500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Psalm 77
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige >
      • The Hebrew Bible
  • Boek
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Bore out
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Framing
    • Kemal Mustafa
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
Zijn achternaam in meervoudig perspectief

​1. Zijn naamsverandering volgens de theologen
​
1.1. Maarten Vrijheid

Oorspronkelijk heette Maarten Luther, Maarten Luder. Zijn vader heette Hans Luder. Er zijn allerlei theorieën wanneer en hoe deze naamsverandering heeft plaatsgevonden. Was het zijn vader die steeg op de maatschappelijke ladder en zich Luther noemde? Luther komt hoogst vermoedelijk van het Griekse woord Eleutheros wat 'vrijheid' betekent. Er zijn er die zeggen dat Luther in 1512 of 1517 deze naam is gaan gebruiken (maar dan gelatiniseerd tot Eleutherius) en dus zelf zijn naam heeft veranderd. Hoe het ook zij Luther heeft de symbolische waarde van deze naam begrepen. Gegrepen door de vrijheid van het evangelie die met name verwoord wordt in de brief aan de Galaten heeft hij deze naam triomfantelijk gevoerd en greep hij niet terug op zijn oude naam Luder. Luder betekent beest of zelfs een dood beest of kreng. God sprak Luther echter vrij. We zouden hem dus ook Maarten Vrijheid mogen noemen. Die in de Zoon gelooft is waarlijk vrij.

1.2. Luther werd een vrij man in geestelijk opzicht
Luther schreef ook een bekend werk:  'De vrijheid van een christenmens' waarin het begrip vrijheid (eleutheros) een centrale plaats inneemt. Bevat dit boek een vrijheid-blijheid visie? Dat is niet het geval. We mogen Luther niet tegen Calvijn uitspelen. Luther leerde geen vrijheid blijheid. Hij leerde dat een christen door de genade van het evangelie vrij van de vloek van de wet is geworden en dat geeft blijheid maar een christen is niet vrij van het doen van de wet en dat geeft verdriet omdat de gelovige zowel tegelijk rechtvaardig is als zondaar (simul justus et peccator) schiet deze toch veelal tekort in het doen van de wet uit dankbaarheid.
​

​2. Zijn achternaam volgens Jürgen Udolph
​
2.1. Luther stamt niet af van Eleutherius

In 2016 schreef de Duitse naamkundige professor dr. Jürgen Udolph een boek met als titel 'Martinus Luder – Eleutherius – Martin Luther. Warum änderte Martin Luther seinen Namen?'  Volgens Jürgen Udolph ondertekende Luther tot 1517 zijn brieven met de naam Martin Luder. De humanistische variant Eleutherius gebruikte Luther, zo toont Udolph aan, alleen korte tijd in brieven aan geleerde vrienden. Mogelijk speelde de betekenis (afleiding van Grieks eleutheros ‘vrij’) hier een rol, naast de vormgelijkenis met de naam Luther die hij al eerder gekozen had. Want Udolph toont aan dat hij Luther in elk geval al in oktober 1517, enkele weken voor het plaatsen van zijn 95 stellingen, in gebruik had genomen. Mogelijk zelfs enkele maanden eerder, maar dat blijft onzeker. Udolph verwerpt de eerdere verklaringen voor de vervanging van Luder door Luther, zoals dat hij de th. uit Eleutherius in Luder overbracht. Die visie wordt onmogelijk gemaakt door de chronologie, want Eleutherius gebruikt Luther pas vanaf november 1517.

2.2. Echter reden van de naamwijziging van Luder in Luther
In Wittenberg was in die tijd het Hoogduits de schrijftaal geworden. Langzaam drong het ook in de gesproken taal door, allereerst bij de betere standen. Het als ‘boers’ geziene Nederduits en het als ‘beter’ geldende Hoogduits bestonden toen naast elkaar. Udolph stelt dat Luder zijn naam in Luther veranderde om Hoogduits te klinken, en zo aansluiting te vinden bij de bovenlaag van de bevolking. Mogelijk speelde nog mee dat Luder, uitgesproken als loeder, ook nog negatieve bijbetekenissen had (zoals het Nederlandse woord dat ook in zich heeft. Denk aan het woord verloederen). Ín elk geval wilde Luther aansluiten bij de bovenlaag van de bevolking. Daarbij kwam dat de 'th' in een naam chique klonk (bron: http://www.neerlandistiek.nl/2016/10/waarom-luther-zijn-naam-veranderde/​)

3. Eigen visie
3.1. Een chiquere naam met een humanistische variant   ​

Mijns inziens kunnen beide visies (1 en 2) waar zijn. Luther kan zijn naam van Luder in Luther veranderd hebben om zo aansluiting te zoeken bij de bovenlaag van de bevolking van Wittenberg. Hij wilde door hen serieus genomen worden in het kerkelijke debat dat hij met hen wenste te voeren. Tevens gebruikte hij de meer humanistische variant Eleutherius (een gelatiniseerde variant van het Grieks 'eleutheros' wat vrijheid betekent) van zijn nieuwe naam Luther in brieven aan geleerde vrienden. Deze naam sloot goed aan bij zijn nieuw verworven theologische visie namelijk dat een waar christen een vrij man is. Een christen is vrij van de zonden en van de eeuwige straf door het geloof in Jezus Alleen zij die het gelatiniseerde Grieks kenden verstonden deze naam. Voor de bovenlaag noemde hij zich gewoon Luther. Een chiquere variant van het al te boers klinkende Luder. Kortom Luther was ook een beetje tegen taalverloedering. Ook de Duiste vertaling van de Bijbel die Luther maakte, is niet geschreven in het boerse Duits. Luther wilde wellswaar aansluiten bij de gewone man in zijn vertaling maar van taalverloedering wilde hij niet weten.    

​

Aangestuurd door Maak uw eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.