500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Opnieuw de tempel aanschouwen

Was Jona in de vis
In Jona 2 lezen we het gebed van Jona in de vis. Dit hoofdstuk heeft veel pennen in beroering gebracht. Moderne theologen zien dit hoofdstuk als een verzonnen verhaal. Welke vis is instaat om een mens op te slokken? De walvis zou een te klein keelgat hebben. Heeft men een vis gevonden uit de Middellandse zee die dit wel zou kunnen dan duikt de volgende vraag op: is een mens instaat om te overleven in zo'n vis? Die vraag wordt doorgaans door moderne theologen met nee beantwoord.

Jona en Jezus
Wie echter stelt dat Jona niet in de vis is geweest en er levend uit is gekomen, die stelt doorgaans ook (moet dit in dat geval ook stellen als men consequent is) dat Jezus niet in het graf is geweest en dat Hij er ook niet uit opgestaan is. In Mattheus 12:40 verbindt Jezus namelijk deze twee zaken met elkaar als Hij zegt: 'Want zoals Jona drie dagen en drie nachten was in de buik van de (wal)vis, zo zal de Zoon van de mens drie dagen en drie nachten wezen in het hart van de aarde'

De geloofstaal in het gebed
Ook wat betreft het gebed zelf, wat men kan vinden in Jona 2, zijn er vragen gerezen. Die vragen zullen we straks behandelen maar eerst kijken we wat ons inziens Jona werkelijk zei. In Jona 2: 5 lezen we vanuit de grondtekst: 'Ik, ik zei (weliswaar): ik ben verdreven van de tegenwoordigheid van uw ogen. Toch zal ik beslist uw heilige tempel opnieuw aanschouwen'. Hier is sprake van een heldere geloofstaal.

Het geloof van Jona en van Habakuk
Het geloof van Jona komt overeen met het geloof van Habakuk toen die zei: 'Alhoewel de vijgenboom niet bloeien zal, en geen vrucht aan de wijnstok zijn zal, dat het werk van de olijfboom liegen zal, en de velden geen voedsel zullen voortbrengen. Ja dat men zelfs de kudde uit de kooi weghalen zal en dat er zelfs geen rund in de stallingen wezen zal. Zo zal ik toch in de HEERE van vreugde opspringen, Ja ik zal mij verheugen in de God van mijn heil (Habakuk 3:17-18).

Het geloof ziet over de omstandigheden heen
In de crisistijd die Habakuk voorzag, kon alleen dit geloof in de God van heil de rechtvaardige op de been houden. De rechtvaardige kan volgens Habakuk in de crisistijd alleen leven door het geloof en niet door om zich heen te kijken naar het verval en te letten op de straf omtrent dit verval (of door te letten op eigen werken. Dat punt maakt Paulus vanuit Habakuk 2:4 in Galaten 3:11). Dat zou de rechtvaardige moedeloos maken. De rechtvaardige moet hoger opzien. Hij moet zien op de God van zijn heil net als Habakuk zingt aan het einde van zijn boek. Habakuk reikt dit heerlijke geloofslied de rechtvaardige aan.

Jona ziet ook hoger op
Hoger opzien dat is wat Jona doet in zijn gebed net als Habakuk. Hij blikt over de omstandigheden heen. Hij zegt aan het slot van zijn gebed dat het heil van de HEERE is (Jona 2:9). Net als Habakuk weet hij dat de redding bij de HEERE vandaan komt. Hij stelt dat hij weliswaar verdreven is uit Gods ogen net als Adam uit het paradijs werd verdreven (zie Genesis 3:24. Hier staat hetzelfde grondwoord 'garasj': En Hij verdreef de mens). Jona wist wel dat hij door zijn vlucht uit het aangezicht van de HEERE, Zijn God had getergd. Jona zag in de storm op zee Gods hand. God verdreef (garasj) hem naar de diepte van de zee net als God Adam verdreef (garasj) uit de hof van Eden.

Beslist/zeker
Jona gebruikt volgens de overgeleverde Hebreeuwse grondtekst het kleine woordje 'ag' wat een stevige bevestiging uitdrukt. Het betekent: 'beslist/zeker'. Dus dient men te vertalen: Ik, ik zei (weliswaar) ik ben verdreven uit de tegenwoordigheid van uw ogen (maar) beslist/zeker 'ag' zal ik opnieuw uw heilige tempel aanschouwen'.

Aanschouwen in plaats van zien
Het Hebreeuwse werkwoord 'nabat' betekent aanschouwen. Het is meer dan gewoon zien. Het is een heel goed bekijken van de heilige tempel. Het is hetzelfde grondwoord wat God gebruikt als medicijn tegen de twijfelzieke Avram als Hij hem hoger op laat kijken door te zeggen: 'Aanschouw ('nabat') de hemel en tel de sterren als ge ze tellen kunt' (zie Genesis 15:5. Helaas hebben vertalingen hier 'zien' van gemaakt maar dan zou er ra 'ah staan in het Hebreeuws).

Aanpassing
Er zijn er die menen dat dit gebed van Jona in de Hebreeuwse Bijbel niet klopt. Alle Hebreeuwse handschriften lezen 'ag' wat 'beslist/zeker' betekent maar de wissels gaan om bij de Grieks sprekende Joden die leefden in de periode tussen het Oude Testament en Nieuwe Testament. De Griekse vertaling van hen, de zogenaamde Septuaginta, leest dit vers namelijk anders. Die vertaling leest de tweede helft van dit vers als een vraag: 'Zal ik (toch) uw heilige tempel aanschouwen?' Theodotion, een veel jongere Griekse vertaling van net na het ontstaan van het Nieuwe Testament, leest het klagend en vertwijfelend: 'Hoe zal ik uw heilige tempel aanschouwen?' Hij meent dat er in het Hebreeuws 'eeg' (hoe) moet staan/heeft gestaan in plaats van 'ag' (zeker/beslist). Het zou om een vergissing gaan in het doorgeven van de oorspronkelijke tekst. Dr. G. Ch. Aalders meent (zie C.O.T Obadja Jona p. 88) dat Theodotion het bij het rechte eind heeft. Hij vraagt zich af of 'ag' (beslist/zeker) wel past in deze context.

​Griekse vertalingen
De Vulgata, Latijnse vertaling van Hiëronymus vertaalt echter 'verumtamen' wat 'toch werkelijk' betekent (tamen betekent 'toch' en verum 'werkelijk/waar'). Hiëronymus handhaaft dus het woord 'ag' en brengt dit woord in de vertaling in rekening. Het zijn dus de vertalingen van de Grieks sprekende Joden die de tekst ombuigen (Septuaginta en Theodotion).

De reden van het anders lezen
Waarom kwamen de Griekse vertalers met zulke wijzigingen? Ik vermoed dat men meende dat het een vertwijfeld gebed was van Jona. Men kon zich zo'n geloofsgebed niet voorstellen van zo'n rebelse profeet in zulke penibele omstandigheden. Dat is vermoedelijk de reden van het anders lezen van Jona 2:5b.                                            

Een Hoorder van het gebed
​Wie echter heel het gebed doorneemt, ontdekt het geloof van Jona. Dat geloof beroept zich volgens Luther niet op eigen kennen en kunnen maar ziet over de omstandigheden heen op de God van heil. Een God die bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geeft! Hij is een Hoorder van het gebed. Dat klinkt reeds door in het gebed van Jona. Daarom kon Jona zeggen: '(Maar) beslist zal ik uw heilige tempel opnieuw aanschouwen' want 'Het heil is van de HEERE'. Hij Zelf zorgt voor de uitkomst en Hij laat de gelovigen er reeds van te voren in delen.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.