonheid maar door de zondeval is deze schoonheid deels verbroken en verduisterd maar door Gods genade is deze nog aanwezig.                               Wielenga stelde dat God  de mens ethisch goed maar ook esthetisch goed schiep. Die twee zaken komt men ook weer tegen in de Bijbel. Het is een boek van het allerhoogste moraal maar ook van schoonheid. Tegelijkertijd vertoont de Bijbel door de zondeval de ruwe werkelijkheid maar daar tegenover staat Gods heerlijke genade. Die genade wordt vaak in prachtige zinnen verwoord.  

​De twee naturen van de Schrift
In het voetspoor van Herman Bavinck had Wielenga oog voor de menselijke kant van de Schrift. De Schrift is net als de twee naturen van Jezus. Het Woord is vlees geworden (heeft zich aan ons aangepast) en woont (bivakkeert in een uiterlijk schamele tent) onder ons. De Schrift is weliswaar voluit door God geïnspireerd maar heeft ook een menselijke natuur. Omdat de mens gevallen is, komt men de ruwe werkelijkheid van het gevallen bestaan tegen in de Schrift. God baant een weg door de bloedige geschiedenis heen en spaart Zijn bloed eigen Zoon niet. Wie echter gedreven door het Woord en de Geest verder mag blikken langs dit bloedige spoor ziet daar Gods heerlijke genade in Zijn Zoon. (Een man als Kuiter die zei dat 'al het spreken over Boven van beneden komt ' heeft vooral ingezet op de menselijke kant van de Schrift. Hij vergat de Goddelijk afkomst van de Schrift).   

​Beeldspraak bevindt zich in de Schrift zelf en mag men de Schrift niet opleggen
De Schrift is vol van beeldspraak maar de beeldspraak en poëzie hebben namelijk niet ten doel om de waarheid te laten verdampen maar om die te onderstrepen, volgens Wielenga. Wielenga moest niets hebben van de moderne richting in de Vaderlandse kerk die Bijbelse geschiedenissen leest als mooie literatuur maar stelt dat het niet echt gebeurd is. Die kant wilde Wielenga niet op. Hij bleef in het spoor van de Reformatie die leerde dat de Schrift zichzelf uitlegt. Om even een hedendaagse toepassing te maken: in de Schrift worden Job, Jona en de zes scheppingsdagen als werkelijk voorgesteld en niet als een gelijkenis of symbool. Dan moet men dit niet lezen als beeldspraak, symboliek zoals de modernen deden. Wielenga wilde alleen de poëzie en beeldspraak bespreken die de Bijbel zelf aanreikt. Hij wilde de Schrift niet omtoveren naar een eigentijds wereld beeld zoals modernen doen met het boek Job,  het boek Jona en de schepping. Ook wilde hij het boek Ruth niet omtoveren naar een bevindelijk boek zoals sommige dominees van de afscheiding deden/doen.  Wielenga ging net als Luther uit van de letter van de tekst en als deze door Gods Geest verstaan wordt, ervaart men deze geestelijk. Gods Woord is Gods stem. Die stem hoeft men niet om te vormen. Soms is de letter echter gesteld in beeldspraak in de Schrift. Die schone beeldspraak wilde hij naar voren stellen.   

De algemene genade en de taal
​
Na de zondeval zijn er toch nog goede dingen in deze wereld en de taal is daar een van. Hoewel ook hier de zondeval volop aanwezig is. De keel is namelijk een geopend graf. Maar toch heeft de taal op zich iets schoons. Wielenga kon het nog niet weten maar door tekstenvondsten in Ugarit weten we dat veel poëzie en beeldspraak cultuurgebonden was. De Bijbelse poëzie staat dus in de cultuurstroom van die dagen. Dat is ook begrijpelijk want Gods Geest sluit zich aan bij de menselijke manier van communiceren. Om die reden dient men de Bijbel waar het kan zo dicht mogelijk te vertalen richting de cultuur zonder af te doen aan de inhoud en het taaleigen van de brontekst. Dat levert een spanningsveld op. Men dient te bemiddelen tussen de Bijbelse bron en de hedendaagse cultuur. Daar liggen gevaren en bezwaren op de loer maar die uit de weg gaan zorgt er voor dan de Bijbel onverstaanbaar wordt voor de jonge generatie. De Geest is ook een Geest van vertalingen. De Geest wenst Christus te verheerlijken in allerlei talen en tongen...       

​Het poëtisch bezwaar tegen vertalingen
​
Wielenga kon zich vinden in de Statenvertaling. Hij zag dat als een heel goede vertaling. Tegelijkertijd zag hij in dat vertalen verraden is. Beter is de oorspronkelijke tekst te hanteren maar helaas zijn daar maar heel weinig bedreven in en om die reden dient deze vertaald te worden om zo de volken met het evangelie bekend te maken. Door het vertalen raakt men een deel van de schoonheid (lees: poëzie) van de Schrift kwijt. Dat is helaas zo.   


Een kanttekening bij de indeling van het boek                                                                                                      ​De indeling van het boek is mijns inziens tamelijk gezocht en niet bepaald helder. De schrijver spreekt van 'De profetische schoonheid van den Bijbel', 'De priesterlijke schoonheid van den Bijbel' en 'De Koninklijke schoonheid van den Bijbel' en hij gebruikt deze drieslag om zo de Bijbelse schoonheid te bespreken. Terecht maakt de Wielenga onderscheid tussen proza en poëzie en stelt hij dat de grens tussen die twee niet altijd helder is.  

​Tekstsoorten
​
Eigenlijk is Wielenga ook niet helder in het weergeven van de tekstsoorten (de literaire genres). Het beste had hij mijns inziens eerst de tekstsoorten (grotere eenheden) kunnen bespreken om dan vervolgens meer in te steken op de stijlfiguren (kleinere eenheden) binnen deze tekstsoorten. Nu liggen mijns inziens de tekstsoorten verspreid door het hele boek heen als beenderen aan de mond van het graf. Bovendien zijn niet altijd de naamgevingen en de kenmerken van de tekstsoorten helder. Neem het klaaglied dat David maakte na de dood van Saul en Jonathan. In dat klaaglied staat het woord 'hoe' (Hebreeuws 'eeg') centraal: Hoe zijn de helden gevallen. Dit  'hoe' is een expressie, een uiting van het hart. 'Hoe' drukt namelijk de verbijstering uit van David na de dood van Saul en Jonathan. Ook het Bijbelboek Klaagliederen begint met dit woordje 'hoe' (In de Hebreeuwse Bijbel heet dit Bijbelboek eeg, hoe): 'Hoe zit die stad zo eenzaam, die vol volks was, zij is als een weduwe geworden' (Klaagliederen 1:1). Daarbij dient zich een tweede kenmerk aan van het Klaaglied namelijk dat er in het Klaaglied sprake is van een vergelijking tussen het glorieuze verleden (een stad vol met mensen) en het bizarre heden (een eenzame stad). Vanwege die wisseling klaagt men en is men verbijsterd. Wielenga noemt dit soort kenmerken niet. Behalve Klaagliederen zijn er natuurlijk ook lofliederen, bruiloftsliederen, gebeden, spotdichten waarbij de afgoden op de korrel worden genomen enzovoorts. Deze tekstsoorten verdienen een heldere indeling en bespreking van de kenmerken met desnoods een vergelijk onderling. Zo kan men ook de verschillen op het spoor komen. Vervolgens kan men ook de stijlfiguren vermelden in deze tekstsoorten. Wielenga doet dit niet.       Anderzijds maakt Wielenga wel een mooie indeling in de proza soorten als hij spreekt van een episch proza, een lyrisch proza en een didactisch proza.             

​​Stijlfiguren
​
Onder het kopje 'De verschillende tropen'' bespreekt Wielenga divers Bijbelse stijlfiguren. Allereerst de metafoor. De metafoor is een korte beeldspraak. Zo noemt Jezus zich 'het brood des levens' (Johannes 6:35). De gelijkenis van de goede Herder in Johannes 10 is meer een allegorie (men moet het anders lezen en niet letterlijk). Het is een verhaal vol beeldspraak. Ook de Wijsheid uit Spreuken 8 en 9 is een allegorie. Wielenga merkt op dat een allegorie een uitgewerkte metafoor is. Ook de personificatie behandelt Wielenga; zaken worden als personen voorgesteld. Zo lezen we in Psalm 98:8: 'dat de rivieren met de handen klappen, dat tegelijk de gebergten vreugde bedrijven'.  Een synecdoche is een deel voor het geheel. Bijvoorbeeld 'Mijn beker is overvloeiende' (Psalm 23:5). Hiermee doelt David op de overvloeit van heel zijn leven. Een hyperbool is een overdrijving. De 10 verspieders zeggen van de inwoners van Kanaän: 'Wij waren in hun ogen als sprinkhanen'. Ironie is spot. Spot zet Elia in tegen de god Baäl als hij zegt tegen de priesters van Baäl 'misschien slaapt hij en moet hij wakker worden' (1 Kon. 18:27). In Jesaja 46:1-4 spot Jesaja met de goden van Babel: 'Bel is gekromd en Nebo heeft zich neergebogen'.  Tot slot bespreekt Wielenga in de lijn van bisschop Robert Lowth het zogenaamde parallellisme. Het gaat hier om het parallel lopen van de verzen qua gedachte. Men noemt het ook wel gedachterijm. In de lijn van Lowth onderscheidt Wielenga drie soorten parallellisme. Allereerst synoniem parallellisme. Als voorbeeld geeft hij: 'Heere, maak mij uw wegen bekend, leer mij uw paden' (Ps. 25:4). Wielenga merkt  terecht op dat doorgaans het tweede versdeel het eerste versdeel nader uitwerkt (specificeert) of versterkt. Vervolgens bespreekt Wielenga het synthetisch (verbindend) parallellisme. Jan Fokkelman noemt het synthetische parallellisme: 'een vergaarbak waarin alles gestort wordt dat niet kan worden gerubriceerd als synoniem of tegengesteld' (in: 'Dichtkunst in de Bijbel. Een handleiding bij literair lezen' p. 41). Dat zegt als genoeg. Tenslotte vermeldt Wielenga het antithetisch parallellisme (tegengestelde parallellisme). Terecht stelt Wielenga dat de Spreukendichter daar een meester in is. 'Een wijze zoon verheugt zijn vader maar een dwaze zoon is zijn moeder tot bekommernis (Spreuken 10:1).

In de kinderschoenen
Op het punt van de stijlfiguren merkt men dat de poëtische lezing van de Schrift nog in de kinderschoenen stond ten tijde van Wielenga.  Wielenga vermeldt bijvoorbeeld niet de climax, het chiasme etc. Wie meer wil weten over de Bijbelse poëzie en de diverse stijlfiguren kan beter het boek van Wilfred G.E Watson 'Classical Hebrew poetry. A Guide to its techniques' ter hand nemen. Ook op het punt van het parallellisme heeft het onderzoek niet stilgestaan. Jan Fokkelman stelt dat men van parallellismen (meervoud) moet spreken in de teksten omdat het op allerlei niveaus zich voordoet (in: 'Dichtkunst in de Bijbel. Een handleiding bij literair lezen' p. 45). Eigenlijk is dat de zwakte van dit boek. Ook het parallellisme stond in de kinderschoenen ten tijde van Wielenga en dus ook in dit boek. Tegelijkertijd was Wielenga wel een man die vasthield aan het Goddelijke gezag van de Schrift. Dat maakt zijn boek sympathiek. Behalve de schoonheid van de Schrift laat hij ook de ernst en bewogenheid van Gods Woord doorklinken. Dit in tegenstelling tot veel moderne boeken over de Bijbelse poëzie waarin alleen de poëtische techniek centraal staat.               


​De schoonheid van de Bijbel volgens Luther
​
Voor Luther was de Bijbel vooral een schoon boek omdat God via dit Boek zondaren vrijspreekt van schuld. De kern van de Schrift is namelijk volgens hem de rechtvaardiging van de goddeloze. Dat is een heel schone leer voor vuile zondaren. Wielenga beaamde dit. Toch wilde hij met dit boek een breder publiek bereiken. Hij wilde de Bijbel weer onder de aandacht brengen in de hoop dat men er weer uit zou gaan lezen en er naar zou gaan leven. We kunnen niet anders zeggen dan dat dit een sympathiek doel is.     
Powered by Create your own unique website with customizable templates.