Erasmus (1466-1536)
Zijn afkomst
Erasmus was een onwettig kind Zijn vader was een priester in Gouda en zijn moeder diens huishoudster. De moeder van Erasmus, Margaretha, die als familienaam Rutgers zou hebben gehad, was een dochter van een chirurgijn uit Zevenbergen. Haar zwangerschap heeft zij waarschijnlijk in Rotterdam doorgebracht om het 'ongelukje' te verbergen. Een jaar voor de geboorte van Erasmus kregen zijn ouders al samen een kind: Pieter. Ook van deze broer zijn geen officiële doopgegevens overgeleverd.
Erasmus heeft drie jaar in Rotterdam gewoond en is toen vertrokken naar Gouda. Zijn leven lang heeft hij het idee over zijn onwettige geboorte moeten torsen en de gevolgen moeten dragen van de 'geestelijke' status waarin hij door zijn opvoeding was terechtgekomen. Pas rond zijn vijftigste (1517) werd Erasmus dankzij pauselijke dispensatie van de ernstige maatschappelijke gevolgen van zijn onwettige geboorte verlost.
Zijn bekendheid
Erasmus is vooral bekend geworden om 'Zijn lof aan de zotheid'. In dit werk neemt hij de monniken, theologen en de paus op de hak. De reden dat hij zo spotte met de kerk was dat men hem destijds had gedwongen om in het klooster te gaan. Uit zijn brieven die vermeld staan in 'Over zijn eigen leven' (De via sua) weten we hoe hij de kloosterperiode ervaren heeft (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist, p32) .
Zijn levensfilosofie
Daar hij in een klooster heeft gezeten van de Moderne Devotie is zijn visie op de Bijbel praktisch ingesteld. Het gaat om Christus. Zijn leven is het Voorbeeld. In 'Zijn lof aan de zotheid' spot hij met de theologen die veel te scholastisch zijn, met de monniken en paus. De monniken eten zich tonnetje rond (het zijn smulpapen) en de paus woont in een paleis terwijl Zijn Meester niets bezat. Wat een verschil. Net als Luther stelde hij dus Jezus centraal. Bij Luther ging het echter om de rechtvaardiging van de goddeloze. God spreekt goddelozen vrij van hun hemelhoge schuld. Erasmus lag het accent op de navolging van Jezus (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist, p. 32-38). Ook was hij zeer tolerant en moest hij niets hebben van oorlog.
Zijn geding met Luther
Erasmus leerde dat de mens een vrij wil heeft en kan kiezen om goed te doen. Daar roept God in Zijn woord niet voor niets toe op. Luther leerde dat de mens niet voor het goede kan kiezen. Al Gods eisen moeten de mens vernederen. Echter wat de mens niet kan, biedt God aan in Zijn heerlijke evangeliebeloften. Een christen is een arme bedelaar maar God steekt Zijn handen vol met genade uit naar die bedelaar en geeft hem of haar alles. Daarnaast vond Erasmus Luther te provocerend richting Rome. Erasmus was meer de man van de fluwelen handschoenen in vergelijking met Luther. Hij miste het karakter van deze reformator.
Zijn uitgave van de Griekse grondtekst van het Nieuwe Testament
Erasmus was een kei in Grieks en Latijn. Hij was tweetalig (Reuchlin was zelfs drietalig: Hebreeuws, Grieks en Latijn). In 1516 gaf hij het Nieuwe Testament in het Grieks uit. Deze tekst had hij via de zogenaamde tekstkritiek (wat is de originele tekst?) samengesteld. Erasmus gaf dit werk uit en maakte gebruik van de boekdrukkunst. In 1519 vertaalde hij vanuit de door hem samengestelde Griekse de grondtekst het Nieuw Testament in het Latijn. Hiermee passeerde hij de gezaghebbende Latijnse Vulgata. Men stelde dat Erasmus de verkeerde Griekse tekst had gebruikt en daarom afweek van de Vulgata. Dit was een dooddoener. In werkelijkheid kenden de roomse theologen geen Grieks (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist. p40) Men was beter thuis in de scholastische filosofie dan in de grondtalen.
Zijn betekenis voor Luther.
Op de Wartburg vertaalde Luther in 1522 het Nieuwe Testament in 12 weken in het Duits. Hij gebruikte daar de Griekse grondtekst en Latijnse vertaling van Erasmus voor (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist p.72). Luther had succes met zijn vertaling. In Wittenberg draaiden zelfs zes drukpersen om in de vraag naar de Duitse vertaling van het Nieuwe Testament te voorzien en verdiende de drukkers een vermogen. Luthers zorg echter was om het volk via deze vertaling geestelijk rijk te maken. (zie Buchdruck und Buchkultur im Wittenberg der Reformationszeit) .
Zijn afkomst
Erasmus was een onwettig kind Zijn vader was een priester in Gouda en zijn moeder diens huishoudster. De moeder van Erasmus, Margaretha, die als familienaam Rutgers zou hebben gehad, was een dochter van een chirurgijn uit Zevenbergen. Haar zwangerschap heeft zij waarschijnlijk in Rotterdam doorgebracht om het 'ongelukje' te verbergen. Een jaar voor de geboorte van Erasmus kregen zijn ouders al samen een kind: Pieter. Ook van deze broer zijn geen officiële doopgegevens overgeleverd.
Erasmus heeft drie jaar in Rotterdam gewoond en is toen vertrokken naar Gouda. Zijn leven lang heeft hij het idee over zijn onwettige geboorte moeten torsen en de gevolgen moeten dragen van de 'geestelijke' status waarin hij door zijn opvoeding was terechtgekomen. Pas rond zijn vijftigste (1517) werd Erasmus dankzij pauselijke dispensatie van de ernstige maatschappelijke gevolgen van zijn onwettige geboorte verlost.
Zijn bekendheid
Erasmus is vooral bekend geworden om 'Zijn lof aan de zotheid'. In dit werk neemt hij de monniken, theologen en de paus op de hak. De reden dat hij zo spotte met de kerk was dat men hem destijds had gedwongen om in het klooster te gaan. Uit zijn brieven die vermeld staan in 'Over zijn eigen leven' (De via sua) weten we hoe hij de kloosterperiode ervaren heeft (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist, p32) .
Zijn levensfilosofie
Daar hij in een klooster heeft gezeten van de Moderne Devotie is zijn visie op de Bijbel praktisch ingesteld. Het gaat om Christus. Zijn leven is het Voorbeeld. In 'Zijn lof aan de zotheid' spot hij met de theologen die veel te scholastisch zijn, met de monniken en paus. De monniken eten zich tonnetje rond (het zijn smulpapen) en de paus woont in een paleis terwijl Zijn Meester niets bezat. Wat een verschil. Net als Luther stelde hij dus Jezus centraal. Bij Luther ging het echter om de rechtvaardiging van de goddeloze. God spreekt goddelozen vrij van hun hemelhoge schuld. Erasmus lag het accent op de navolging van Jezus (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist, p. 32-38). Ook was hij zeer tolerant en moest hij niets hebben van oorlog.
Zijn geding met Luther
Erasmus leerde dat de mens een vrij wil heeft en kan kiezen om goed te doen. Daar roept God in Zijn woord niet voor niets toe op. Luther leerde dat de mens niet voor het goede kan kiezen. Al Gods eisen moeten de mens vernederen. Echter wat de mens niet kan, biedt God aan in Zijn heerlijke evangeliebeloften. Een christen is een arme bedelaar maar God steekt Zijn handen vol met genade uit naar die bedelaar en geeft hem of haar alles. Daarnaast vond Erasmus Luther te provocerend richting Rome. Erasmus was meer de man van de fluwelen handschoenen in vergelijking met Luther. Hij miste het karakter van deze reformator.
Zijn uitgave van de Griekse grondtekst van het Nieuwe Testament
Erasmus was een kei in Grieks en Latijn. Hij was tweetalig (Reuchlin was zelfs drietalig: Hebreeuws, Grieks en Latijn). In 1516 gaf hij het Nieuwe Testament in het Grieks uit. Deze tekst had hij via de zogenaamde tekstkritiek (wat is de originele tekst?) samengesteld. Erasmus gaf dit werk uit en maakte gebruik van de boekdrukkunst. In 1519 vertaalde hij vanuit de door hem samengestelde Griekse de grondtekst het Nieuw Testament in het Latijn. Hiermee passeerde hij de gezaghebbende Latijnse Vulgata. Men stelde dat Erasmus de verkeerde Griekse tekst had gebruikt en daarom afweek van de Vulgata. Dit was een dooddoener. In werkelijkheid kenden de roomse theologen geen Grieks (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist. p40) Men was beter thuis in de scholastische filosofie dan in de grondtalen.
Zijn betekenis voor Luther.
Op de Wartburg vertaalde Luther in 1522 het Nieuwe Testament in 12 weken in het Duits. Hij gebruikte daar de Griekse grondtekst en Latijnse vertaling van Erasmus voor (Zie Petty Bange, Desiderius Erasmus portret van een humanist p.72). Luther had succes met zijn vertaling. In Wittenberg draaiden zelfs zes drukpersen om in de vraag naar de Duitse vertaling van het Nieuwe Testament te voorzien en verdiende de drukkers een vermogen. Luthers zorg echter was om het volk via deze vertaling geestelijk rijk te maken. (zie Buchdruck und Buchkultur im Wittenberg der Reformationszeit) .
