500 jaar Luther - Alles over het leven van Luther
  • Wij
    • De juichkreet van de reformatie
    • Actueel
    • Thomas More
    • Zijn Joden intelligent?
    • Met een beroep op Luther
    • De bede in de doop: Altijd wil regeren
    • Een moderne vraag
    • Het genadeverbond in het doopformulier
    • Het genadeverbond volgens Jongeleen
    • De volkomen leer van de zaligheid
    • Werkverbond
    • Apologie in tweevoud
    • De almacht van God
    • Een kanttekening bij de theocratie
    • De uitverkiezing bij Luther, Kohlbrugge en Boston
    • Studentenangst
  • Leven
    • Zijn voornaam
    • Zijn achternaam
    • Zijn levensloop
    • Zijn navolgers
    • Zijn ontwikkeling
    • Zijn tijd
    • Zijn worsteling
    • Zijn Augustinus
    • Zijn vrouw en zijn vriend
    • Zijn Nicolaas van Lyra
    • Zijn Psalm 118
    • Zijn Johannes Hus
    • Zijn Reuchlin
    • Zijn Erasmus
    • Zijn tegenstander: Aristoteles
    • Zijn pausen
    • Zijn begin als reformator
    • Zijn pleidooi voor kerkhervorming
    • Zijn besmette imago
    • Zijn Thomas Müntzer
    • Zijn Schriftuitleg
    • Zijn Johannes Agricola
    • Zijn disputen
    • Zijn onderscheid tussen schrift en gesproken Woord
    • Zijn Schriftvisie
    • Zijn postmodernisme
    • Zijn leesroute
    • Zijn uitleg
    • Zijn tafelgesprekken
  • Geschriften
    • Zijn 97 stellingen
    • Zijn 95 Stellingen
    • Brief aan Albrecht von Mainz
    • Brief aan christelijke adel
    • Babylonische gevangenschap
    • Over de goede werken
    • De vrijheid van een christen
    • Brief aan de raadsheren
    • Brief aan Nederland
    • De bruiloft te Kana.
    • De kloostergeloften en het huwelijk
    • Brief van een vertaler
    • Brief van Jacobus
    • Brief aan de Romeinen
    • De brief aan de Galaten
    • De goede Herder
    • De studie theologie
    • De knechtelijke wil
    • Tegen de Joden
    • Tegen het pausdom.
  • Verwant
    • Johannes Huss
    • Reuchlin als voorloper
    • Calvijn
    • Guido de Brès en Menso Alting
    • Borstius
    • Koelman
    • Van der Groe
    • Maccovius
    • Comrie
    • Comrie' s volgers (1)
    • Comrie's volgers (2)
    • Ebenezer Erskine
    • Ralph Erskine (1)
    • Ralph Erskine ( 2)
    • Breuk: Kant en Nietzsche
    • Kohlbrugge
    • J A Wornser sr
    • Ferdinand Domela Nieuwenhuis
    • Barth
    • Bonhoeffer
    • Bultmann
    • Hoornbeeck
    • Eta Linnemann
  • Bijbel
    • The gospel according to Isaiah 53
    • De zeventig weken en de grote verdrukking
    • Lukas 2
    • Wees sterk en moedig (Salomo)
    • Gods rechtszaak in Jesaja 1 en Micha 6
    • Jeremia 46:10 een slachting voor de HEERE
    • Het boek Job
    • Psalm 1 en 2
    • Psalm 7
    • Psalm 42
    • Psalm 51
    • Psalm 72
    • Psalm 77
    • Psalm 124
    • Leeslint Psalm 110
    • Psalm 110 in Hebreeën
    • Psalm 110
    • Psalm 120
    • Psalm 121
    • Psalm 122
    • Vergilius en Jesaja
    • Klacht op goede vrijdag van Jezus
    • (niet) ter wille van Israel (Jesaja 40-55)
    • De ware wijnstok
    • Nieuwe vertalingen
    • Subtiele Schriftkritiek
    • Leeslint Jeremia
    • Gedichten en Psalmen
    • Cursus Bijbels Grieks
    • Aramees in Jeremia 10:11
    • Openbaring 13
    • Vertaling Jesaja 63:1-6
    • Edom in Jesaja 34 en 63
    • Wie schreef Genesis ?
    • De betekenis van de men in Jesaja 35:1a
    • Geduld volgens Jakobus
    • Lopend vuur
    • Retoriek in 1 Korinthe 15
    • Het misoffer en Maleachi 1:11
    • De instructies in 1 Timotheus 4 nader bekeken
    • Het eenmalige offer
    • Keizer Augustus
    • De verwoesting van Jeruzalem
    • De tweevoudige gebiedende wijs in het Nieuwe Testament
    • Een afgesneden zaak
    • Schepping in Genesis 1
    • Schepping in Genesis 2 vers 4 b en verder
    • De val in Genesis 3
    • Meditatieve momenten
    • Het Hooglied is meer dan een liefdeslied
    • De oerrol van Jeremia
    • Schriftoverdenking
    • Cursus Hebreeuws
    • Cursus Hebreeuws vervolg
    • Wat staat er in het Hebreeuws en in het Grieks??
    • Joodse gebeden en liederen
    • Openbaring 7,8,9
    • Openbaring 15 en 16
    • Zijn de brieven aan Timotheus van Paulus?
    • jongeling te Nain
    • Het paradijs
    • Tekst en uitleg
    • Een bewogen prediker
    • Gezanten namens Christus
    • Het tweevoudige doel van de doop
    • De dode zeerollen
    • Het genadeverbond in de Schrift
    • De evolutie van de Bijbel
    • De 'theios aner' en Jezus
    • Esther en de Reformatie
    • De plaats en de betekenis van het boek Ruth
    • Zie Mijn Knecht
    • Jesaja 53
    • 'Ere zij God' nader bekeken
    • Gods woord houdt stand
    • Laat ons overvaren
    • 666
    • Simson
    • Bart Kamphuis
    • Jesaja 7:14
    • De auteurs van Jesaja
    • Psalm 137
    • De geloofstaal van Jona
    • Job de lijdende rechtvaardige
  • Boek
    • Er klopt niks van Onthutsende onthullingen over de evolutietheorie
    • Vergeving en herstel (Anselmus)
    • Evolutie Een ei zonder kip
    • Kan de wetenschap alles verklaren?
    • Boven tijd en toeval
    • Zwingli De Labadie Kohlbrugge
    • De doop in de Nederlandse belijdenisgeschriften
    • Erasmus Begrepen uit de geest der renaissance
    • Athanasius De menswording des Woords
    • Ontluikend christendom
    • Ik ben de HEERE, Uw God, Ebenezer Erskine
    • Boeken over de Psalmen
    • Het verraad der clercken
    • Willem Teellinck Soliloquium
    • Brokkelbrein
    • 1 zo'n mannetje
    • Benne Holwerda herdacht
    • De wereldwijde vloed
    • Een nieuwe geboorte
    • De heruitgave van "Een beschouwing van het verbond der genade"
    • De val van Prometheus
    • De held met duizend gezichten
    • De slag om het hart
    • Het paradijs
    • The Hebrew Bible
    • De doop volgens ds G Boer
    • De zekerheid van het heil
    • Luther voor leken
    • Midden in het leven
    • Adam waar ben jij?
    • Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen
    • Kerstens visie op Boston
    • Bemind Henri Nouwen in gesprek
    • Het Hooglied van Salomo
    • Verhaal en feit in de Bijbelse tijd
    • De tijdgeest verstaan
    • Als vrouwen het woord doen
    • Luther on Jews and Judaism
    • Dominicanen in meervoudig perspectief
    • Jesus and the eyewitnesses The Gospels as Eyewitness Testimony
    • Boeken over Jesaja
    • Calvijns klassieke opleiding
    • Academische herdenkingen
    • Dr. C Steenblok
    • Boeken in het kort
    • Kersten in kleur
    • Kersten en het genadeverbond
    • Boston en het genadeverbond
    • Bullinger en het genadeverbond
    • Laurus Boone
    • Eerherstel voor Boone
    • Leeslint doopbelofte
    • Leeslint kinderdoop
    • Dr. J.G. Woelderink Verbond en bevinding
    • Reformatie toen en nu
    • Reformatie vandaag
    • Om het behoud
    • Thomas Boston
    • Separatisme en wereldgelijkvormigheid
    • Wetenschap of vooroordeel?
    • Jeruzalem en Athene
    • Gereformeerde scholastiek
    • Théodore de Bèze
    • De jonge Luther
    • Luther, een sympathieke potentaat.
    • En alzo zal geheel Israel gered worden'
    • Liefde voor Israel
    • Verwacht u Hem?
    • Voetius en de sabbat
    • Het rechtvaardigend geloof
    • Letterknechten
    • Israel in het geding
    • Comrie en het ABC van het geloof
    • Het Oude Testament
    • Het hart van Torah
    • Algemene genade
    • Herman Dooyeweerd
    • De reformatie der prediking
    • De gemeene gratie
    • De grote ontsporing
    • Athanasius als bestrijder der Arianen
    • De reformatie van koning Josia
    • Melanchtons humanisme
    • Melanchton en de oude kerkvaders
    • De Verlichting als kraamkamer
    • Was de Reformatie een vergissing?
    • Luther in het oordeel van Sorbonne
    • Katharina von Bora
    • Het merk Luther
    • De Bijbel als boek van schoonheid
    • Leeslint de dochter van Jefta
    • De Nadere Refomatie van het gezin
    • C.S Lewis De zeebries der eeuwen
    • Mozes en Hammurabi
    • Leeslint de grondtekst
    • Leeslint scriptie schrijven
    • Leeslint de hereniging van 1892
    • Leeslint divers
    • Leeslint vader en zoon
    • Leeslint schepping en evolutie
    • Leeslint Bijbelse sleutelwoorden
  • Politiek
    • Wokeland Coen de Jong
    • Geuzen en glippers
    • Weimarrepubliek
    • Geuzen aan de macht
    • Geuzen in de lage landen
    • Hoop voor de aarde
    • Ruw ontwaken uit de neoliberale droom
    • Huntingto versus Fukuyama
    • De schijn-elite van valse munters
    • Ode aan het klootjesvolk
    • Op de bank
    • Socratisch motiveren
    • Gevaren van de moderne kapitalistische wereld
    • Luther over de koopman en dewoeker
    • Een land van kleine buffers
    • Democratie en autocratie
    • J.J. Buskes Het nationaalsocialisme
    • De draagbare Ter Braaak
    • Een ongemakkelijke waarheid
    • Dames voor Darwin
    • Prinses Irene en prins Carlos Hugo
    • Microfobie De cult van het kolossale
    • Strijdvaardig leven. In het spoor van Socrates, Seneca en Samoerai
    • De onmisbaren
    • Zetelroof Geerten Waling
    • Framing
    • Bore out
    • Kemal Mustafa
    • Politiek bij een geopende Bijbel
    • Eigen volk eerst
    • Edmund Burke
    • Oikofobie Thierry Baudet
    • Baudet en het kabinet
    • Keynes en de staatskas
    • Marx: zijn geboorteplaats en zijn leven
    • Standbeeld voor Marx
    • Marx' materialisme
    • Opium van het volk
    • Vervreemding
    • Ottho Gerhard Heldring
    • Pieter Jelles Troelstra
    • Het doopformulier besproken
    • Niet bij brood alleen
  • Dordt 400
    • De synode van Emden 1571
    • Leerregels les 1
    • Samenvatting Les 1
    • Leerregels les 2
    • Samenvatting les 2
    • Leerregels les 3
    • Wat maar vooral ook hoe
    • Leerregels les 4
    • Leerregels les 5
    • Leerregels les 6
    • Beelden van synode en land
    • Beeld van een vis in sterk stromend water
    • Theologische uitdrukkingen
    • De plaats van de leerregels
    • Les opzet eerste ochtend
    • Historische context
    • Waarom de Synode
    • Waarom Dordrecht
    • Waarom Bogerman
    • Synodeleden
    • Johannes Drusius de voorbereider van de Statenvertaling
    • De Statenvertaling
    • Johannes Maccovius
    • Kloosterkerk Den Haag
    • Kerend tij in Utrecht
    • Algenoegzaam
    • De welmenende roeping in de Dordtse leeregels
    • Pastoraal
    • Zondag 20
    • Het doopformulier uitgelegd
    • Dordt in diskrediet
    • Van Dordt naar Ulrum
    • Beza en de verkiezing
    • De verschillen na de Synode
    • Cornelis Hoen
    • Jacobus Trigland
    • De (theo)logische visie tijdens en na Dordt
    • Wordt heel de wereld zalig?
    • Rechtvaardigmaking van eeuwigheid
    • Bavianen en slijkgeuzen
    • Dubbele predestinatie
    • Augustinus' uitleg van Romeinen 9
    • Luther en de verkiezing
    • De aard van het geloof
    • Natuurlijk licht
    • Catechese
    • Artikel 8 dominees
    • Luther en artikel 8
    • Willem Teellinck en zijn avondmaalsvisie
    • Heilszekerheid
​Zijn worsteling
​De Geest opent de ogen van Luther ten aanzien van de gerechtigheid van God
​​Aan het einde van zijn leven verhaalde Luther over zijn ervaring bij het lezen van de Schrift. Deze ervaring noemt men de zogenaamde Turmerlebnis. Men denkt, de meningen zijn hierover verdeeld, dat hij in het torenkamer van het klooster bezig was (in 1514 of 1515 ) zijn colleges aan het voorbereiden toen het volgende gebeurde (wat hij, in 1545, een jaar voor zijn sterven, verhaald heeft. De inhoud staat dus vast maar tijd en plaats niet):
Ik haatte het woord ‘gerechtigheid Gods, want door de traditie en de colleges van alle doctores had ik geleerd het in filosofische zin te verstaan, namelijk als de zogenaamde ‘formele’ –of met een ander woord: ‘actieve’– gerechtigheid, waardoor God rechtvaardig is en de zondaren en onrechtvaardigen straft.
Ik kon echter die rechtvaardige God, Die zondaren straft, niet liefhebben. Ik haatte Hem zelfs… Ik was opstandig tegen God. Ik lasterde Hem niet heimelijk, maar morde wel tegen Hem. Ik zei dan ook: Is het niet voldoende dat de ellendige, door de erfzonde eeuwig verdoemde zondaren met allerlei onheil vermoeid worden door de Wet van de Tien Geboden? Moet God dan zelfs door het Evangelie nog meer leed aan het reeds bestaande leed toevoegen? En ons ook door het Evangelie met Zijn gerechtigheid en Zijn grimmige toorn bedreigen?
Onophoudelijk hield dit alles mij dag en nacht bezig, tot ik oog kreeg voor de samenhang van de woorden. Er staat namelijk: “De gerechtigheid Gods wordt in het Evangelie openbaar, zoals er geschreven staat: de rechtvaardige zal uit het geloof leven”. Van toen af aan begon ik de gerechtigheid Gods als een dusdanige gerechtigheid te zien, waardoor de rechtvaardige als door een geschenk van God leeft. Dat wil dus zeggen: uit geloof.
Ik bemerkte dat dit als volgt uitgelegd diende te worden: door het Evangelie wordt de gerechtigheid Gods openbaar, namelijk: die zogenaamde ‘passieve’ gerechtigheid, dat is: die gerechtigheid die wij ontvangen en waardoor God ons uit genade en barmhartigheid rechtvaardig maakt door het geloof…
Toen voelde ik mij helemaal wedergeboren: de poorten waren voor mij opengegaan, ik was binnengetreden in het Paradijs zelf.” (vertaling door Heiko A. Oberman over genomen uit zijn boek, 
Luther, Mens tussen God en duivel p.165).

​
Luthers worsteling met het begrip gerechtigheid                                                                                                 Luther begint zijn beschrijving met de woorden: ik haatte het woord 'gerechtigheid Gods'. De reden was dat zijn leraren een verkeerde visie erop na hielden omtrent het begrip 'gerechtigheid van God'.  Het begrip 'gerechtigheid van God' vertaalde men met de gerechtigheid die God van ons als mens eist.  God is een streng Rechter. Een God die de zondaren straft, kon Luther niet liefhebben. God zit met Zijn wet de zondaar op de hielen maar het begrip 'gerechtigheid van God' stond wel in de brief aan de Romeinen en het wordt daar zelf verbonden met het begrip evangelie. Hoe zit dat? Aanvankelijk won de kerkelijke uitleg van het begrip gerechtigheid het van het begrip evangelie maar Luther moet die  kerkelijk uitleg toch als niet bevredigend hebben ervaren noch voor zijn persoonlijke leven noch ten aanzien van het woord evangelie wat blijde boodschap betekent. Dat gaf strijd en hoogstvermoedelijk speelde deze gedachte in hem: Is het dan niet genoeg dat God met Zijn wet de zondaar op de hielen zit? Doet Hij dat dan ook met Zijn evangelie wat blijde boodschap betekent? Dit kunnen afleiden uit hetgeen Luther zelf zei: Moet God dan zelfs door het Evangelie nog meer leed aan het reeds bestaande leed toevoegen? (lees: wat Hij al genoegzaam doet door Zijn aanklagende wet). En ons ook door het Evangelie met Zijn gerechtigheid en Zijn grimmige toorn bedreigen?
​

Gods gerechtigheid schenkt het leven
​Onophoudelijk hield dit alles mij dag en nacht bezig, tot ik oog kreeg voor de samenhang van de woorden. Er staat namelijk: “De gerechtigheid Gods wordt in het Evangelie openbaar, zoals er geschreven staat: de rechtvaardige zal uit het geloof leven”. Van toen af aan begon ik de gerechtigheid Gods als een dusdanige gerechtigheid te zien, waardoor de rechtvaardige als door een geschenk van God leeft. Dat wil dus zeggen: uit geloof.                            Het evangelie onthult dus het begrip gerechtigheid.. Het evangelie doet namelijk uit de doeken wat gerechtigheid van God is. Het is een gerechtigheid waarmee te leven valt. Ja meer nog waardoor de rechtvaardige, dat is hij of zij die gelooft daadwerkelijk leeft voor eens en altijd voor Gods aangezicht. De wet en de dood zitten de zondaar niet meer op de hielen. Zo is er dan geen verdoemenis meer. De gerechtigheid in het evangelie is een gerechtigheid ten leven want de rechtvaardige zal uit het geloof leven. De gerechtigheid van God in het evangelie is namelijk geen eis van God maar een geschenk van God aan doodschuldige zondaren. Door het geloof eigent men zich deze gerechtigheid toe. Men hoeft er niet voor te werken. 

Luthers liefde voor de gerechtigheid van God
​Voortaan werd het woord 'gerechtigheid van God' een geliefd woord voor Luther. 'De gerechtigheid van God' hoort niet bij de eisende wet en de mens hoeft die gerechtigheid helemaal niet te volbrengen zoals de kerk stelde. Maar de gerechtigheid van God wordt geopenbaard in het evangelie, volgens Paulus en is ontvangende gerechtigheid. Dat is de blijde boodschap. God schenkt genade aan doodschuldige zondaren. Luther zei: zo groot tevoren mijn haat was tegen dit woord gerechtigheid van God, zo groot werd nu mijn liefde voor dit meest aangename woord. Zo werd deze tekst van Paulus mij waarlijk een toegang tot het paradijs.​
Powered by Create your own unique website with customizable templates.