500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Overal is God
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • BuitenBijbelse parallellen
    • Theologie des Altes Testament
    • De mythe van de mythische mens in de Bijbel
    • Nabonidus
    • Makhtesh holle plaats
    • Codex Hammurabi
    • Vertalingen uit het Hebreeuws
    • Hooglied Hans Ausloos
    • Hooglied Willem van Saint-Thierry
    • Het Hooglied
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De bundel psalmen 120-134
    • Leesmethode
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Psalm 123
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Pal voor Gods schepping
    • Overal is God
    • Chanoeka
    • Wetenschappers zijn arrogant
    • Dialoog, dans en duel Preken voor tijdgenoten
    • De dienaar van JHWH
    • Hebreeuws leer je zo
    • Hoe zit het met de ouderdom van de aarde?
    • Zo Zoon, zo Vader
    • Jeremia, profeet van oordeel en hoop
    • 50 misverstanden over de Bijbel
    • Israel een wereld apart
    • Storm over de wereld
    • Heel verschillend en toch één
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Traag tot toorn
    • De omkeer van God in het Oude Testament
    • Heilig is zijn naam
    • Donatisten
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • De ongelijkheidsmachine
    • Minder is meer
    • De perfecte storm
    • Thora en Stoa
    • Observaties over Europa
    • Niet alles is te koop
    • De asielloterij
    • Tijd geest Een perspectief op mens en tijd
    • De Tovenaar en de Profeet
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • Van doopvont naar avondmaalstafel
    • Dordt: een opmerkelijke theodicee
    • Vicentius en de kerkelijke eenheid
    • Vicentius
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Afbeelding
           TIJD 
            GEEST 

​          Een perspectief
              op mens en tijd 

​            Rik Torfs 

‘Dat is toch niet meer van deze tijd!’ We horen het vaak. Maar wat betekent het nu precies? Hoe kunnen we de tijd waarin we leven beter begrijpen? Laten we een stapje achteruit zetten en de foto waarop we met een aarzelende glimlach staan afgebeeld, scherper bekijken. In 'Tijdgeest' beschrijft Rik Torfs de speerpunten, vooroordelen en taboes van ons hedendaagse levensgevoel. Hij bestudeert hoe ze doordringen in alle grote thema’s van het moderne leven, zoals de vrijheid van meningsuiting en haar grenzen, de nieuwe invulling van de zeven hoofdzonden, het geloof in de wetenschap, de angst voor het ongrijpbare en de kracht van het slachtofferschap. Toch is 'Tijdgeest' een optimistisch boek. Torfs geeft aan hoe we, zonder euforie of weemoed, complexloos kunnen leven in de tijd die de onze is. Wie weet slagen we erin hem mooier, ruimer en vrijer te maken. En daardoor zelf gelukkiger te worden.

Kijken door het sleutelgat
Op de voorkant is een sleutelgat getekend. Torfs laat ons door de sleutelgat kijken naar de tijdgeest. Kenmerkend voor de tijdgeest is dat oude taboes verdwijnen en er weer nieuwe ontstaan. Elke nieuwe tijd is reactionair en rekent af met het verleden. In deze boekbespreking loop ik even de hoofdstukken door om dan vervolgens met een beoordeling van dit boek te eindigen. 

Vooruitgangsoptimisten
De tijdgeest vindt vooral weerklank bij vooruitgangsoptimisten. het is heel menselijk dat mensen denken dat het nu beter gaat dan vroeger. Hoop doet leven en geeft perspectief aan het leven. Maar door deze houding blijft de kritische vraag uit of we het wel zo goed doen. Meedeinen met de tijdgeest is natuurlijk wel makkelijk maar ook gevaarlijk. Anderzijds was het vroeger niet per definitie beter zoals cultuurpessimisten opperen. Vele vooruitgangsoptimisten wijzen op de slavernij die er vroeger was. Torfs echter merkt op dat je Cicero zijn slaaf Tiro zag als zijn vriend en broeder terwijl veel grote multinationals hun personeel gebruiken als loonslaven. Natuurlijk is er grote vooruitgang geboekt in de techniek maar anderzijds is ons milieu er niet beter op geworden. 

Tijd in drievoud
Hegel deelde de tijd in drie periode in. De these, antithese en synthese. Om een voorbeeld te geven: vroeger was er slavernij en dat was geoorloofd (these). Daar kwamen mensen tegen in het verweer (antithese) en vervolgens kregen slaven vrijheid maar ze konden ook blijven en kregen nu loon (synthese). Er is sprake van een voortschrijdend inzicht en er is daardoor vooruitgang geboekt. Dit model (these-antithese-synthese) is van Hegel die in de 19de eeuw leefde. De eeuw waarin men optimistisch was en men geloofde in de vooruitgang. De zaken liggen echter doorgaans complexer in onze tijd meent Torfs. Individuen wordt niet altijd rechtgedaan. Een blanke man die solliciteert naar een baan bij een universiteit en heel goede papieren heeft kan zomaar deze baan mislopen als er een allochtone vrouw solliciteert. Zij behoort namelijk tot twee groeperingen waarvan we nu zeggen die staan op achterstand. In de naam van de rechtvaardigheid en gelijkheid wordt de vrijheid opgeofferd. Is hier sprake van vooruitgang? Daar zal niet iedereen ja op zeggen. 

Geest 
De volksgeest die zich richt op het eigen volk is uit de tijd. Het nationaalsocialisme is daar debet aan. Torfs ziet een andere geest opkomen die ook veel gevaren in zich bergt. Die hij dan ook aanwijst. Het betreft de geest van de gelijkheid en de geest van het hier en nu die de wetenschap centraal stelt. Christelijke begrippen als vergiffenis komen op de tocht te staan omdat het slachtoffer wel recht gedaan moet worden en dus geldt steeds de vergelding. Torfs gaat op dat punt wel ver mijns inziens maar hij heeft wel een punt. Een moordenaar moet gewoon straf krijgen naar mijn mening maar om nu altijd de vergelding toe te passen?

Omdat alles op het hier en nu komt te staan, gaan huwelijken kapot. In het huwelijk geldt niet de trouw maar de gelijkheidsbalans (wat je erin stopt moet je altijd terug krijgen) Het huwelijk heeft niet meer de mystieke waarde. Iets was verheven is boven de tijd en door God is ingesteld.

De wet van de vergelding vanwege het gelijkheidsdenken wordt op een haast wetenschappelijke wijze gehanteerd en niet de wet van de vergeving die altijd basis was van het christelijke huwelijk. Natuurlijk kunnen er ook dingen gebeuren die haast onomkeerbaar zijn. Toch wordt het huwelijk vaak wetenschappelijk bekeken en stelt men de vraag: wat levert het mij nog op? Zou een nieuwe partner niet beter zijn? Veelal komt men bedrogen uit. Torfs ziet het christelijke idee van vergiffenis als een mooie sleutel om relaties te herstellen. Het slachtoffer geeft zo de dader weer een nieuwe kans. 

Vrijheid van meningsuiting
De vrijheid van meningsuiting is een groot goed maar kent een grens. Torfs ziet dat de  moraal steeds meer gaat heersen over dit recht. Dat gebeurde eerst in de kerk. Je mening moet tot het algemene nut dienen, is dan de leuze terwijl juist de vrijheid van meningsuiting nuttig is ook al zegt iemand foute dingen. Torfs kan zich wel vinden in een grens aan deze vrijheid van meningsuiting zoal het beledigen van religies maar meent dat men zich daar al snel op beroept. Gevoelens staan hoger dan dit recht waardoor bepaalde opvattingen niet meer geuit mogen worden omdat ze anderen zouden kunnen kwetsen. Niet de kerk legt de vrijheid van meningsuiting het zwijgen op maar juist de seculiere maatschappij die niets moest hebben van de kerk omdat je daar niet mocht zeggen wat je wilde zeggen. 

Universiteiten
Ooit waren universiteiten vormend van aard. De aanpak was holistisch. Professoren van diverse disciplines waren met elkaar in gesprek en waardeerden elkaar. Maar in de 20ste eeuw is het rendementsdenken onder invloed van het neoliberalisme opgekomen. Eenvoudig gezegd moeten vooral de onderzoeken die men doet bijdragen aan de bloei van de economie. Kortom de universiteit moet geld opleveren. De disciplines die daar aan bijdragen zijn in trek. Andere disciplines zoals de oude talen, Grieks en Latijn, geschiedenis, theologie worden gezien als zachte wetenschappen. Voor deze wetenschappen is maar weinig tijd en geld. Juist oude talen, geschiedenis en theologie zijn vormend van aard. Omdat onderzoek belangrijker is en geld oplevert is onderwijs van minder belang. Studenten zijn daar de dupe van. En meningen die afwijken van de maatschappelijke trend kunnen de universiteit in opspraak brengen waardoor het imago schade oploopt en dat kan weer geld kosten. Bedrijven zullen dan minder gauw geneigd zijn om onderzoek financieel te supporten. 

​Slachtofferschap 
Direct na de tweede wereldoorlog vond de wederopbouw plaats. Dat betekende hard werken. Er was geen plaats voor slachtofferschap. Maar dat tij kantelde. Het slachtofferschap kwam steeds meer op meende ook doordat alles op de kaart van het hier en nu kwam te staan. Elk onrecht krijgt om die reden een extra accent. De toekomst en het geluk ligt in het hier en nu. 

Ook op het punt van het recht lijken de wissels om te gaan. In het recht geldt dat de vermeende dader bij twijfel vrijgesproken wordt. Dat is een oude rechtsregel die de Romeinen al hanteerden (in dubio pro reo: in geval van twijfel is het voordeel voor de verdachte. Het is een principe dat een verdachte het voordeel van de twijfel moet krijgen). Toch zijn er steeds meer mensen die zeggen: bij twijfel geldt de weergave van de verdachte van de vermeende misdrijf. Torfs vraagt zich af hoelang het gaat duren dat ook de rechters deze visie in het geheel over gaan nemen of deels over gaan nemen.

De geest om door te zetten wordt steeds meer gemist volgens Torfs. De mannelijkheid is er af. Mannen mogen hun kwetsbaarheid tonen of beter gezegd moeten dat tonen en daar ligt het probleem. Wie dat toont of wie slachtoffers is, krijgt toch een beetje macht. Dat het leven lijden is, is lastig voor de mens die alles op de kaart van het hier en nu gezet heeft en het gevaar dat je nieuwe dader moet zoeken voor je eigen ongeluk ligt op de loer. 

Hoofdzonden 
Ook aan de zeven hoofdzonden kun je de tijdgeest herkennen. Die zonden zijn er nog steeds, want de mens bljft dezelfde maar ze zijn vaak mooi verpakt. Torfs ontmantelt ze behendig. 
De zeven hoofdzonden zijn: 
  1. Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid)
  2. Avaritia (hebzucht - gierigheid)
  3. Luxuria  ( onkuisheid wellust)
  4. Invidia (jaloezie) 
  5. Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht
  6. Ira (emotionele wraak gramschap - chagrijn)
  7. Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid - gebrek aan voortvarendheid c.q. ijver
Torfs merkt bijvoorbeeld op over Avaritia (hebzucht) dat veel academici zich hoogopgeleid noemen. Zij zijn belangrijk. Op deze manier stelen zij de waardering van mensen die niet een academische opleiding hebben. Bij Luxuria (onkuisheid) merkt Torfs op dat er in de moderne tijd veel meer mag op seksueel gebied. Het moet dan echter wel gaan om vrije toestemming. Over wat vrije toestemming is, wordt steeds meer gedebatteerd en het begrip vrije toestemming wordt steeds kleiner gemaakt. Een rijke zakenman die iets heeft met zijn secretaresse kan door haar later aangeklaagd worden van grensoverschrijdend gedrag omdat zij zich niet vrij voelde in de verhouding. Hij is immers haar baas. Een zonde als jaloezie wordt soms verpakt in termen van gerechtigheid en maatschappelijke verontwaardiging. Acedia (luiheid) is soms ook een deugd waar achter Superbia (hoogmoed) kan schuilgaan. Iemand zegt dat hij of zij nooit wat gedaan heeft voor school. Dit om zo te bewerkstelligen dat anderen zeggen of denken: wat een talent heeft die persoon. 

Geloof en wetenschap 
Torfs waarschuwt voor een wetenschap die alle vragen pareert. Een wetenschap die ook gaat heersen over het geloof. Maar er is volgens Torfs ook een andere kant. Vroeger waren er meer gelovigen dan nu. Torfs stelt dat het geloof vroeger bij de meeste mensen niet diep ging. Er was niet veel over nagedacht. Men holde met de massa mee naar de kerk. Nu zijn er vele ongelovigen maar ook van hen kun je zeggen dat hun ongeloof niet diep gaat. Ze hebben er nooit echt over nagedacht maar zijn gewoon afgehaakt. Het geloof leverde hen niets op. 
Een tweede punt is de handeling in deze wereld wereld steeds belangrijker werd dan het geloof in God. Eerst was het het geloof in God en ook ons handelen in deze wereld. Toen werd dan vooral ons handelen in deze wereld en tot slot werd het alleen ons handelen in deze wereld. Zo raakte het geloof uit beeld. 

Rasters 
In dit hoofdstuk komen de rasters ter sprake die gelegd worden over de eigen tijd in relatie tot het verleden. De eigen tijd laat volgens een aantal geleerden een breuk zien met het verleden. We leven nu in een nieuwe tijd. Torfs vindt zo'n raster veel te stellig. De breuk met het verleden is minder groot dan men denkt. Neem het debat tussen geloof en wetenschap. Dat debat is door de wetenschap gewonnen maar is er echt sprake van een verandering? Torfs signaleert een constante. Ooit was het geloof sprankelend van aard maar het werd steeds stelliger. Geloofswaarheden werden gestolde waarheden waarover niet te discussiëren valt. Die weg lijkt ook de wetenschap in te slaan. Sommige wetenschappelijke inzichten zijn gestolde waarheden geworden die niet meer bevraagd mogen worden en dan houdt volgens Torfs wetenschap op wetenschap te zijn. De kritische reden wordt dan terzijde geschoven. Kortom de constante in de geschiedenis is dat de mens zo maar kan verstarren. Hetzij op het punt van het geloof als op het punt van de wetenschap. 

Tijdgeest 
In dit hoofdstuk doet Torfs een voorstel om met de tijdgeest om te gaan. Hij meent dat humor de beste remedie is. Humor zorg voor relativering en dat is nu juist net nodig volgens Torfs. De tijdgeest kent vele nieuwe taboes. Zaken waarover niet meer gediscussieerd kan worden. Humor kan dan een methode zijn om de tijdgeest aan de kaak te stellen. Torfs vindt het alarmerend dat als mensen op slechts één punt een afwijkend standpunt hebben zij meteen als gesprekspartner worden afgeschreven. Hij  vraagt zich af of men nog instaat is om naar anderen te luisteren. Die bereidheid lijkt steeds meer af te nemen en dat is best zorgelijk.   


Beoordeling 
Torfs schrijft boeiend en je hoeft het inhoudelijk niet met alles eens te zijn wat hij schrijft. Torfs laat je  wel door het sleutelgat kijken naar de tijdgeest. Doordat de opening van het sleutelgat nauw is, bestaat wel het gevaar dat je een karikatuur van de tijdgeest krijgt. De tijdgeest is ongetwijfeld veel diverser dan Torfs ons laat zien maar dan is niet erg. Torfs zet je op een humorist wijze aan het denken en hij ondersteunt zijn visie op de tijdgeest met boeiende verhalen en anecdotes maar ook met de nodige humor en relativering. 

Het boek kun je bestellen bij: 
https://ertsberg.be/boek/tijdgeest/
https://www.bol.com/nl/nl/f/tijdgeest/9300000129017304/
https://www.boekmeter.nl/book/104827

Powered by Create your own unique website with customizable templates.